Gulchehra-begim Mahmudova — Parfum Gallery do‘konlar tarmog‘i asoschisi, O‘zbekistondagi birinchi tadbirkor ayol, san’atshunoslik fanlari nomzodi, yozuvchi, ssenariychi, prodyuser. U 30 yildan ortiq shug‘ullanib kelayotgan biznesi qanday qurilganligi haqida “Kommersant.uz”ga intervyusida hikoya qiladi.
Parfum Gallery — 100 dan ortiq lyuks-brendlar: Chanel, Gucci, Boss, Dolce & Gabanna, Paco Rabbane, Lanvin, Carolina Herrera, Sisley, Ferragamo, Sospiro va boshqalarning eksklyuziv distribyutori. Kompaniya Fransiyada shaxsiy brendi Begim Perfumes Treasure Collection atirlari: Samarkand Spirit for Him & for Her, Bukhara Spirit for Him & for Her, Ruby of Temur for Him & for Her, Kohinur Diamond for Him & for Her’ni ishlab chiqaradi. Gulchehra-begim o‘zining asosiy lavozimi — ona va buvi deb hisoblaydi.
Hammasi nimadan boshlangan?
— Otam ota-onasidan erta ajralgan va Buxoroda qarovchisiz o‘sgan. Arkda o‘zi kabi ko‘cha bolalari bilan o‘sgan va bir ajoyib kunda Buxoro amiri xazinasini topib olish haqida orzu qilgan. Ulg‘aygandan so‘ng onamni uchratgan, sevib qolgan, o‘qigan va hayotda muhosib o‘rin egallagan. Men muhabbat va ezgulik hukmron bo‘lgan oilada o‘sdim, ota-onam bizga o‘z tuyg‘ularini to‘lig‘icha yetkazgan... Har doim ushbu muhabbat bilan bo‘lishishni istardim — parfyumda, ssenariylarda, filmlarda, kitoblarda, qo‘shiqlarda.
Zardo‘zi chopon va Iv Sen-Lorandan ko‘ylak
— 1984-yildan 1985-yilga o‘tar yangi yil oqshomida klinik o‘limni boshdan kechirdim. Bir necha kundan keyin komadan chiqqach, hayot — bir lahza ekanligini tushundim... Shunda shu yerda va hozir yashashga qaror qildim. Doktorlik ishim deyarli tayyor bo‘lsa-da, ilmiy tadqiqot ishlarimni davom ettirishdan voz kechdim.
1980-yilda Xorijiy mamlakatlar bilan do‘stlik jamiyati xalqaro ko‘rgazmalar tashkilotchisi bo‘lib ishga kirdim. Madaniyat kunlarida ustalarimiz xalq-amaliy buyumlari va O‘zbekiston fotoko‘rgazmalarini chetga olib chiqardik. Mahsulotlarimizni chetda ilgari surish uchun “An’ana” kooperativini tashkil qildim.
1984-yilda Marokashda SSSR madaniyat ko‘rgazmasi o‘tkazilayotgan edi. Musiqiy ansamblning chiqishini tashkil etish kerak edi. O‘sha vaqtlarda “Yalla” guruhining “Uchquduq” qo‘shig‘i butun mamlakat bo‘ylab yangrar edi. Ushbu guruhni yuqori rahbariyatga taklif qildim va Marokashga safarni tashkil etdik.
Rabat, Kasablanka, Tanjer, Marokash — “Yalla” guruhining muvaffaqiyati ulkan edi. Yangi yil arafasida Tanjerda mehmonlardan Iv Sen-Loran, Maykl Jekson va Elizabet Teylor kutilaytgan edi. Konsert belgilangan mehmonxona egasining iltimosi bilan “Yalla” guruhi Layli va Majnun muhabbati haqidagi xalq qo‘shig‘i asosida “Jinnuni” qo‘shig‘ini yaratdi.
O‘sha oqshom Iv Sen-Loran va uning do‘sti, Yves Saint Laurent modalar uyi asoschilaridan biri Pyer Berje bilan tanishdim. Mendagi zardo‘zi choponcha Pyerga juda yoqib qoldi va konsertdan so‘ng men unga choponchani sovg‘a qildim. Ertasi kuni tongda esa menga Iv Sen Lorandan ko‘ylak yuborishdi. Men uni hanuzgacha saqlayman.
