16-noyabr kuni O‘zbekistondagi siyosiy partiyalari rahbarlari ishtirokida uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Bu haqda O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi jamoatchilik bilan aloqalar bo‘limi xabar qildi.
Ushbu uchrashuv davomida jurnalistlar va bloger Xushnudbek Xudoyberdiyev tomonidan siyosiy partiya rahbarlariga bir qator savollar berildi va tegishli ravishda ularga javoblar berilib, debat bo‘lib o‘tdi.
O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashining nuqtayi nazariga ko‘ra, ayrim siyosiy partiyalarning yetakchilari tomonidan berilgan muayyan javoblar noxolis bo‘lib, shoshqaloqlik bilan real vaziyatni buzib ko‘rsatadigan populistik ruhda bo‘lgani sababli jamoatchilikni chalg‘itishga xizmat qiladi.
Shunday savollardan biri O‘zbekiston Respublikasining “Fermerlik to‘g‘risida”gi va “Dehqon xo‘jaligi to‘g‘risida”gi qonunlarida fermer va dehqon xo‘jaliklarining Kengashga majburiy a’zoligining belgilanishi konstitutsiyaviy me’yorlarga zidligi to‘g‘risida berilgan edi.
Ushbu savolga O‘zLiDeP Siyosiy Kengashi Ijroiya qo‘mitasi raisi tomonidan batafsil, aniq tushuntirish berildi, bundan tashqari, savol muallifining ushbu me’yorlarga “shu yerda va hozir” sharh berishi to‘g‘risidagi talabiga savol muallifi va butun jamoatchilikka mazkur qonunchilik me’yorlarining hamma tomonini hisobga olgan holda to‘liq ma’lumot berilishini alohida ta’kidlab, ma’lum qilindi.
Alohida ta’kidlash kerakki, O‘zbekiston qonunlarining Konstitutsiyaga mosligini belgilash O‘zbekiston Respublikasining “Konstitutsiyaviy sud to‘g‘risida”gi qonunining 4-moddasiga asosan O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudining vakolatiga kiradi.
Shu bilan bir qatorda, “Milliy tiklanish” siyosiy partiyasining yetakchisi Alisher Qodirov yuqorida keltirilgan me’yorlar Konstitutsiyaga zid kelishi to‘g‘risida fikr bildirib, O‘zbekiston parlamenti deputatlarini, shu jumladan, “Milliy tiklanish” fraksiyasi deputatlarini ham “O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi me’yorlariga zid keluvchi qonunni qabul qilishgan”likda ayblamoqda.
O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi “Milliy tiklanish” siyosiy partiyasi yetakchisi Alisher Qodirov tomonidan yetarli darajada dalillanmagan, ya’ni Konstitutsiya va boshqa aniq me’yoriy hujjatlariga asoslanmagan bunday jiddiy ayblovlarning olg‘a surilishidan chuqur tashvishda ekanini ma’lum qiladi.
“Shu munosabat bilan O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi ushbu masala bo‘yicha o‘zining asosli tushuntirishlarini berish zarur, deb hisoblaydi.
Xususan, O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 4-apreldagi O‘RQ-533 sonli Qonuniga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasining ‘Fermerlar to‘g‘risida’ va ‘Dehqon xo‘jaliklari to‘g‘risida’gi qonunlariga o‘zgartirishlar kiritilib, ularda ‘Fermer va dehqon xo‘jaliklarining O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashiga a’zoligi majburiydir’, deb belgilab qo‘yilgan.
Ayni vaqtda ushbu me’yorlar mamlakatimizning asosiy qonuni me’yorlariga zid emas. Uchrashuvda savol muallifi ta’kidlagan me’yor O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining jamoat birlashmalari to‘g‘risidagi XIII bobda keltirilgan.
Konstitutsiyaning 56-moddasiga ko‘ra ‘O‘zbekiston Respublikasida qonunda belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilgan kasaba uyushmalari, siyosiy partiyalar, olimlarning jamiyatlari, xotin-qizlar, faxriylar va yoshlar tashkilotlari, ijodiy uyushmalar, ommaviy harakatlar va fuqarolarning boshqa uyushmalari jamoat birlashmalari sifatida e’tirof etiladi’.
