Қорақалпоғистонлик фаол аёллардан бири Айзада Нуримбетова асли мутахассислиги тарихчи бўлса ҳам кенг жамоатчиликка ҳунарманд, ташаббускор жамоат арбоби ва меҳрибон она сифатида танилган. Яқинда АҚШ сафаридан қайтган Айзада опа мўъжизавий мамлакатдаги баъзи таассуротларини ўртоқлашди, деб ёзади ЎзА.
«Яқинда АҚШда текстил музейига қорақалпоқча миллий кийимларимни кийиб ва ўзим билан бошқа каштачилик маҳсулотларини ҳам олиб боргандим. Музейдагилар эътиборини менга қаратди. Буни ўзим дарҳол сездим. Музей ходимлари ҳам олдимга келиб кийимларимни томоша қилиб, сўрай бошлади. Тушунтириб бердим. Бир зумда музейдагилар ҳам, саёҳатчилар ҳам мени ўраб олди.
«Бу кийимлардаги нақшлар минг-минг йиллик аждодларимиздан қолган мерос. Мана бу қўчқор мугуз, мана буниси қумурсқа бел, буниси эса сичқон изи, қурбақа, ит товон, туя товон, чаёндум, ўрик гули нақшлари ва ҳоказо. Буларнинг барчасини олис аждодларимиз атрофида нимаики нарсани кўрган бўлса, шунга қараб нақш чизган. Шу нақшларга қараб уни кийиб юрган кишининг ким эканлигини аниқлаш мумкин бўлган. Қорақалпоқларда қизлар турмушга чиққандан кейин изидан мол-дунё олиб бориш дастури бор. Яъни, янги хўжаликка керакли анжомлар, ёш келинчакка кийим-кечаклар, дегандек.
Шу мол-дунё билан келган кийимларга қараб қизнинг асли қандай оиладан чиққанлигини билган. Масалан, қўчқор мугузли нақши кўпроқ туширилса, демак, қўйи кўп чўпоннинг қизи, ўсимлик нақши туширилгани эса деҳқоннинг қизи, тўлқин нақшли кийим бўлса, демак у денгиз балиқчисининг қизи ва ҳоказо» деб тушунтирган эдим, ишонасизми, биттаси йиғлаб юборди.
«Нима бўлди, сизга? Хафа қилиб қўйгандай бир нарса айтиб қўйдимми?» деб сўрасам: «Қандай бахтли халқсиз? Минг-минг йиллик тарихингиз бор, урф-одат, дастурингиз бор, мана шундай нақшу, кийимларингиз бор. Бизда эса ана шулар йўқ» деса бўладими.
Кейин яна биттаси келиб, Ўзбекистон ҳақида, Қорақалпоғистон ҳақида сўраб кетди. Инвестиция кирицак бўладими, деб сўрашди бириси. Хуллас, уларнинг юртимиз ҳақидаги қизиқиши шундай ортиб кетдики, шу ернинг ўзида Ўзбекистонга ташриф тўғрисида қизғин муҳокама бошланиб кетди.
Шу пайт жуда яхши англадим-ки, энг олий бойлигимиз – бу бизнинг маънавий, маданий меросларимиз экан.
Ҳа, айтганча, америкаликларни ҳайратга солиш осон эмас. Сабаби улар жуда кўп ахборотга эга халқ. Технология десанг, энг замонавий технологиялар АҚШдан чиқади. Илм-фан десангиз, энг кўп Нобель мукофотини олганлар ҳам шу юртдан. Замонавий маданият, санъат десангиз у бўйича ҳам АҚШ дунёда биринчи ўринда ва ҳоказо. Хуллас, уларни бирон нарса билан ҳайрон қолдириш жуда қийин. Лекин, америкаликлар (ҳиндулардан бошқа) асли келгиндилар бўлганлиги боис, улар учун тарих жуда муҳим. Бизларнинг илдизи теран тарихимиз, урф-одат, дастурларимизгина уларни ҳайратга солишга қодир. Бунга мен АҚШ сафаримда бир неча бор гувоҳ бўлдим», — дейди Айзада Нуримбетова.
Изоҳ (0)