Qoraqalpog‘istonlik faol ayollardan biri Ayzada Nurimbetova asli mutaxassisligi tarixchi bo‘lsa ham keng jamoatchilikka hunarmand, tashabbuskor jamoat arbobi va mehribon ona sifatida tanilgan. Yaqinda AQSh safaridan qaytgan Ayzada opa mo‘jizaviy mamlakatdagi ba’zi taassurotlarini o‘rtoqlashdi, deb yozadi O‘zA.
“Yaqinda AQShda tekstil muzeyiga qoraqalpoqcha milliy kiyimlarimni kiyib va o‘zim bilan boshqa kashtachilik mahsulotlarini ham olib borgandim. Muzeydagilar e’tiborini menga qaratdi. Buni o‘zim darhol sezdim. Muzey xodimlari ham oldimga kelib kiyimlarimni tomosha qilib, so‘ray boshladi. Tushuntirib berdim. Bir zumda muzeydagilar ham, sayohatchilar ham meni o‘rab oldi.
“Bu kiyimlardagi naqshlar ming-ming yillik ajdodlarimizdan qolgan meros. Mana bu qo‘chqor muguz, mana bunisi qumursqa bel, bunisi esa sichqon izi, qurbaqa, it tovon, tuya tovon, chayondum, o‘rik guli naqshlari va hokazo. Bularning barchasini olis ajdodlarimiz atrofida nimaiki narsani ko‘rgan bo‘lsa, shunga qarab naqsh chizgan. Shu naqshlarga qarab uni kiyib yurgan kishining kim ekanligini aniqlash mumkin bo‘lgan. Qoraqalpoqlarda qizlar turmushga chiqqandan keyin izidan mol-dunyo olib borish dasturi bor. Ya’ni, yangi xo‘jalikka kerakli anjomlar, yosh kelinchakka kiyim-kechaklar, degandek.
Shu mol-dunyo bilan kelgan kiyimlarga qarab qizning asli qanday oiladan chiqqanligini bilgan. Masalan, qo‘chqor muguzli naqshi ko‘proq tushirilsa, demak, qo‘yi ko‘p cho‘ponning qizi, o‘simlik naqshi tushirilgani esa dehqonning qizi, to‘lqin naqshli kiyim bo‘lsa, demak u dengiz baliqchisining qizi va hokazo” deb tushuntirgan edim, ishonasizmi, bittasi yig‘lab yubordi.
“Nima bo‘ldi, sizga? Xafa qilib qo‘yganday bir narsa aytib qo‘ydimmi?” deb so‘rasam: “Qanday baxtli xalqsiz? Ming-ming yillik tarixingiz bor, urf-odat, dasturingiz bor, mana shunday naqshu, kiyimlaringiz bor. Bizda esa ana shular yo‘q” desa bo‘ladimi.
Keyin yana bittasi kelib, O‘zbekiston haqida, Qoraqalpog‘iston haqida so‘rab ketdi. Investitsiya kiritsak bo‘ladimi, deb so‘rashdi birisi. Xullas, ularning yurtimiz haqidagi qiziqishi shunday ortib ketdiki, shu yerning o‘zida O‘zbekistonga tashrif to‘g‘risida qizg‘in muhokama boshlanib ketdi.
Shu payt juda yaxshi angladim-ki, eng oliy boyligimiz – bu bizning ma’naviy, madaniy meroslarimiz ekan.
Ha, aytgancha, amerikaliklarni hayratga solish oson emas. Sababi ular juda ko‘p axborotga ega xalq. Texnologiya desang, eng zamonaviy texnologiyalar AQShdan chiqadi. Ilm-fan desangiz, eng ko‘p Nobel mukofotini olganlar ham shu yurtdan. Zamonaviy madaniyat, san’at desangiz u bo‘yicha ham AQSh dunyoda birinchi o‘rinda va hokazo. Xullas, ularni biron narsa bilan hayron qoldirish juda qiyin. Lekin, amerikaliklar (hindulardan boshqa) asli kelgindilar bo‘lganligi bois, ular uchun tarix juda muhim. Bizlarning ildizi teran tariximiz, urf-odat, dasturlarimizgina ularni hayratga solishga qodir. Bunga men AQSh safarimda bir necha bor guvoh bo‘ldim”, — deydi Ayzada Nurimbetova.
Izoh (0)