• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +35°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ilm-fan

    Qo‘rg‘oshin izotoplari qadimgi odamlarning kelib chiqishiga aniqlik kiritadi

    Olimlar qadimgi odam qoldiqlaridagi tish emalidan olingan qo‘rg‘oshin izotoplari namunalari asosida ularning qaysi hududlarda yashaganini aniqlash imkonini beradigan yangi ilmiy usul ishlab chiqdi.

    Bu boradagi ilmiy ishlar Arkanzas universitetida olib borildi. Olimlar kaddo hindularining shtat janubi-g‘arbidagi qadimgi manzilgohlaridan topilgan qoldiqlar asosida tadqiqot olib bordi. Biroq ular o‘rgangan odam qoldiqlari qadimiy emas, balki o‘rta asrlarga oid bo‘lib chiqdi. Ya’ni o‘sha jag‘ suyaklari bundan 600 yoki ko‘pi bilan 800 yil avval yashagan hindularga tegishli ekan.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Shunga qaramay, Arkanzas universiteti olimlari ushbu metod albatta undan ham qadimiy odam tishlarini tadqiq qilishga xizmat qila oladi deb ishonch bildirmoqda. Buning uchun qadimgi odam tishlaridan olingan qo‘rg‘oshin izotopi namunasini taxminan o‘sha zamonda yashab o‘tgan deb hisoblangan boshqa jonzotlar tishlaridagi qo‘rg‘oshin izotoplari hamda geologik jinslar tarkibi bilan taqqoslanadi. Usulning batafsil bayoni Journal of Archaeological Science jurnalida e’lon qilingan.

    Tirik organizmlar uchun toksik xossaga ega bo‘lgan qo‘rg‘oshin izotoplari odatda hayvonlarning va odamning tish emalida yig‘iladi. Bu izotoplar esa albatta organizmga atrof-muhitdan kelib tushadi. Uni analiz qilish orqali u yoki bu tur, shuningdek, odam aynan qaysi arealda yashaganini aniqlasa bo‘ladi. Maqolada qayd etilishicha, bu borada aynan turli jonivorlarning tish emalini o‘zaro taqqoslashning aniqlik darajasi kattaroq bo‘lib, aksincha, geologik jinslar bilan taqqoslash amaliyoti kerakli aniqlik darajasini bermaydi.

    Albatta, bu ilmiy usulning aniqlik ko‘rsatkichiga soya soladigan jiddiy tashqi omillar ham mavjud. Masalan, tish emalida aniqlangan qo‘rg‘oshin izotopi aslida ancha keyin shaxta gazlari yoki sanoat manbalari orqali ifloslanish natijasidan paydo bo‘lgan bo‘lishi ehtimoli katta bo‘ladi. Bundan tashqari, qo‘rg‘oshin tuproqning o‘zida ham mavjud bo‘lishi mumkin va u yerga ko‘milgan jasaddagi tish emaliga o‘tishi ehtimoldan xoli emas. Bunday chalkashlikni istisno qilish maqsadida olimlar emalni va ifloslanish darajasini baholash uchun uch xil uslub ishlab chiqdi va keyingi tadqiqotlar uchun tavsiya sifatida kiritdi.

    Olingan natijalar Red-River va Krenshou hududlarida yashagan qadimgi hindu qabilalari haqida ma’lumot olishga yordam bergani maqolada alohida qayd etilgan. Avvallari bu hududdan topilgan odam qoldiqlari qaysi qabilaga tegishli ekani turli bahslarga sabab bo‘lar edi. Tadqiqotlar esa o‘zaro zid xulosalar taqdim etardi. Chunonchi, bu odam qoldiqlari aslida hindularga aloqasi bo‘lmagan kelgindilarniki deb ham qaralar edi. Arkanzas universiteti olimlari ilmiy uslubi orqali o‘tkazilgan tekshirishlar esa masalaga oydinlik kiritdi. Ular kaddo hindulari avvallari aynan shu yerda yashaganini isbotlagan.

    Albatta, Arkanzas shtatiga tegishli lokal ahamiyatli natija bilan bu qadar katta ilmiy maqola qilish va uni dunyoga jar solish Journal of Archaeological Science nufuziga loyiq bo‘lmasdi. Unda nega maqolaga bu qadar e’tibor qaratildi degan savolning javobi shuki, taklif qilingan qo‘rg‘oshin izotopli tadqiqot usuli endilikda arxeolog, antropolog va boshqa qadimshunoslarning tadqiqot arsenalini yanada boyitishi tayin. Izlanishlarda bu usulni qo‘llash orqali natijalarda kattaroq aniqlikka erishish hamda yangi ma’lumotlarni qo‘lga kiritish mumkin. Tish emalidagi qo‘rg‘oshin izotopi tahlili – u yoki bu jonivorning yoki qadimgi odamning yashab o‘tgan mintaqasi haqida katta ahamiyatli axborot taqdim etishi mumkin.

