“Daryo”ga Farg‘ona viloyati, Buvayda tumanidagi “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi (hozirda tugatilgan) rahbari murojaat qilib, unga tuman prokurorining og‘zaki topshirig‘i bilan allaqachon pishib, yetilgan bug‘doyni yig‘ishtirib olish uchun kombayn berilmayotganini ma’lum qildi. Mazkur holatni batafsil o‘rganish maqsadida “Daryo” muxbiri Farg‘onaning ushbu tumanida bo‘ldi.
Ravshanbek Imomov rahbarligidagi “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi yerlari “Toshkent–Andijon” yo‘li yoqasida joylashgan. Paxta-g‘allaga ixtisoslashgan xo‘jalikda qo‘shimchasiga 25 bosh qoramol parvarish qilinyapti. Dala shiyponi, yerga ishlov berish uchun texnikalari mavjud. Qariyb 36 gektar yerga paxta, 28,70 gektar yerga bug‘doyning “Asr” navi ekilgan.
Ayni paytda, barcha fermerlar 2019-yil g‘alla hosilini o‘z vaqtida o‘rib-yig‘ib olish hamda davlat ehtiyojlari uchun boshoqli don xarid qilish bo‘yicha tuzilgan shartnoma rejasini qisqa muddatlarda bajarish taraddudida. Rejani bajargan dehqonlar g‘alladan bo‘shagan maydonlarni peshma-pesh somondan tozalab, shudgorlab, takroriy ekin ekish ishlariga kirishgan. Qisqasi, bunday paytda dehqon uchun har bir kun, soat g‘animat.
Lekin “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi dalalaridagi bug‘doy pishib, to‘kilish jarayoniga kelgan bo‘lsa-da, haligacha kombayndan darak yo‘q.
— Bug‘doyim chillaki. Allaqachon pishgan. Aslida 10-iyundan kechikmay o‘rimga tushishimiz kerak edi. Negadir prokuror bug‘doyni o‘rib, topshirishimga tish-tirnog‘i bilan qarshi bo‘lmoqda. Donni boshqa fermerning nomidan topshirishga rozi bo‘lsam, keyin ruxsat berishar ekan. O‘tgan yilning kuzidan to shu kungacha uning parvarishini o‘zim qildim. Vaqtida suvini qo‘ydim, vaqtida o‘g‘it soldim. Davlatdan bu yilgi g‘alla uchun faqat urug‘lik don olganman xolos. Qolgan ishlar uchun 25 million so‘mdan ortiq o‘z mablag‘imni sarfladim. Shuncha xarajat, shuncha mehnat qilib, endi boshqa fermerga berib yuboraveramanmi hosilni? Bugun hududimizdagi oxirgi fermerning bug‘doyiga kombayn tushdi. Ertaga kombaynlar boshqa hududga o‘tib ketadi”, – deydi “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi rahbari Ravshanbek Imomov.
Tuman qishloq xo‘jaligi bo‘limidan olingan ma’lumotga ko‘ra, fermer xo‘jaliklari otryadlarga biriktirilgan. G‘alla otryadlari tomonidan o‘rim navbati bilan amalga oshirilishi belgilangan. Ya’ni, bitta fermer xo‘jaligi dalalaridan shartnoma rejasiga yetarli miqdorda bug‘doy o‘rib olinadi. Reja bajarilgach, g‘alla otryadi kombaynlari bilan boshqa xo‘jalikning bug‘doyini o‘rgani o‘tib ketadi. Chunki boshqa xo‘jaliklardagi pishgan g‘alla o‘rilishi va ular ham rejani to‘ldirishi kerak. Hududdagi barcha xo‘jaliklar o‘z rejasini bajarib bo‘lgach, kombaynlar yana qolib ketgan maydonlarni o‘rishga kirishadi. Fermer xo‘jaliklarining ketma-ketligi qur’a tashlash yo‘li bilan aniqlanadi.
