Yevropa davlatlari o‘z-o‘zini ta’mirlovchi asfalt yo‘llar quradi

Germaniya va boshqa Yevropa mamlakatlarida yo‘l qurilishida innovatsion texnologiyalar, jumladan, o‘zini-o‘zi tuzatadigan asfalt ishlab chiqilmoqda. Bu texnologiyalar yo‘l infratuzilmasining uzoq muddatli ishlashini ta’minlash, va ta’mirlash xarajatlarini kamaytirish hamda atrof-muhitga ta’sirni pasaytirishga qaratilgan. Bu haqda Cordis Europa xabar berdi.

Induksiya bilan isitish

Gollandiyaning Delft texnologiya universiteti olimlari tomonidan ishlab chiqilgan bu usulda asfaltga ingichka po‘lat tolalari qo‘shiladi. Maxsus qurilmalar yordamida bu tolalar induktiv maydon orqali isitilib, asfaltni eritib, mikro yoriqlarni tuzatadi. Bu usul asfaltning xizmat muddatini uzaytiradi va ta’mirlash xarajatlarini kamaytiradi.

Mikrokapsulalar bilan tuzatish

Bunda asfalt tarkibiga mikroskopik kapsulalar qo‘shiladi, ularning ichida bitonni tiklash xususiyatiga ega moddalar mavjud. Mikro yoriqlar paydo bo‘lganda, kapsulalar yorilib, ichidagi moddalar yoriqqa tarqalib, uni tuzatadi. Bu usul asfaltning uzoq muddatli ishlashini ta’minlaydi.

Biomassa va sun’iy intellekt yordamida tuzatish

Buyuk Britaniyada biomassa chiqindilari va sun’iy intellekt yordamida ishlab chiqilgan asfalt materiallari mikro yoriqlarni o‘z-o‘zidan tiklashga qodir. Eksperimentlarda bu materiallar bir soat ichida mikro yoriqlarni tuzatish qobiliyatini namoyon etgan.

Yevropadagi amaliyotlar

Germaniya: Germaniyada ham o‘zini-o‘zi tuzatadigan asfalt texnologiyalarini tadqiq qilish va joriy etish ishlari olib borilmoqda. Biroq aniq loyiha va sinovlar haqida hozirda keng tarqalgan ma’lumotlar mavjud emas.

Gollandiya: Delft texnologiya universiteti tomonidan ishlab chiqilgan induksiya bilan isitish usuli A58 yo‘lida muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazilgan. Bu usul asfaltning xizmat muddatini uzaytirish va ta’mirlash xarajatlarini kamaytirish maqsadida qo‘llanilmoqda.

Xususiyatlari

• Asfaltning xizmat muddatini 30–45 foizga uzaytiradi:
• ta’mirlash xarajatlarini sezilarli darajada kamaytiradi.:
• biomassa va chiqindilardan foydalanish ta’mirlash ishlarining kamayishi atrof-muhitga bo‘lgan ta’sirni pasaytiradi.

O‘zini-o‘zi tuzatadigan asfalt materiallari an’anaviy asfaltga qaraganda 30–40 foiz qimmatroq bo‘lishi kutilmoqda. Biroq uzoq muddatli foydalanish va ta’mirlash xarajatlarining kamayishi hisobiga bu investitsiya o‘zini oqlaydi. Masalan, bir kilometr yo‘l uchun yillik 12 000 dollar daromad olish mumkinligi aytilgan.