Ўзбекистонда давлатга тегишли барча саноат тармоқлари тўлиқ хусусийлаштирилиши керак. Бу ҳақда иқтисодчи Беҳзод Ҳошимов Telegram’даги каналида фикр билдирди.
Беҳзод Ҳошимовнинг ёзишича, давлатнинг ишлаб чиқариш билан шуғулланиши самарасизлик ва қатор иқтисодий муаммоларга олиб келади.
“Бу ҳикояни иқтисодий сиёсатни нотўғри юритиш ҳақида қисса деб номласак бўлади. Чунки бундай мисоллар ўнта эмас, юзлаб. Воқеа 2017 йилда бошланган. Ўша йилги хабарлар: Лойиҳага кўра, “Резинатехника маҳсулотлари заводи” Ангрен шаҳридаги саноат ҳудудида барпо этилади. Унинг умумий қиймати 213,97 млн АҚШ доллари эквивалентига тенг… Молиялаштириш Хитойнинг “Эксимбанк”и, “Ўзкимёсаноат”нинг ўз маблағлари ва Ўзбекистон тараққиёт ва тикланиш жамғармаси кредитлари ҳисобидан амалга оширилади.
Тушунишим бўйича, 213,97 млн доллардан 156 миллиони Хитойдан қарз эди. Кўп вақт ўтмай аён бўлдики, завод самарасиз. Давлат кўзлаган ниятларига ета олмади. Лекин қандай чора кўрилди? Кутилганидек, бир қатор имтиёзлар берилди ва албатта божлар орқали ўша заводни “ҳимоя” қилишга тушилди. Бундай “ҳимоя” табиийки, Ўзбекистон иқтисодиётига ва ўзбекистонликларга тўлиқ ва мутлақ зарар эди. Лекин ўша заводни “қутқариш” учун ҳукумат шундай қиммат ва зарарли қарор қилди.
Кўп вақт ўтмай, 213,97 миллион долларга — халқ пулига қурилган завод 73 миллион долларга сотилди. Нега ундай нарх, хабарим йўқ. Балки адолатли нархи шу эди, балки катта эҳтимол билан 73 миллионга сотиб юбориш тўғри қарор бўлган. Балки вақт ўтказиб сотишганида 5 миллионга ҳам олмас эди, ким билади дейсиз. Ўзи самарасиз нарсани иложи борича тез сотиб, уни йўқотиш керак. Лекин қиссадан ҳисса шуки, давлат тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланишни тўхтатиши керак. Мутлақ ва сўзсиз”, — деб ёзган иқтисодчи.
Беҳзод Ҳошимов мавзуни таҳлил қилар экан, давлат ҳисобидан қарз олиш ва саноат билан шуғулланишдан тўлиқ воз кечиш кераклигига урғу берган.
“Ўзавтосаноат” ҳам бор заводларини бозорда сотиб юбориб, тугатилиши даркор. Бутун давлатга тегишли саноат тўлиқ хусусийлаштирилиши керак. Кўчада 2024 йил, биз ҳали ҳам совет парадигмасидан, давлатга тегишли бўлган саноат ташкилотлари кишанларидан чиқиб кета олмаяпмиз. Бунинг сабаби — нотўғри саноат сиёсати. Бунинг оқибати ўта катта самарасизлик, коррупция ва ресурсларни нотўғри тақсимоти.
Давлатнинг асосий функциялари бор — жамоат товарларини етказиб бериш, масалан, хавфсизликни ёки тоза ҳаво ва сувни. Автомобилларга баллон, автомобиллар ёки темир ишлаб чиқариш бу давлатнинг иши эмас. Бу нарса билан давлат шуғулланса, халқ учун ҳам, иқтисодиёт учун ҳам кулфатли бўлаётганини мана ўнлаб йиллар давомида шоҳиди бўлиб келмоқдамиз”,— дея фикрини якунлаган мутахассис.
Аввалроқ иқтисодчи “Ўзавтосаноат” АЖ ва BYD Europe B.V ҳамкорлигида тузилган BYD Uzbekistan Factory компанияси Ўзбекистон ҳукуматидан электромобиллар импортини чеклашни сўрагани ва бу талаб ҳукумат томонидан қондирилиши бўйича муносабат билдирганди.
Беҳзод Ҳошимов фикрича, савдони чеклаш фақат ва фақат зарар келтиради.
“Ўзбекистон иқтисодиёти учун бу зарарни BYD’ни корпоратив қизиқишлари учун бўлса ҳам қўлламаслик керак. Эртага агар Apple хат ёзиб, iPhone’ни ҳам норасмий олиб киришларини чеклашимизни хоҳласа, уларга ҳам ундай чеклов қўймаслигимиз керак. Тўғри, расмий Apple бизда йўқ, хоҳласа Apple расмий олиб кирсин, лекин агар расмий нарх, бошқа альтернативадан қимматроқ бўлса, ўзбекистонлик истеъмолчиларни танлови мавжуд бўлсин”, — дея ҳолатга муносабат билдирган мутахассис.
Изоҳ (0)