Ixtiyoriy a’zolik masalasi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining faqat bitta moddasida, aniqrog‘i 59-moddasida tartibga solingan va quyidagicha ifodalangan:
‘Kasaba uyushmalari xodimlarning ijtimoiy-iqtisodiy huquqlarini va manfaatlarini ifoda etadilar va himoya qiladilar. Kasaba tashkilotlariga a’zo bo‘lish ixtiyoriydir’.
Biroq O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi nodavlat notijorat tashkiloti hisoblanib, o‘zining huquqiy-tashkiliy maqomiga ko‘ra professional tashkilot (kasaba uyushmasi) emas.
Shunday qilib, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida O‘zbekiston Respublikasining ‘Fermerlik to‘g‘risida’, ‘Dehqon xo‘jaliklari to‘g‘risida’gi qonunlari me’yorlariga zid keladigan me’yorlar mavjud emas.
Yuqoridagi me’yorlar, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasining ‘Nodavlat notijorat tashkilotlari to‘g‘risida’gi qonunga ham zid emas, chunki ushbu qonunning 3-moddasiga binoan, nodavlat notijorat tashkilotlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iborat.
Ushbu moddaning ikkinchi qismida ‘Siyosiy partiyalar, kasaba uyushmalari, diniy tashkilotlar hamda boshqa ayrim nodavlat notijorat tashkilotlarini tuzishning, ular faoliyatining, qayta tashkil etilishi va tugatilishining xususiyatlari maxsus qonunlar bilan tartibga solinadi’, deb belgilangan.
O‘zbekiston Respublikasining ‘Fermerlik to‘g‘risida’, ‘Dehqon xo‘jaliklari to‘g‘risida’gi qonunlari o‘z sohasida alohida qonunlar bo‘lgani sababli mazkur sohada ustuvorlikka ega va shundan kelib chiqib, O‘zbekiston Respublikasining ‘Nodavlat notijorat tashkilotlari to‘g‘risida’gi qonuni talablariga zid kelmaydi.
Shunga o‘xshash me’yorlar yetakchi xorijiy mamlakatlar, xususan, AQSh, Germaniya, Rossiya Federatsiyasi va boshqa bir qator mamlakatlar qonunchiligida ham mavjud.
Masalan, Rossiya Federatsiyasi qonunchiligida quyidagi faoliyat turlari, ya’ni, audit, arbitraj boshqaruvi, energetika sohasidagi tadqiqotlar, baholash faoliyati, aktuariylik faoliyati, moliyaviy tashkilotlar faoliyati, quruvchilik faoliyati, texnik buyurtmachilik faoliyati, davlatga tegishli hududlarda faoliyat ko‘rsatish, qurilish va loyihalash bo‘yicha mintaqaviy operatorlik bilan shug‘ullanganda nodavlat notijorat tashkilotiga a’zolik majburiydir.
Yuqorida keltirilgan fikrlardan kelib chiqqan holda O‘zbekiston fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi Alisher Qodirov hamda saylovoldi debatlarining boshqa ishtirokchilaridan quyidagilarni so‘raydi:
— deputatlarning, xususan, ‘Milliy tiklanish’ va O‘zLiDeP vakillarining hamda parlamentda deputatik korpusiga ega bo‘lgan boshqa siyosiy partiyalar vakillarining sha’ni, qadr-qimmati va ishchanlik obro‘siga putur yetkazadigan populistik bayonotlarga berilmaslik;
— O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari me’yorlarini o‘z bilganicha (erkin) sharhlamasdan, bu borada vakolatli yuridik tashkilot va muassasalarga murojaat qilish zarur.
‘Milliy tiklanish’ siyosiy partiyasi yetakchisi A.Qodirov O‘zbekiston Respublikasining ‘Fermerlik to‘g‘risida’gi, ‘Dehqon xo‘jaliklari to‘g‘risida’gi qonunlari me’yorlarining O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining me’yorlariga mosligiga shubha bildirsa, bu to‘g‘rida O‘zbekiston Respublikasining ‘Konstitutsion sud to‘g‘risida’gi qonunining 25-moddasiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsion sudiga murojaat qilishi mumkinligini bildiramiz”, — deyiladi xabarda.
Izoh (0)