Telefon giyohvandligi — qurilma ekraniga doimiy ravishda tikilishga intilish va buning iloji bo‘lmaganida noqulaylik his qilish — XXI asrning keng tarqalgan kasalligi, deb yozadi “Hi-tech.mail.ru”. Amerikalik psixologlar ushbu kasallikning paydo bo‘lish sabablari va uning o‘ziga xos belgilari haqida gapirib berdi.
Telefonga o‘ta darajada bog‘lanib qolish yoki telefon giyohvandligidan azob chekuvchi kishilarda o‘z-o‘zini nazorat qilish darajasi jiddiy ravishda pasayib ketgan yoki umuman yo‘q bo‘ladi. Ular o‘z istaklarini boshqara olmaydi, shu sababli telefon ekraniga qaramasdan bir daqiqani ham o‘tkaza olmaydi.
Filadelfiyaning Templ universiteti olimi Genri Uilmer ta’kidlashicha, gadjetlarga bog‘liqlik vaqtinchalik huzur-halovat yoki mukofot olish istagi emas, balki g‘ayriixtiyoriy xatti-harakat oqibati hisoblanadi. Olim, shuningdek, o‘z gadjetlariga bog‘lanib qolgan kishilar ko‘pincha sabrsiz va o‘ta impulsiv bo‘lishini ta’kidladi.
Genri Uilmer o‘z hamkasbi Jeyson Cheyn bilan hamkorlikda 90 nafar talaba va aspirantdan tashkil topgan guruhni kuzatdi. Ko‘ngillilardan uzun so‘rovnomalarni to‘ldirish so‘raldi, ularga zehnni tekshiruvchi savollar va topshiriqlar kiritilgan edi. Bundan tashqari, ularga hozirning o‘zida bir necha dollarga yoki bir kun, oy yoki yildan so‘ng ming dollarga ega bo‘lishdan birini tanlash sharti ham qo‘yildi.
Eksperiment yakunlarini tahlil qilib, olimlar telefonga bog‘liqlik giyohvandlikka o‘xshash holat emasligini aniqladi. Olimlarni ko‘ngillilarning tanlovi emas, balki ular qaror qabul qilish uchun qancha vaqt sarflagani qiziqtirib qo‘ydi.
Sarflangan vaqt va so‘ralganlardan har biri telefondan qanchalik darajada foydalanganligini taqqoslagan holda, olimlar qonuniylikni aniqladi va bog‘liqlik yuzaga kelishiga sabab bo‘lgan narsa nima ekanligini — o‘z o‘zini nazorat qilishning yo‘qligi va sabrsizlikmi yoki huzur-halovatga tez erishish istagimi — topdi.
Sabrsizlik g‘olib chiqdi. Mutaxassislar ushbu tadqiqot natijalari boshqa psixologlarga gadjetlarning inson ruhiyatiga ta’siriga qarshi kurashish kerakmi yoki sabrsizlik va o‘z o‘zini nazorat qilishning yo‘qligi oqibatini emas, balki sababini bartaraf etish kerakmi, degan savolga javob topishda yordam berishiga umid qilmoqda.
Izoh (0)