Республикада 2023 йилда давлат бюджетидан энергетикага энг кўп субсидия берилган. Бу ҳақда Иқтисодиёт ва молия вазирлиги маълум қилди.
Қайд этилишича, ўтган йили давлат бюджетидан жами 29 триллион 255 миллиард сўм субсидиялар ажратилган. Шундан қарийб 20,8 триллион сўми энергетика ва геология-қидирув ишлари учун йўналтирилган. Хусусан, субсидияларнинг 18 триллион сўми ички бозорда табиий газни улгуржи сотиб олиш ва сотиш ўртасидаги зарарларни қоплашга сарфланган.
Шу билан бирга, субсидияларнинг 5,5 триллион сўми ижтимоий аҳамиятга эга лойиҳаларга, 1,9 триллион сўми тадбиркорликни ривожлантириш ва аҳоли бандлигини таъминлашга, 1,1 триллион сўми қишлоқ ва сув хўжалигига ажратилган.
Субсидиялар таркибида аҳоли томонидан уй-жой сотиб олиш учун ажратилган маблағлар 1,1 триллион сўмни ташкил этган.
Нодавлат боғчалар учун 2,7 триллион сўм, талабаларнинг ойлик ижара тўлови харажатларини тўлашга 295 миллиард сўм, иссиқлик таъминоти корхоналари зарарларини қоплашга 1,7 триллион сўм субсидия берилган.
Йил давомида талабалар турар жойларини барпо этиш субсидиялари 291 миллиард сўмни, магистратурада ўқиётган хотин-қизларнинг контракт тўловларини қоплашга 123 миллиард сўм, жамоат транспортида йўловчиларни ташиш субсидияларига 838 триллион сўм сарфланган.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон аҳолисига электр ва табиий газ ишлаб чиқарилган нархидан арзон сотилиши ҳисобига ҳосил бўлган камомад давлат бюджети ҳисобидан қоплаб келинади. “Давлат бюджети тўғрисида”ги қонунда 2023 йилда табиий газни олиш ва сотиш ўртасидаги тафовутни қоплаб бериш учун бюджет ҳисобидан 14,2 триллион сўм ажратилиши белгиланган. Бироқ тарифлар либерализацияси кечиктирилгани сабаб қўшимча маблағ ажратилган.
Иқтисодиёт ва молия вазири ўринбосари Аҳадбек Ҳайдаров “Дарё” мухбири билан суҳбатда (2023 йил ноябрь) табиий газга ажратиладиган субсидиялар босқичма-босқич камайтириб борилишини айтган.
“Бу нарса эскидан бўлиб келган. Бизда ҳар доим Қозоғистон, Россиядаги каби газ ва электр аҳолига паст нархларда етказиб берилган. Буни бирданига бекор қилиш аҳолининг ижтимоий ҳолатига салбий таъсир қилиши мумкин. Шунинг учун тарифларни босқичма-босқич маҳсулот таннархидан келиб чиққан ҳолда ўзгартириш ва субсидияларни камайтириш йўлидан борамиз. Кейинги йили бу сумма 9,5 триллион сўмга пасайтирилади. Ундан кейин яна икки бараварга пасайтириб, бўшаган пуллар биринчи навбатда ижтимоий соҳага ва аҳолининг ижтимоий ҳимоясига сарфланади, — деган Аҳадбек Ҳайдаров.
Маълумот учун, 2024 йилда ҳам давлат бюджетидан ажратиладиган энг кўп субсидиялар энергетика соҳаси учун (20,6 триллион сўм) йўналтирилади. Жумладан, 9,5 триллион сўм маблағлар табиий газни сотиб олиш ва сотиш нархларидаги тафовутни қоплашга сарфланади. Шунингдек, электр энергиясини сотиб олиш ва сотиш нархларидаги тафовутни қоплашга 2,5 триллион сўм ажратилади. Жорий йилги субсидиялар таркибида иссиқлик таъминоти корхоналари зарарларини қоплашга 4,5 триллион сўм (2023 йилда 1,8 триллион сўм бўлган) ажратилиши белгиланган.
Эслатиб ўтамиз, 2023 йилнинг 1-октябрь санасидан Ўзбекистонда бизнес учун газ ва электр энергияси нархлари оширилган. Бироқ аҳоли учун нархлар 2019 йилдан бери ўзгармади.
Изоҳ (0)