Begim va Parfum Gallery’ning yaratilishi
— 1990-yilda turmush o‘rtog‘im bilan Parijda Xalqaro olimpiya kuni nishonlanishida qatnashdik. Biz Xuan Antonio Samaranch (XOQ 1980—2001-yillardagi prezidenti) bilan suhbatlashib turganimizda bizga Iv Sen-Loran yaqinlashdi va Yves Saint Laurent’dan In Love Again atrimni maqtadi. Shundan so‘ng men va choponim haqida esladi. Ushbu “xushbo‘y” suhbat to‘lqinida parfyum mahsulotlarini O‘zbekistonga to‘g‘ridan-to‘g‘ri yetkazishga kelishib oldik (bungacha ular Moskva orqali o‘tardi). Shu kechning o‘zida shartnoma tuzdik.
Toshkentga qaytdik va o‘sha paytga kelib deyarli faoliyati to‘xtagan “An’ana” kooperativi yangi xususiy kompaniya Begimga aylandi.
Yarim yildan so‘ng S-2 da birinchi do‘konni ochdik. Uni bezatish uchun Iv Sen-Loran o‘z dizaynerini yubordi. Ishga singlim va qizimni qo‘shdim va biz fransuz parfyumeriyasining to‘la huquqli eksklyuziv distribyuteriga aylandik.
Unga katta mablag‘ kiritdik. Hamma — otam, turmush o‘rtog‘im, do‘stlarim yordam berishdi. Biz boshqalar e’tiboriga havola etayotgan brendlarimizga munosib bo‘lishimiz kerak edi. Shuning uchun mebelga ham, munosib mehnat haqi va xodimlarni o‘qitishga ham mablag‘ tikdik. Firmamiz sloganini o‘ylab topdim “Amore — Bonte — Culture — Beaute” — “Muhabbat — Ezgulik — Madaniyat — Go‘zallik”.
Birinchi do‘konni ocha turib, butun boshli tarmog‘imiz bo‘lishini tasavvur ham qilmaganman.
Birinchi jo‘natmalar uchun Sen-Loran bilan 20 kunda hisob-kitob qildik. 20 kunda barcha mahsulotlar sotilib ketdi! Ikkinchi yuk yo‘lda edi, shunda kengayish lozimligini tushundim.
Damas’lardagi konvertatsiya
— Har doim faqat milliy valyutani konvertatsiya qilish bilan bog‘liq qiyinchiliklar bo‘lgan. 1998-yilda hisobimizda pul yig‘ilib qoldi. Uni chet ellik hamkorlarimiz bilan hisob-kitob qilish uchun konvertatsiya qilishimiz lozim edi. Markaziy bank bizga “Damas’lar xarid qilib, ular bilan hisob-kitob qiling”, deyishdi. Kechirasiz-u Chanel yoki Dior’da bizning Damas’lar kimga kerak?
Kimlarga yozib, murojaat qilmadik — hech biri yordam bermadi. Shunda 12 ming dollardan 12 ta Damas sotib oldik, biroq ularni atigi 4 ming dollardan sotishga erishdik. Butunlay xonavayron bo‘ldik.
Kulgili hodisalar ham bo‘lgan. Yodimda, biz Versace Blue Jeans va Red Jeans atirlarini olayotgan edik. Bu nomlanishlar hujjatlarda bor edi. Biroq “Ular parfyumeriyani deklaratsiyada ko‘rsatib, qizil va moviy jinsilar kiritmoqda” degan so‘zlar bilan yukimiz musodara qilindi. Bu vaziyat bilan ikki oyga yaqin bahslashganmiz.
