Ezgu Amal jamoat fondi Butunjahon saratonga qarshi kurashish kunida Prezident Shavkat Mirziyoyevga tibbiyotning bolalar onkologiyasi va gematologiya yo‘nalishini rivojlantirish bo‘yicha choralar ko‘rishni so‘rab murojaat qildi. Bu haqda “Gazeta.uz” xabar qildi.

Ezgu Amal ma’lumotlariga ko‘ra, rivojlangan davlatlarda saratonga chalingan bemorlarni sog‘lom hayotga qaytarish ko‘rsatkichlari 70-80 foizni tashkil etadi, O‘zbekistonda esa bu ko‘rsatkich 20-30 foizga teng. Fondning ta’kidlashicha, onkologik va gematologik kasalliklarga chalingan aholiga yordam ko‘rsatishni isloh qilish bo‘yicha davlat dasturi bandlari bajarilmaganligicha qolmoqda.

“Tibbiyot tizimi, xususan, bolalar onkologiya va gematologiya yo‘nalishi darajasini tubdan yaxshilash va saraton kasalligiga chalingan bolalarga to‘g‘ri davolanish va sog‘lom yashash imkonini berish zarur. Chunki saraton kasalligi hukm emas”, — deyiladi murojaatda.

Fond bolalar onkologiyasi va gematologiya yo‘nalishlarida qator muammolarni qayd etib, ularga yechimlar taklif qilgan:

• Bolalar onkologiya va gematologiya bo‘limlari Onkologiya va Gematologiya markazlarida, kattalar bilan bir klinikada joylashgan.

Ezgu Amal bunday tizim faqat Tojikiston va Turkmanistonda davom etayotganligini ta’kidlagan. MDHning boshqa davlatlari va rivojlangan mamlakatlarda ushbu ikki yo‘nalish birlashgan holatda Ko‘p tarmoqli bolalar markazlarida tashkil topgan.

“Ko‘p tarmoqli bolalar markazlarining qulayligi shundaki, bemor bolalarga zarur bo‘lgan bolalar mutaxassislari (pediatr, kardiolog, jarroh, travmatolog, neyroxirurg), hamda bolalar reanimatsiya bo‘limlari bir joyda jamlangan. Bizning Gematologiya va Onkologiya markazlarimizda shu kunga qadar bolalar reanimatsiya bo‘limi mavjud emas”, — deyiladi murojaatda.

• Erta tashxis qo‘yish (diagnostika) yo‘qligi.

Qayd etilishicha, mamlakatning chekka hududlarida tibbiyot tizimi yetarli darajada rivojlanmagani bois ko‘p saraton kasalliklari tashxisi kechiktirilib aniqlanmoqda. Kasallikning 3, 4-darajasida qo‘yilgan tashxis bemorlarni sog‘lom hayotga qaytarish ko‘rsatkichini pasaytiradi.

Murojaatda aytilishicha, zamonaviy diagnostika tekshiruvlari xususiy klinikalarda pullik o‘tkaziladi, biologik material esa chet elga jo‘natilib, to‘g‘ri tashxisga erishiladi. 1 ta bemor to‘liq zamonaviy tekshiruvdan o‘tishi uchun 800−1000 AQSH dollari sarf qilishi kerak, deya ta’kidlaydi fond.

Bundan tashqari, natijalardagi xatoni inkor qilish maqsadida har bir birlamchi bemorning tahlili neytral 2 ta markazda ko‘riladi. Lekin O‘zbekiston qonunchiligida biomaterialni transportirovka qilish man qilingan.

Fond onkologik va gematologik kasalliklari bo‘lgan bolalar uchun zamonaviy erta diagnostika va davolash usullari, palliativ yordam hamda yuqori texnologiyali tibbiy yordamni davlat budjeti yoki kredit mablag‘larining jalb etilishi, yoki tibbiy sug‘urtani tatbiq etish yo‘li bilan amalga oshirishni taklif etmoqda.

“Shuningdek, biomaterialni transportirovka qilish uchun qonunchilik bazasini qayta ko‘rib chiqish va kuryerlik xizmatlari uchun rasmiy ruxsat kerak”, — deyiladi murojaatda.

• Davolashning zamonaviy standart usuli mavjud emasligi.

“Bugungi kunda bolalar onkologiya bo‘limlarida Xalqaro standartlarga asoslangan davo o‘tkazish va zamonaviy davolash protokollarini qo‘llash uchun yetarli sharoit mavjud emas. Buning sababi — yetarli asbob-uskuna, tibbiy anjomlar, qimmat dori vositalari, qon va qon mahsulotlari, xamda malakali kadrlar tanqisligidir”, — deya ta’kidlaydi fond.

Fond ma’lumotlariga ko‘ra, onkogematologiya bo‘limlarida dori-darmon bilan ta’minlanish 10-15 foizni tashkil etadi. “Onkologiya markazida bolalar eski, samarasiz protokollar asosida davolanishyapti va yashash davomiyligi hozirgi kunda 30 foizni tashkil qiladi. Moddiy sharoiti yuqori bo‘lgan oilalar esa, farzandining umrini saqlab qolish uchun chet el klinikalarini tanlashadi”, — deyiladi murojaatda.

Ezgu Amal ko‘p tarmoqli bolalar markazidagi umumlashgan Onkologiya va Gematologiya bo‘limlarida zamonaviy standartlar bo‘yicha davolash usullari va protokollarini tatbiq etish va bo‘limlarni eng oxirgi tekshiruv hamda davolash tibbiyot jihozlari bilan ta’minlash kerakligini aytmoqda. Shuningdek, fond kimyo va nur terapiyasi yordam bermagan bemorlarga donorlardan ilik transplantatsiyasini qo‘llashni yo‘lga qo‘yishni hamda kasalliklar yagona elektron tarixini yaratishni taklif etmoqda.

• Kadrlar yetishmovchiligi.

“Malakali mutaxassislar yetishmovchiligi (ayniqsa viloyatlarda), oylik maosh kamligi tufayli yosh kadrlarning ushbu sohaga qiziqishi pastligi va malakali mutaxassislarning boshqa sohaga yoki chet elga ishga o‘tib ketishi, mutaxassislarning chet eldagi nufuzli klinikalarda malaka oshirish imkoniyatining yo‘qligi, shuningdek, til bilmasligi va o‘qish uchun sharoit yo‘qligi bolalar onkologiyasi rivojlanishiga to‘siq bo‘lmoqda”, — deya ta’kidlaydi fond.

Ezgu Amal ushbu sohada faoliyat yurituvchi mutaxassislarning oyligini ko‘tarishni, ularni xalqaro ekspertlar yordamida imtihondan o‘tkazishni va rivojlangan davlatlarda amaliyot o‘tish imkoniyatini yaratishni taklif etmoqda.

Bundan tashqari, fond yuqorida ko‘rsatilgan takliflarning amalga oshirilishini monitoring qilish va nazoratga olish maqsadida jamoatchilik va OAV vakillari, ekspertlar va boshqalardan iborat ekspert guruhini tashkil etishni taklif etdi.

Avvalroq O‘zbekistonda onkologik xizmatni rivojlantirishga qaratilgan xayriya jamoat fondi tashkil etilishi hamda Janubiy Koreya bilan hamkorlikda tibbiyot oliygohi va onkologiya markazi tashkil etilishi haqida xabar berilgandi.