Yakkabog‘ tumanidagi 66-maktab o‘qituvchilari maktabda sog‘lom muhit yo‘qligi, fizika fani o‘qituvchisi matematika fanidan, jismoniy tarbiya o‘qituvchisi esa rus tilidan dars berishini aytib, xalq ta’limi mutasaddilarini dars soatlarini sotishda ayblamoqda. Bu haqda “Daryo”ga murojaat qilgan o‘qituvchilardan biri Mahfuza Rahimova bunda tuman xalq ta’limi mudiri Uzoq Nurmatovning “qo‘li borligi”ni ta’kidlamoqda.
— Tuman xalq ta’limi bo‘limi mudiri dars soatini sotadi, — deydi Mahfuza Rahimova.
Dars soati sotilishidan shubhalanayotgan o‘qituvchining aytishicha, mudir ishdan tashqari payt — oqshomda maktabga kelib sinf rahbarlikka da’vogar o‘qituvchilarga savol bergan va faqat o‘zi qo‘llab-quvvatlagan o‘qituvchidan javob eshitgan. Mahfuza Rahimova javob berishga harakat qilib, qo‘l ko‘tarsa ham e’tibor bermagan. Va natijada o‘sha o‘zi qo‘llagan o‘qituvchiga sinf rahbarlikni topshirib ketgan.
— 7 ta metod birlashma bor, o‘shalar imtihon qilishi kerak bo‘lgan ishni mudirning o‘zi qilyapti, — deydi Mahfuza Rahimova. — Nega? Chunki bu yerda manfaatdorlik bor. Mudir direktorlar bilan kelishib, o‘zining odamlariga dars soatlari-yu sinf rahbarlikni topshirib ketyapti.
“Daryo” muxbiri bilan suhbatashgan 66-maktab o‘qituvchilarining ma’lumot berishicha, mudirdan o‘rnak olgan maktab rahbari ham tanish-bilishchilik qilib, fizika fani mutaxassisligiga ega bo‘lgan o‘qituvchiga matematika darslarini topshirib qo‘ygan. Jismoniy tarbiya o‘qituvchisi esa rus tilidan dars beradi.
— Fizika fani o‘qituvchisi 3 yil davomida matematikadan dars berib keldi, — deydi o‘qituvchilar. — Mutaxassis bo‘lmasa ham dars soatlari o‘sha o‘qituvchiga topshirib qo‘yildi. Maktabimizda korrupsiya ildiz otgan.
Maktab direktorining tan olishicha, haqiqatan ham fizika mutaxassisi maktabda matematika fanidan dars berib kelgan. Ammo yaqinda o‘qituvchiga berilgan dars soatlari olib qo‘yilgan.
— 13 soat matematika darsini haqiqatan ham fizika o‘qituvchisi o‘tardi, lekin yaqinda “olib tashladik”, — deydi Muxtor Soliyev.
Maktab o‘qituvchilarining ta’kidlashicha, boshlang‘ich sinflarga o‘tilishi kerak bo‘lgan tabiat fanini ham geografiya mutaxassisligiga ega bo‘lgan yuqori sinf o‘qituvchisi o‘tadi.
— O‘zi boshlang‘ichlarga dars soati yetmaydi, shunday bo‘lsa-da boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari o‘tishi kerak bo‘lgan tabiat fani geografiya o‘qituvchisiga berib yuborilgan, — deydi boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari Baxtigul G‘ofurova hamda Xolida Xudoyqulova. Viloyat xalq ta’limi boshqarmasi mas’ullariga ham shu bo‘yicha murojaat qilib, boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga tabiatshunoslik fanini kim o‘tishi kerakligini so‘radik. Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari deyishdi. Ammo direktor bunday fikrda emas.
— 18 yildan beri o‘qituvchilik qilaman, ammo ayni kunda bor-yo‘g‘i 2 soat dars berishgan, — deydi o‘rta-maxsus ma’lumotli boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi Feruza Panjiyeva. – To‘g‘ri, oliy ma’lumot olsam ko‘paytirishar, ammo ish tajribamga ham e’tibor berishsa bo‘lardi-ku. “Zavuch”ning menda xusumati bor. Hatto menga qo‘l ko‘tarishgacha borgan.
Maktab direktorining o‘quv ishlari bo‘yicha o‘rinbosari Shoira Samadova o‘qituvchi Feruza Panjiyeva bilan kelishmovchilikka borganini tan oldi, ammo qo‘l ko‘targanini rad etdi.
— To‘g‘ri, o‘rtamizda dars soatlari sabab kelishmovchilik bo‘lgan, ammo qo‘l ko‘targanim yolg‘on, — deydi Shoira Samadova. — Aksincha, uning o‘zi meni sinfxonaga qamab, chiqarmaslikka harakat qildi.
Maktab rahbariyatining ma’lumot berishicha, maktabda ayni kunda 645 nafar bola tahsil oladi. Maktabda dars beruvchi 58 nafar o‘qituvchining 34 nafari boshlang‘ich sinf o‘qituchilari.
— Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarimiz hech tinchimadi, tinchimadi-da, — deydi maktab direktori. — Nima qilishga ham hayronman.
