Осиё инфратузилмавий инвестициялар банки (ОИИБ) тезкор фурсатда Ўзбекистон ва Марказий Осиё минтақасида ўзини муҳим куч сифатида намоён этмоқда. Нисбатан ёш муассаса бўлишига қарамай, ОИИБ тез орада аъзолик бўйича дунёдаги иккинчи йирик кўпмиллатли тараққиёт банкига айланди. Ушбу инфратузилмага йўналтирилган банк Ўзбекистонда аллақачон сезиларли таъсир кўрсатди. 2024 йилда у ўзининг йиллик йиғилишини ўтказиши режалаштирилган.
Зачариас Зиэгелҳофер, ОИИБнинг сув ва шаҳар инвестициялари бўйича катта мутахассиси, Банк ва унинг Ўзбекистондаги энг муҳим лойиҳаларидан бири ҳақида бир оз муҳокама юритди; Ўзбекистон бўйлаб жамоалар учун инфратузилмага бўлган долзарб эҳтиёжларни ҳал қилиб келаётган Қишлоқ инфратузилмасини ривожлантириш лойиҳаси ҳақида фикр юритди.
ОИИБнинг банк сифатидаги фаолияти ва унинг Ўзбекистондаги ўрни ҳақида қисқача маълумот берсангиз?
Осиё инфратузилма сармоялари банки (ОИИБ) кўп томонлама ривожланиш банки бўлиб, у “Келажак учун инфратузилма”ни барпо этишга, яъни экологик, ижтимоий ва иқтисодий жиҳатдан барқарор яшил инфратузилмани ривожлантиришга қаратилган. Ҳозирда бутун дунё бўйлаб 109 нафар аъзомиз бор ва 2016 йилда ўз фаолиятини бошлаганимизда Ўзбекистон бизнинг таъсисчи аъзоларимиздан бири бўлган.
Ўзбекистон ОИИБ учун қизиқарли бозор ҳисобланади, чунки у тез ўсиб бормоқда ва сўнгги йилларда ислоҳотлар дастурини илгари суришда сезиларли муваффақиятларга эришди. Ҳозирга қадар ОИИБ Ўзбекистондаги 13 та лойиҳани, жумладан яшил энергия, чиқиндиларни бошқариш ва канализация ва барқарор молиялаштириш бўйича умумий қиймати 2 миллиард АҚШ долларидан ортиқ лойиҳаларни молиялаштирди.
Яқинда Шавкат Мирзиёев жаноби олийларининг ОИИБ штаб-квартирасига ташрифи ҳамкорликда ишлашга интилишларимизни янада мустаҳкамлади. Пекинда бўлиб ўтган олий даражадаги учрашув якунлари бўйича мамлакатга, жумладан, сув, транспорт ва энергетика соҳаларига сармоя киритишга устувор аҳамият бериш бўйича уч йиллик сармоявий дастур имзоланди. ОИИБ, шунингдек, 2024 йил сентябрь ойида Самарқандда ўтказиладиган йиллик йиғилишини ҳам ўтказади, бу жуда кутилган воқеа бўлади ва минтақага бўлган садоқатимизни таъкидлайди. 2024 йил Ўзбекистондаги ОИИБ учун катта йил бўлади.
Жорий йилда биз Ўзбекистонда Қишлоқ инфратузилмасини ривожлантириш бўйича ОИИБнинг илк лойиҳасини якунлашда сезиларли ютуқларга эришдик. Бу чекка қишлоқларда инфратузилмани қуришга ёрдам берадиган ноёб лойиҳадир. Сиз эса бу лойиҳани бошиданоқ бошқариб келасиз. Ўзингиз, банкдаги ролингиз ва масъулиятларингиз ҳақида қисқача маълумот бера оласизми?
Мен ОИИБ катта сармоявий мутахассисиман, ҳозирда банкнинг Ўзбекистондаги сув ва шаҳар лойиҳаларига раҳбарлик қиламан. Мен лойиҳа гуруҳларимизга лойиҳаларни тасдиқлаш учун тайёрлашда, сўнгра лойиҳаларни амалга ошириш ва улар амалга оширилгандан кейин мониторинг қилишда раҳбарлик қиламан. Шунингдек, лойиҳа раҳбари сифатида мен лойиҳанинг мижоз билан алоқа нуқтасиман.
ОИИБ лойиҳа гуруҳлари атроф-муҳит, ижтимоий, харидлар, молиявий ва техник мутахассислардан иборат бўлиб, амалга ошириш орқали зарур бўлган барча соҳаларни қамраб олади. Менинг вазифам — жамоаларимизнинг тажрибасидан энг яхши фойдаланиш ва лойиҳаларнинг муваффақиятли бажарилишини таъминлаш учун мижоз билан яқиндан ишлаш.