    Muzaffar Qosimov

    13.02.2020, 12:02   Izoh (0)   23401
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Rossiyalik olim qishning iliq kelgani chivinlar yo‘qolib ketishiga sabab bo‘lishi mumkinligini aytdi

    07.02.2020, 20:36

    Olimlar ulkan iqlimiy “bomba” topdi

    31.01.2020, 10:26

    Qadimgi Misrda mumiyolangan kohin murdasi gapirtirildi (video)

    25.01.2020, 11:37

    Olimlar Tibetning qadimgi muz namunalaridan fanga noma’lum 28 ta virus topdi

    24.01.2020, 09:47

    Dinozavrlar qirilib ketishining jumbog‘i o‘z yechimini topdi

    18.01.2020, 10:39

    Yer magnit qutbining rekord darajada siljigani qayd etildi

    20.12.2019, 20:35
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    InfinBANK’dan VISA kartasi endi Swoo Pay ilovasida


    BI Sad’O Business loyihasida ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi va CHILLA aksiyasi boshlandi


    Centrum Air 25-iyuldan Toshkent — Seul to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarini boshlaydi 


    Beeline Uzbekistan hududlarda raqamli rivojlanishni jadallashtirmoqda


    Turizmdagi trendlar 2025: Xitoyda Markaziy Osiyoga – Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘izistonga qiziqish o‘smoqda


    Central Asian University RUR va THE Impact Rankings 2025 xalqaro reytinglarida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda


    O‘zbekistonda yangilangan HAVAL H6 rasman ishga tushirildi


    O‘zbekiston Milliy banki xalqaro kapital bozorida 400 mln AQSH dollarlik obligatsiyalarni muvaffaqiyatli joylashtirdi


    Ipotekaga xonadon, sovg‘a sifatida esa — omborxona!


    Neo Insurance — sug‘urta bozoridagi raqamli o‘zgarishlarning 2 yillik natijasi 


    Ipak Yo‘li Bankdan Tradeloan: xalqaro bitimlarni moliyalashtirish


    Kia O‘zbekiston bozorini egallamoqda: 2025-yilning birinchi yarmida rekord darajadagi sotuvlar


    “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJning moliyaviy barqarorlik reytingi “Fitch Ratings” tomonidan “Ijobiy” prognozi bilan “B+” darajasida tasdiqlandi


    Ichkaridan nazar: Imzo fabrikasi qanday ishlaydi?


    Chiqim va kirim: nazorat sari ilk qadam

     

    Tavsiya etamiz

    Kreml soyasidagi jumboqlar: sirli ravishda vafot etgan rossiyalik tadbirkor va amaldorlar

    10 iyul, 20:40

    Isroilning G‘azodagi qirg‘ini yagona emas: Insoniyat tarixidagi eng yirik genotsidlar qanday sodir bo‘lgandi?

    10 iyul, 19:12

    Patriot: Isroil voz kechgan, Ukraina esa ko‘prog‘iga ega chiqishni istayotgan yarim asrlik tizim haqida nimalar ma’lum?

    8 iyul, 20:45

    “O‘lim sharbati”: SSSRda Stalindan so‘ng ikkinchi qudratli shaxs nomi berilgan qurol qanday paydo bo‘lgandi?

    6 iyul, 15:23
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    AQSH davlat departamenti islohot vaji bilan 1 350 dan ortiq xodimini ishdan bo‘shatadi — CNN

    Dunyo | 13 iyul, 11:25

    “Mutlaqo kechirilmas va keskin qoralovga loyiq” — Qo‘ng‘irotboy Sharipov OTMga kirishdagi korrupsiya haqida

    O‘zbekiston | 13 iyul, 10:54

    Rossiya mamlakatning uchinchi eng yirik oltin ishlab chiqaruvchisini milliylashtirdi

    Dunyo | 13 iyul, 10:38

    Farg‘onada fuqaro o‘z tanishini Gentra’da qasddan urib, o‘ldirib qo‘ydi

    O‘zbekiston | 13 iyul, 10:14

    O‘zbekistonning olis va chekka hududlarida xorijiy tillar bo‘yicha o‘quv markazi ochadigan yoshlarga foizsiz qarz beriladi

    O‘zbekiston | 13 iyul, 09:32

    Salomatlik haqidagi zamonaviy tibbiyot allaqachon inkor qilgan yanglish fikrlar

    Salomatlik | 13 iyul, 08:39

    Putin Eronni yashirincha uranni boyitishdan voz kechishga chaqirdi

    Dunyo | 13 iyul, 08:25

    O‘zbekistonda muomalaga chiqarilgan bank kartalari soni keskin o‘sdi

    Iqtisodiyot | 13 iyul, 08:00

    AQSHda Trampga qarshi tergovlarga yordam bergan xodimlar ishdan bo‘shatildi

    Dunyo | 12 iyul, 23:50
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.