Baxtigul G‘ofurovaning fikricha, bunga maktabdagi adolatsizlik sabab. Maktabda o‘qituvchilar o‘rtasida dars talashuvlari avj olgan. Va oqibatda hatto o‘quvchilar ham o‘qituvchilarni hurmat qilmay qo‘ygan.
— Maktabda qadrimiz yo‘q, maktab rahbari va o‘rinbosarlari adolatsiz ish yuritadi. Eng achinarlisi, maktabdagi mashmashalar va dars tashaluvlari sabab hatto o‘quvchilar ham bizni hurmat qilmay qo‘ydi. Zalda o‘tayotgan payti bizni turtib o‘tishmoqda. Umuman qo‘rqishmaydi va hurmat qilishmayapti.
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi Xolida Xudoyqulovaning ta’kidlashicha, maktabdagi ushbu muhitga maktab rahbariyati aybdor.
— Rahbarlar uquvsiz, shu boisdan ham biz boshlang‘ich sinf o‘qituvchilaridan rahbar qo‘yilishi tarafdorimiz, — deydi Xolida Xudoyqulova.
Taassufki, maktabda dars soatlari talash bo‘layotgan bir paytda o‘qituvchilarning o‘tilmagan darsi uchun haq to‘lash holati ham mavjud ekan.
— Sentabr oyida menga 9 soatga haq to‘lashgan, ammo 6 soat dars o‘tganman, — deydi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi Shahnoza Ergasheva.
Mutasaddi buni quyidagicha izohlamoqda.
— Oylik ish haqlarini hisoblash vaqti kelganda hisobchi dastlabki ma’lumotga tayanib, o‘qituvchimizga 9 soatga haq to‘lagan, — deydi Shoira Samadova. – Ammo keyingi oyda ortiqcha to‘langan pul ushlab qolinishi kerak edi. Ammo keyingi oy ushlab qolindimi yoki yo‘qmi buni aniq bilmayman.
Ushbu hududda istiqomat qiluvchi ona tili va adabiyot fani o‘qituvchisi Oybek Karimov hamda tarix fani bo‘yicha magistr diplomiga ega Murodulla Yusupovlar maktabdan dars berilmayotganidan shikoyat qilib, ishga kirishda tanish-bilishchilik borligiga sha’ma qilmoqda.
— Qishlog‘imizdan 8-10 kilometr uzoqlikdagi maktabga qatnab ishlayman, — deydi Oybek Karimov. – Qish paytida qatnayman deb sog‘lig‘imni yo‘qotdim, yuzimdagi nerv tomirlarim shamollab, asoratlari qoldi. Mudirga qatnayverib, charchadim. Qishlog‘imizdagi 66-maktabdan dars bering desam, bir yil ishlab turing deb 24-maktabga yuborishgandi. Haligacha dars bermay sarson qilishyapti. “Zavuch” va boshqalar darsni bo‘lib olishib, bizga imkon berishmayapti. Men ham qishlog‘imda ishlashni, elimga nafim tegishini istayman. Tuman xalq ta’limi bo‘limi mudiri bizni eshitmaydi, viloyat xalq ta’limi boshqarmasi rahbariga ham qatnab charchadim. Topolmayman.
Ushbu qishloqdan chiqqan va tarix fanidan magistr diplomiga ega Murodulla Yusupov qishlog‘idagi ushbu maktabda tarix fanidan ortiqcha dars soatlari bo‘lishiga qaramasdan qo‘shni qishloqdagi 65-maktabga qatnab ishlashga majbur bo‘layotganini aytmoqda.
— Sotsiologiya mutaxassisligiga ega o‘qituvchi, tarixdan dars o‘tyapti, men ham mutaxassisman, qishlog‘imda ishlashni xohlayman, — deydi Murodulla Yusupov.
Murodulla Yusupov “Daryo” muxbiriga murojaat qilgani va muammo haqida aytgani bois direktorning o‘quv ishlari bo‘yicha o‘rinbosari Shoira Samadovaning tahdidiga uchrayotganini bildirmoqda.
— Sen yoshlik qilding, hali ko‘rasan, dedi Shoira Samadova, — deydi Murodulla Yusupov. – Mayli nima deyishsa, nima qilishsa ham. Men faqat haqimni talab qilyapman. O‘zimning qishlog‘imda 2 soat dars berishsa ham mayli. Ishlayman.
Murojaatni o‘rganar chog‘i, ko‘rgan- kechirganlarimiz o‘qituvchilarning dars talashuvlari-yu maktab rahbariyatining o‘zini oqlashga urinishi ko‘rib, maktabda o‘quvchilar taqdiri, dars sifati hech kimni tashvishlantirmayotganiga guvoh bo‘ldik. Maktab o‘qituvchilarning dardi dars soatini ko‘paytirish bo‘lsa, maktab rahbariyati suvdan quruq chiqishga intilmoqda. Bolalar taqdiri, dars sifati esa keyingi o‘rinlarda. Essiz, essiz...
Xalq ta’limi vazirligi bunga nima derkin?
Izoh (0)