ЎзАда журналист Сайёра Шоеванинг дунёга машшур рассом Пабло Пикассонинг асарлари сақланаётгани ҳақидаги мақоласи чоп этилди. Қуйида мақола эътиборингизга ҳавола этилади.
Машҳур рассомларнинг шундай суратлари борки, ўз даврида қадр топмай, йиллар ўтгач, миллионларга сотилади. Бу суратларнинг аукционлардаги сотилиш нархларини эшитиб, ёқа ушлайсиз.
Бетакрор испан рассоми Пабло Пикассонинг «Трубка кўтарган бола» картинаси Нью-Йоркда бўлиб ўтган «Сотҳебйъс» аукционида сотилган энг қиммат сурат ҳисобланади. 1905 йилда чизилган ушбу сурат 2004 йилда 104 миллион 100 минг долларга сотилган. Унинг 1941 йилда чизилган «Дора Маар мушуги билан» номли картинаси 95,2, 1901 йилда чизилган «Қўлларини чалиштириб ўтирган аёл» деб номланган картина эса 55 миллион долларга сотилган.
Айни вақтда ХХ асрнинг энг буюк ва харидоргир рассомларидан бири Пабло Пикассонинг асарларини ўз фондида сақлаб келаётгани билан фахрланадиган музейлар сони дунёда саноқли. Ўзбекистон давлат санъат музейи шулардан биридир.
Бу ерда таниқли модернист Пикассонинг керамика усулида яратган ликобча ва кўзалари мавжуд. Ваҳоланки, Пабло Пикассо машҳур сурат ва ҳайкалтарошлик асарларидан ташқари кўплаб декоратив сопол буюмлар ясаган.
Маълум бўлишича, буюк рассомнинг бу ишланмалари музейга совға сифатида келиб қолган бўлиб, музей фондида қарийб 50 йилдан буён сақланмоқда. Рассомнинг айни услубда ишланган асарларини Роттердам (Нидерландия) ва Эрмитаж (Россия) музейларида ҳам учратиш мумкин.
Ноёб ва қимматли бу асарларнинг Тошкентга келиб қолиш тарихи ҳақида Ўзбекистон давлат санъат музейи мутахассислари шундай изоҳ беришди:
— Рассомнинг яқин дўсти — Фернан Леженинг рафиқаси, беларус аёли Надежда орқали тарелкага чизилган бу расмларнинг 12 донаси бизнинг музейимизга келиб қолган. Аслида рассомнинг бу йўналишда уч мингдан ортиқ асарлари бўлиб, уларни 60 ёшдан кейин чизган, деган маълумотлар мавжуд.
... Пабло бу ёшда анча таниқли бўлиб, қаерда кўринса, мухлислари ундан дастхат олишга шошарди. Кунларнинг бирида рассом кафеда ўтирганда, мухлисларидан бири ундан дастхат сўрайди. Атрофда тарелка ва стакандан бошқа буюм бўлмагани учун рассом тарелкага имзо қўйиб беради. Шу тариқа сополдан ясалган тарелкаларга турли суратлар чизишга қизиқиб қолади. Айрим манбаларда бу тасвирлар унинг шоир дўстининг шеърларига атаб чизилган, деб ҳам айтилади. Уларда аёл ва кабутар бирлашган чизиқлар графикасини кўриш мумкин. Баъзиларида эса Франция байроғи акс эттирилган.
Рассом лойдан кўзалар ясашга ҳам жуда қизиққан. Улар кўринишидан кўза бўлса-да, аслида турли маъноларни изоҳлашга хизмат қилганини кузатиш мумкин. Мисол учун, кўза-дарахт, кўза-аёл, кўза-бойўғли.
Қайд этиш жоизки, Француз рассоми Пабло Пикассонинг асли исми Руиси бўлиб, у 1881 йилда Испанияда туғилган. Унинг «Учрашув», «Фожиа», «Шар устидаги қиз», «Бола ва гадо», «Ойна қаршисидаги аёл», «Чўмилаётган одам», «Мандолина ва гитара», «Майни севувчи аёл», «Курсидаги қиз», «Денгиз қирғоғидаги шакллар», «Майя ва унинг қўғирчоғи», «Кўзгу» каби асарлари дунёда машҳур.
Пикассонинг серқирра ижоди ХХ аср санъатидаги қарама-қаршиликларни ўзида акс эттирган бўлиб, тасвирий санъатнинг кўп соҳалари — рангтасвир, ҳайкалтарошлик, графика ва бошқалар ривожига кучли таъсир кўрсатган.1907 йилларда буюмларни ҳандасий шаклларга ажратиб текис юзада узилган ва ҳажмли бўлаклардан тасвирий санъат асарлари яратиб кубизмга асос солди. Бу даврда яратилган айрим асарлари масалан, «Ёлпиғичли хоним» нафис безаги ва жўшқин оҳангдорлиги билан ажралиб туради.
1940 йилларнинг иккинчи ярмидан Пикассо дастгоҳли рангтасвир, ҳайкалтарошлик, кулоллик, айниқса, графикада туркум асарлар яратди. Унинг илғор инсонпарварлик қарашлари «Тинчлик кабутари», «Тинчлик», «Тинчлик ибодатхонаси кабиларда ўз ифодасини топди. Пикассо Халқаро тинчлик мукофоти лауреати.
Изоҳ (0)