Hech bir mamlakatda parfyumeriya uchun aksiz solig‘i yo‘q
— Taqdimoti butun dunyo bo‘ylab o‘tgan yangi atir Gabrielle Chanel bo‘lgan yuk bojxonada ikki oydan ortiq yotdi. Yangi kurs, 1 dollar uchun 8 000 so‘mdan bojxona rasmiylashtiruvidan o‘tkazilsa, unga 116 foiz bojlar qo‘shilsa, mahsulot tannarxi noreal darajada baland bo‘lib ketadi. Biz esa distribyutor sifatida dunyo do‘konlarida belgilangan narxlarni saqlab qolishimiz kerak.
Hech bir mamlakatda, O‘zbekistondan tashqari, parfyumeriya uchun aksiz solig‘i yo‘q. Bizda parfyumeriya ishlab chiqarilmaydi, shunga muvofiq mahalliy ishlab chiqaruvchilarga raqobatchi bo‘la olmaymiz. Bir necha marta soliq qo‘mitasi va tegishli organlar qabulxonalariga maktub yozdik. Yaqinda aksiz 50 foizdan 20 foizga kamaytirildi. Biroq bu hozircha chet el valyutasi yangi kurslari tufayli chakana narxlar muammosini hal qilmaydi... Yangi qonunlar va parfyumeriyaga aksizning butunlay yo‘q qilinishini sabr bilan kutamiz.
Men uchun biznesni halol va to‘g‘ri olib borish juda muhim — bu uzoq ishlash va muvaffaqiyat garovi. Muammolarga duch kelganda, taslim bo‘lmaslik kerak. Har doim qonuniy yechim topish mumkinligiga ishonchim komil.
Dunyoda parfyumeriya va kosmetika segmenti foydalanish bo‘yicha oziq-ovqat mahsulotlaridan keyingi o‘rinda turadi. Mamlakatimizda yashirin bozor rivojlangan, u maqsadli auditoriyaga rasmiydek taqdim etiladi.
Xalqaro distributsiya qoidalari mavjud. Lyuks brendlarning har bir sotuv nuqtasi rasmiy portfolioda ro‘yxatdan o‘tadi. O‘zbekiston hududida faqat Parfum Gallery portfoliomizda ko‘rsatilgan markalarning eksklyuziv yetkazib beruvchisi hisoblanadi. Masalan, Gucci brendi mahsulotini sotish huquqini qo‘lga kiritish uchun boshqa do‘konlar uni Gucci roziligi bilan bizdan xarid qilishi lozim. Biroq bunday yo‘l tutilmaydi. Ko‘pchilik lyuks brendlarni “yashirin bozordan” sotib olib, uni xaridorlarga sotadi.
Faoliyatini endi boshlayotgan biznesmenlarga maslahat
Birinchisi — biznes halolligi va shaffofligi. Ikkinchisi — qo‘rqmaslik, har qanday biznesda jasurlik kerak. Uchinchisi — g‘oyadan ruhlanish va tabiiyki, har bir g‘oyani hisob-kitob qilish va moliyaviy asoslantirish kerak.
O‘zbekiston madaniyati va an’analariga qiziqqan chet ellik hamkorlar qanday qiziqarli zamonaviy filmlarimiz borligini so‘rashadi. Shunda xayolimga film suratga olish fikri keldi. “Sevgi marafoni” filmi ssenariysini yozdim. Musiqasini Botir Zokirovning o‘g‘li Bahodir Zokirov yaratgan. Endi mehmonlarga ushbu filmni ingliz tilidagi tarjimasi bilan hadya qilaman.
Fransiyada Begim brendimiz parfyumini yarata turib, bir talay tarixiy materiallarni o‘rganib chiqdim. Ular atirlar yuragi va “Billur chilim shishasi” kitoblarim seriyasiga asos bo‘ldi. U ayollar taqdiri haqidagi sayohat janridagi melodrama.
Yaqinda yubileyimda dunyoga da’vat — Put Your Love on Baby’s Heart qo‘shig‘ini yozdim. Dunyoni ezgulik va muhabbatga chorlagim keldi, axir dunyoda yuz berayotgan hodisalarga qarab, farzandlarimiz kelajagi uchun qo‘rqib ketamiz. Farzandingiz bo‘lsa, eng muhimi — uning yuragiga muhabbat joylang, shunda u hech qachon qo‘liga qurol olmaydi va zo‘ravonlik qilmaydi.
Izoh (0)