O‘zAda jurnalist Sayyora Shoyevaning dunyoga mashshur rassom Pablo Pikassoning asarlari saqlanayotgani haqidagi maqolasi chop etildi. Quyida maqola e’tiboringizga havola etiladi.
Mashhur rassomlarning shunday suratlari borki, o‘z davrida qadr topmay, yillar o‘tgach, millionlarga sotiladi. Bu suratlarning auksionlardagi sotilish narxlarini eshitib, yoqa ushlaysiz.
Betakror ispan rassomi Pablo Pikassoning “Trubka ko‘targan bola” kartinasi Nyu-Yorkda bo‘lib o‘tgan “Sotheby’s” auksionida sotilgan eng qimmat surat hisoblanadi. 1905-yilda chizilgan ushbu surat 2004-yilda 104 million 100 ming dollarga sotilgan. Uning 1941-yilda chizilgan “Dora Maar mushugi bilan” nomli kartinasi 95,2, 1901-yilda chizilgan “Qo‘llarini chalishtirib o‘tirgan ayol” deb nomlangan kartina esa 55 million dollarga sotilgan.
Ayni vaqtda XX asrning eng buyuk va xaridorgir rassomlaridan biri Pablo Pikassoning asarlarini o‘z fondida saqlab kelayotgani bilan faxrlanadigan muzeylar soni dunyoda sanoqli. O‘zbekiston davlat san’at muzeyi shulardan biridir.
Bu yerda taniqli modernist Pikassoning keramika usulida yaratgan likobcha va ko‘zalari mavjud. Vaholanki, Pablo Pikasso mashhur surat va haykaltaroshlik asarlaridan tashqari ko‘plab dekorativ sopol buyumlar yasagan.
Ma’lum bo‘lishicha, buyuk rassomning bu ishlanmalari muzeyga sovg‘a sifatida kelib qolgan bo‘lib, muzey fondida qariyb 50 yildan buyon saqlanmoqda. Rassomning ayni uslubda ishlangan asarlarini Rotterdam (Niderlandiya) va Ermitaj (Rossiya) muzeylarida ham uchratish mumkin.
Noyob va qimmatli bu asarlarning Toshkentga kelib qolish tarixi haqida O‘zbekiston davlat san’at muzeyi mutaxassislari shunday izoh berishdi:
— Rassomning yaqin do‘sti — Fernan Lejening rafiqasi, belarus ayoli Nadejda orqali tarelkaga chizilgan bu rasmlarning 12 donasi bizning muzeyimizga kelib qolgan. Aslida rassomning bu yo‘nalishda uch mingdan ortiq asarlari bo‘lib, ularni 60 yoshdan keyin chizgan, degan ma’lumotlar mavjud.
... Pablo bu yoshda ancha taniqli bo‘lib, qayerda ko‘rinsa, muxlislari undan dastxat olishga shoshardi. Kunlarning birida rassom kafeda o‘tirganda, muxlislaridan biri undan dastxat so‘raydi. Atrofda tarelka va stakandan boshqa buyum bo‘lmagani uchun rassom tarelkaga imzo qo‘yib beradi. Shu tariqa sopoldan yasalgan tarelkalarga turli suratlar chizishga qiziqib qoladi. Ayrim manbalarda bu tasvirlar uning shoir do‘stining she’rlariga atab chizilgan, deb ham aytiladi. Ularda ayol va kabutar birlashgan chiziqlar grafikasini ko‘rish mumkin. Ba’zilarida esa Fransiya bayrog‘i aks ettirilgan.
Rassom loydan ko‘zalar yasashga ham juda qiziqqan. Ular ko‘rinishidan ko‘za bo‘lsa-da, aslida turli ma’nolarni izohlashga xizmat qilganini kuzatish mumkin. Misol uchun, ko‘za-daraxt, ko‘za-ayol, ko‘za-boyo‘g‘li.
Qayd etish joizki, Fransuz rassomi Pablo Pikassoning asli ismi Ruisi bo‘lib, u 1881 yilda Ispaniyada tug‘ilgan. Uning “Uchrashuv”, “Fojia”, “Shar ustidagi qiz”, “Bola va gado”, “Oyna qarshisidagi ayol”, “Cho‘milayotgan odam”, “Mandolina va gitara”, “Mayni sevuvchi ayol”, “Kursidagi qiz”, “Dengiz qirg‘og‘idagi shakllar”, “Mayya va uning qo‘g‘irchog‘i”, “Ko‘zgu” kabi asarlari dunyoda mashhur.
Pikassoning serqirra ijodi XX asr san’atidagi qarama-qarshiliklarni o‘zida aks ettirgan bo‘lib, tasviriy san’atning ko‘p sohalari — rangtasvir, haykaltaroshlik, grafika va boshqalar rivojiga kuchli ta’sir ko‘rsatgan.1907-yillarda buyumlarni handasiy shakllarga ajratib tekis yuzada uzilgan va hajmli bo‘laklardan tasviriy san’at asarlari yaratib kubizmga asos soldi. Bu davrda yaratilgan ayrim asarlari masalan, «Yolpig‘ichli xonim» nafis bezagi va jo‘shqin ohangdorligi bilan ajralib turadi.
1940-yillarning ikkinchi yarmidan Pikasso dastgohli rangtasvir, haykaltaroshlik, kulollik, ayniqsa, grafikada turkum asarlar yaratdi. Uning ilg‘or insonparvarlik qarashlari “Tinchlik kabutari”, “Tinchlik”, “Tinchlik ibodatxonasi kabilarda o‘z ifodasini topdi. Pikasso Xalqaro tinchlik mukofoti laureati.
Izoh (0)