Сиз Ўзбекистонда кўп марта бўлгансиз. Мамлакат сизга нима ёқди ва мамлакатда қандай имкониятларни кўрасиз?
Ўзбекистон жуда жадал ва тез ривожланаётган давлат бўлиб, инвесторлар ва аҳоли мамлакатдаги имкониятлардан фойдаланишга интилмоқда; Мен ташриф буюрганимда буни ҳис қилдим. Сиз ҳақиқатан ҳам мамлакатнинг ёш аҳолиси имкониятлардан фойдаланиш ва Ўзбекистоннинг Шарқий Осиё, Жанубий Осиё ва Европа чорраҳасида жойлашган мавқейидан фойдаланишга интилаётганини тушунасиз.
ОИИБда бизнинг жамоаларимиз 50 дан ортиқ мамлакатдан, жумладан Шарқий ва Жанубий Осиёдан, шунингдек, Европадан келган ҳамкасблари билан жуда хилма-хилдир ва Ўзбекистоннинг ранг-баранг маданий меросини ҳисобга олган ҳолда, жамоамизнинг барча аъзолари одатда Ўзбекистон маданиятининг қизиқарли томонларини топадилар, ўз маданиятлари билан боғлайдилар.
Шахсан мен Ўзбекистонга ташриф буюрганимда, айниқса, палов, Ғиждувон шашлиги ва Олот сомсасидан завқланаман!
ОИИБ Ўзбекистонда кенг инвестиция портфелига эга ва у ўсиб бормоқда. Биламизки, сиз бу ерда бешта лойиҳанинг етакчисисиз. Ушбу бозордаги устуворликларингиз ҳақида бизга маълумот бера оласизми?
Ўзбекистон учун сув катта муаммо бўлиб, бу айни пайтда мамлакатимиздаги ОИИБдаги энг йирик секторимиздир. Ўзбекистон қуйи оқимдаги соҳилбўйи ҳисобланади. Ўзбекистоннинг сув ресурсларининг катта қисми қўшни давлатлардан келади ва Ўзбекистон иқлим ўзгариши туфайли сув таъсирига дучор бўлмоқда. Мамлакатдаги мавжуд сув инфратузилмасининг аксарияти мустақилликдан олдинги даврга тўғри келади ва улар ишлаш учун энергия талаб қилади ва сув билан самарасиздир. Шундай қилиб, сувдан фойдаланиш самарадорлигини ошириш асосий вазифалардан биридир. Шунингдек, сув таъминоти ва канализация хизматларидан фойдаланиш имкониятини яхшилаш жуда муҳимдир. ОИИБ географик жиҳатдан биз ҳозирда Ғарбий Ўзбекистон, хусусан, Бухоро, Хоразм ва Қорақалпоғистон Республикасида сув таъминоти билан боғлиқ операцияларимизни йўналтирамиз.
Шундай қилиб, ОИИБ Бухоро, Хоразм ва Қорақалпоғистон Республикасидаги лойиҳаларда яхши қувурлар тизими орқали ичимлик суви таъминотини яхшилашга сармоя киритмоқда, Ўзбекистон ҳукуматини асосий сув тақсимлаш марказлари ва турар-жойларда сув ўлчаш тизимини жорий этишда қўллаб-қувватламоқда.
Шу билан бирга, биз атроф-муҳит ва хавфсизлик хавфини камайтириш учун оқава сувларни тозалаш инфратузилмасини ишга туширмоқдамиз. Ирригация инфратузилмаси ҳам муҳим аҳамиятга эга, чунки бу Ўзбекистоннинг сувдан фойдаланишнинг 90 фоиздан ортиғини ташкил қилади ва биз ҳозирда бу борада Тошкент вилояти ҳукумати билан ҳамкорлик қилмоқдамиз.
Ўзбекистонда бу соҳада қилиниши керак бўлган ишлар кўп, лекин биз ОИИБ лойиҳалари кўрсатган ижобий таъсирдан жуда фахрланамиз ва бундан ҳам кўпроқ ютуқларга эришишни интиқлик билан кутамиз.
2019 йилда “Қишлоқ инфратузилмасини ривожлантириш” лойиҳаси маъқулланган эди, бу ҳақда қисқача маълумот берсангиз? Қандай таъсирлар бор?
