Armaniston prezidenti iste’foga chiqdi

Armaniston prezidenti Armen Sarkisyan iste’foga chiqdi, deyiladi davlat rahbarining saytida e’lon qilingan bayonotda.

“Men uzoq o‘yladim va to‘rt yil davomida faol ishlaganimdan so‘ng respublika prezidenti lavozimini tark etishga qaror qildim. Bu qaror zarracha hissiyotga asoslanmagan, aksincha ma’lum bir mantiqdan kelib chiqadi”, — dedi u.

Iste’foga chiqishini e’lon qilgan prezidentning aytishicha, u davlat rahbari lavozimini egallash taklifini qabul qilgan paytda “yangi prezident instituti tashqi siyosat, iqtisodiy, sarmoyaviy siyosatga ta’sir qilish vositalariga, diaspora bilan aloqalar, shuningdek, xalqaro maydonda milliy manfaatlarni ilgari surish, yangi ilmiy va ta’lim muhitini, yuqori texnologiyali muhitni yaratish imkoniyatlariga ega bo‘ladi, deb o‘ylagan.

Biroq u 2018-yilning bahorida “baxmal inqilob” – keyinchalik bosh vazir bo‘lgan Nikol Pashinyan boshchiligidagi hukumatga qarshi namoyishlar bo‘lganini eslaydi. Ommaviy noroziliklarga sobiq prezident Serj Sarkisyanning Vazirlar Mahkamasi rahbari lavozimiga ko‘rsatilishi sabab bo‘lgan.

Nega 2018-yilda bu lavozimni tark etmagani haqidagi savolga javob berar ekan, Armen Sarkisyan buning “javobi aniq”, deydi: u respublika prezidenti sifatida mamlakatdagi voqealar uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olgan.

“Ichki bo‘linish, o‘ta salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan to‘qnashuvlar yanada chuqurlashmasligi uchun qo‘limdan kelgan barcha ishni qilishga majbur edim. Ko‘p yillik mehnatim natijasida qo‘lga kiritilgan obro‘-e’tibor va aloqalardan foydalanishga, xalqaro siyosiy va iqtisodiy salohiyatimni kuchli, barqaror davlat barpo etish yo‘lida ishga solishga harakat qildim”, — dedi u.

Aslida esa prezidentda o‘z mamlakatiga yordam beradigan konstitutsiyaviy vositalar yo‘qligi ma’lum bo‘ldi, deya ta’kidladi Sarkisyan. “Respublikada paradoksal vaziyat yuzaga keldi, prezident davlatchilikning kafolati bo‘lishi lozim, ammo aslida u hech qanday vositaga ega emas”, — deya tushuntirdi u. Xususan, davlat rahbari “urush yoki tinchlik masalalariga”, o‘zi nomaqbul deb hisoblagan veto qonunlariga ta’sir o‘tkaza olmaydi. Shu bilan birga, uning fikricha, “prezidentning imkoniyatlari” turli siyosiy kuchlar tomonidan “ustunlik” sifatida emas, balki “tahdid” sifatida qabul qilinadi.

“Bu shunday haqiqatki, unda prezident o‘z salohiyatining katta qismini tizimli ichki va tashqi siyosiy muammolarni hal qilish uchun ishlata olmaydi”, — dedi Sarkisyan. U mulohazali va o‘ylangan qarorlar qabul qilishga chaqirib, aks holda armanlar “tarix chetida” qolishini aytdi. “Endi xato qilishga haqqimiz yo‘q!” — deya xulosa qildi u.

Armaniston Konstitutsiyasiga ko‘ra, prezident Milliy Assambleya – parlament tomonidan yetti yil muddatga saylanadi. Bir shaxs faqat bir marta saylanishi mumkin. Davlat rahbari asosiy qonunga rioya etilishini nazorat qiladi va quyidagi vakolatlarga ega:

• hukumatning taklifiga binoan xalqaro shartnomalar tuzadi;
• bosh vazirning taklifiga binoan xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlardagi diplomatik vakillarni tayinlaydi va chaqirib oladi;
• armiyaning oliy qo‘mondonlik shtabini tayinlaydi va lavozimidan ozod qiladi;
• bosh vazirning taklifiga binoan oliy harbiy unvonlarni beradi;
• fuqarolik, afv etish va boshqalar masalalarini hal qiladi.

Armaniston prezidentligi uchun navbatdan tashqari saylov 25 kundan kechiktirmay o‘tkaziladi. Davlat rahbari lavozimidan chetlashtirilgan, vakolatlarini amalga oshirishning imkoni bo‘lmagan, iste’foga chiqqan yoki vafot etgan taqdirda esa saylovlar 35 kundan kechiktirmay o‘tkaziladi. Davlat rahbari iste’foga chiqish to‘g‘risidagi arizani Milliy Assambleyaga taqdim etadi.