— “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi 10-otryadga biriktirilgan. Bug‘doy o‘rimiga tushilayotgan paytda adolat va shaffoflikni ta’minlash maqsadida otryad rahbari G‘ayratjon Mamajonov qur’a tashlash yo‘li bilan kimning bug‘doyi nechanchi o‘rinda o‘rilishini aniqlab bergan. O‘shanda fermer xo‘jaligi raisi Ravshan Imomovga 2-o‘rin tushdi. Hozir hududimizdagi barcha fermerlarning bug‘doyi o‘rib bo‘lindi. “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi tuman prokurorining protesti bilan tugatilib, boshqa fermerga qo‘shib yuborilgan. Ular bug‘doyni o‘rib, topshirgani bilan onlaynda ko‘rinmaydi. Boshqa fermerning nomidan topshirishga esa rozi bo‘lishmayapti. Shu muammoni kattalar hal qilishi kerak. Bizda kombayn tayyor, ruxsat berishsa bo‘ldi”, – deydi “Madad” MMTP rahbari G‘olibjon Usmonov.
Aslida muammoning tarixi uzun ekan. Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 9-yanvardagi 14-sonli hamda viloyat hokimining 2019-yil 12-yanvardagi 16-sonli qarorlariga asosan tumandagi fermer xo‘jaliklari maqbullashtirilgan. Maqbullashtirish jarayonida “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi yerlari “Lazizbek Boytumanov” va “Zuhriddin ishonchi” fermer xo‘jaliklariga qo‘shib yuborilgan. Bu qarordan norozi bo‘lgan fermer xo‘jaligi rahbari yerlarini qaytarib olishga astoydil harakat qilgan. 2019-yilning 4-fevral kuni Buvayda tumani hokimining 591-sonli qarori asosida “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligini yana qaytadan tashkil etishga erishgan. Shu davrda ham g‘alla parvarishini, agrotexnik tadbirlarni o‘z vaqtida amalga oshirgan. Qariyb 36 gektar yerga chigit ekkan.
Oradan ma’lum vaqt o‘tgach, ya’ni 2019-yil 14-may kuni tuman prokurori bu qarorni bekor qilish haqida 11-19–sonli “Tuman hokimining 04.02.2019 yildagi 591-sonli qarorini bekor qilish va qonunga muvofiqlashtirish to‘g‘risida” protest kiritgan. Tuman hokimi esa 2019-yil 25-mayda 5526-sonli qaror chiqarib, bu protestni qanoatlantirgan. Hamda 4-fevraldagi 591-sonli qarorining 1-ilovasini o‘zgartirgan. Shunday qilib, “Zuhra–Madina” fermer xo‘jaligi bir yilda ikki marta tugatilgan. Lekin rasman tugatilgani bilan amalda boshqa fermer xo‘jaliklari kabi zimmasidagi barcha vazifalarni vaqtida bajargan. G‘alla yetishtirgan, chigit ekib, uni hozirgacha parvarishlab kelgan. Xirmon ko‘tarish vaqti kelganda, bir yillik mehnatiga kuygan dehqon o‘zi yetishtirgan hosilni boshqalarning nomidan topshirishga rozi bo‘lmayapti. Oqibatda, 28,70 gektar yerdagi g‘alla, qariyb 36 gektar yerdagi paxta arosatda qolib ketgan.
Kechuvda otlar almashtirilmaydi, deyishadi. Chigit ekib, parvarishlanadigan, g‘alla o‘rib-yig‘iladigan dolzarb pallada fermer xo‘jaligini tugatishdan kimga foyda? Shuncha mehnat qilgan, mablag‘ sarflagan, g‘alladan mo‘l hosil yetishtirgan fermerning (hozirda sobiq) taqdiri nima bo‘ladi? Dalada esa 30 gektarga yaqin o‘rilmagan bug‘doy yotibdi. Aslida, bug‘doy pishganidan so‘ng qisqa muddatda yig‘ishtirib olinmasa, boshoqdagi don to‘kila boshlaydi. Hosilning barakasi ketadi. Qolaversa, bug‘doyni tezroq o‘rib, yerni takroriy ekinga tayyorlash kerak.
Tuman hokimligi, sektor rahbari bu muammoga zudlik bilan yechim topmasa, vaziyat tobora chigallashib boraveradi.
“Daryo” yana bu mavzuga qaytadi.
Izoh (0)