Қишлоқ инфратузилмасини ривожлантириш лойиҳаси ОИИБнинг Ўзбекистондаги биринчи лойиҳаси бўлиб, у жуда муваффақиятли бўлди. Асосий эътибор Ўзбекистоннинг қишлоқ жойлари бўйлаб инфратузилмани, айниқса, асосий инфратузилма ва қишлоқлар даражасида яхшилашга қаратилган.
Лойиҳа ҳамжамият томонидан бошқарилади, яъни инвестицияларга устуворлик берилади ва жамоалар ўзлари томонидан танланади. Шунинг учун биз тўғридан-тўғри маҳаллий ҳамжамият эҳтиёжларига мослаштирилган хизматлар ва инфратузилмага сармоя киритмоқдамиз ва бу жамоалар лойиҳанинг ҳар бир қисмининг муваффақияти билан кўпроқ шуғулланади. Бу танлов жараёнларида айниқса аёллар иштирок этишди.
Биз жамоалар одатда сув инфратузилмасига сармоя киритишни сўрашини аниқладик, шунинг учун биз ичимлик суви, оқова сув хизматлари ва суғориш хизматларидан фойдаланиш имкониятини яхшиладик. Бошқа устувор вазифалар қаторига йўллар ва пиёдалар йўлакларини яхшилаш, электрлаштириш киради. Шунингдек, биз молиялаш бўйича ҳамкоримиз Жаҳон банки билан яқиндан ҳамкорлик қилдик.
Бугунги кунга қадар чекка ҳудудлар инфраструктурасини ривожлантириш доирасида 193 та кичик лойиҳа амалга оширилди, улардан 361 000 дан ортиқ киши фойдаланди, уларнинг ярмидан кўпи аёллардир.
Ушбу лойиҳалар амалга оширилган яхшиланишлар одамларга асосий хизматлардан фойдаланиш учун қимматли вақт сарфлашдан кўра кўпроқ ишлаш, саёҳат қилиш ва оилалари билан вақт ўтказиш имконини берди.
Лойиҳада ҳали кўп нарса бор, турли босқичларда 430 та кичик лойиҳалар амалга оширилмоқда. Жумладан, 128 та ичимлик суви тармоғи, 140 та кўчаларни таъмирлаш, 53 та қишлоқ мактаби ободонлаштириш ва бошқа кўплаб ишлар.
ОИИБ ҳамкорлар билан қандай ишлайди ва қўллаб-қувватлаш учун энг таъсирли лойиҳаларни қай тарзда танлайди?
Биз мижозларимиз учун танлов ҳамкори бўлишга интиламиз — биз ўзимизни мижоз учун йўналтирилган қилиб кўрсатамиз. Биз лойиҳаларимизнинг барча жабҳаларида юқори стандартларни қўллаб-қувватлаган ҳолда тезкор ва сезгир бўлишни мақсад қилганмиз.
ОИИB гуруҳлари бошиданоқ мижозлар ва мамлакат етакчилари билан яқиндан ҳамкорлик қилади ва биз юзма-юз ёки виртуал бўладими, барча босқичларда доимий алоқадамиз.
Худди шундай, одатда мижозларимиз бизни бошқаради. Биз лойиҳалар бўйича сўровларни қабул қиламиз, кейин уларни устуворликларимизга мувофиқлиги ва иложи борича таъсирли бўлиш учун қандай ҳамкорлик қилишимиз нуқтаи назаридан баҳолаймиз.
Лойиҳа ОИИБ текширув жараёнидан ўтгандан сўнг, биз инвестициялар ва иштирокимиз таъсирини максимал даражада оширишимиз учун мижозлар билан тўлиқ лойиҳани тайёрлаш жараёнида иштирок этамиз.
Бу йил ОИИБнинг йиллик йиғилиши Самарқанд шаҳрида бўлиб ўтади. Бу Ўзбекистондаги ОИИБ ҳақида нима дея олади ва ундан нимани кутиш мумкин?
ОИИБнинг йиллик йиғилиши банкнинг энг муҳим тадбиридир, шунинг учун бу йил Самарқандда ўтказилиши банкнинг Ўзбекистонга содиқлиги ва ишончининг асосий белгисидир.
Йиллик йиғилиш ОИИБ раҳбарияти ва энг юқори даражадаги манфаатдор томонларнинг йиғилиши ва банкнинг устувор йўналишлари ва кун тартибини муҳокама қилиш ҳамда кенг жамоатчилик ва бизнес ҳамжамиятлари билан ҳамкорлик қилиш учун ажойиб имкониятдир.
Мен у ерда бўлишни ва яна кўплаб ўзбек дўстларимиз билан учрашишни интиқлик билан кутаман!
Изоҳ (0)