Тошкентда 13 сентябрь куни “Дунё бўйлаб” телеканалининг 31 ёшли бошловчиси Рамина Ягафарова вафот этди. Журналист ўлимидан бир кун аввал “Левофлоксацин” (антибиотик) дорисини истеъмол қилгани, унинг вафотига доридан аллергик реакция сабаб бўлгани айтилмоқда.
Мазкур препарат Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги маркази давлат муассасаси томонидан рўйхатдан ўтказилган. Бироқ айрим хорижий давлатларда “Левофлоксацин”ни қабул қилишга чекловлар киритилган бўлиб, қуйида улар ҳақида маълумот берамиз.
Европа Иттифоқи
2023 йил май ойида Европа дори-дармон агентлигининг (EМА) Фармакологик назорат хавфини баҳолаш қўмитаси (PRАC) соғлиқни сақлаш соҳаси мутахассисларига оғиз орқали, инфекция ёки ингаляция орқали юбориладиган фторхинолон антибиотикларидан фойдаланиш ногиронлик, узоқ муддатли ва қайтмас ён таъсирлар сабабли чекланганини маълум қилди.
Фторхинолонлар таркибига: сипрофлоксацин, пефлоксацин, норфлоксацин, ломефлоксацин, спарфлоксацин, левофлоксацин, моксифлоксацин, гемифлоксацин, гатифлоксацин киради.
Ушбу чекловлар Европа Иттифоқи миқёсида 2019 йилда жуда кам учрайдиган, аммо жиддий ён таъсирларни кўриб чиқишдан сўнг киритилган.
Фторхинолон антибиотикларини қўллаш бўйича чекловлар уларни қуйидаги ҳолларда тақиқлашни назарда тутади:
- даволанишсиз соғайиш мумкин бўлган ёки оғир бўлмаган инфекцияларни даволаш (масалан, томоқ инфекциялари);
- бактериал бўлмаган инфекцияларни даволаш учун, масалан (сурункали) простатит;
- саёҳатчиларнинг диареясини ёки сийдик йўлларининг такрорий инфекцияларининг олдини олиш учун;
- енгил ва ўртача оғирликдаги бактериал инфекцияларни даволаш учун.
2016 ва 2021 йиллар оралиғида олтита Европа давлатида (Бельгия, Франция, Германия, Нидерландия, Испания ва Буюк Британия) бирламчи тиббий ёрдам маълумотларини баҳолаган тадқиқот ушбу дори воситаларидан фойдаланишни чеклаш ижобий натижа қайд этганини кўрсатган.
Тиббиёт ходимларига фторхинолон антибиотикларини қўллаш муқобил терапевтик вариантлар бўлмаган охирги босқичда ва хавфларни синчковлик билан баҳолаш, беморга ён таъсирлар ҳақида маълумот бериш асосида тавсия қилиш сўралган.
АҚШ
2018 йил АҚШ Озиқ-овқат ва фармацевтика идораси (FDA) фторхинолонлар деб аталадиган антибиотиклар синфи руҳий саломатлик ва қондаги қанд миқдорида ножўя муаммоларни келтириб чиқаришидан огоҳлантирган. FDA текширувида фторхинолон препаратларни қабул қилганларда гипогликемик кома ҳолатлари кузатилган.
Гипогликемик кома — бу қондаги қанд даражасининг кескин пасайиши ва мияда ўткир энергия танқислиги натижасида юзага келадиган ҳаёт учун хавфли ҳолат.
Ушбу дори FDA томонидан қуйидаги хавфли таъсирлар ҳақида огоҳлантиришларга эга:
- пай ёрилиши ёки яллиғланиши
- периферик нейропатия (асаб шикастланиши)
- марказий асаб тизимига таъсир
- аутоиммун касаллик
- жигарнинг шикастланиши
- кучли диарея
- юрак уриши билан боғлиқ муаммолар
- қуёшга юқори таъсирчанлик
Канада
2017 йил Канада Соғлиқни сақлаш вазирлиги фторхинолонлар деб аталадиган антибиотиклар синфи ҳақида огоҳлантириш берган. Бу турдаги дорилар умумий ва товар номидаги маҳсулотлар сифатида қуйидагиларда мавжуд (юқорида ҳам санаб ўтилди):
- Сипрофлоксацин (Cипро)
- Моксифлоксацин (Авелох)
- Левофлоксацин
- Норфлоксацин
- Офлоксацин
2008 йилда АҚШ озиқ-овқат ва фармацевтика идораси (FDA) ва Канада соғлиқни сақлаш бошқармаси фторхинолон препаратларини ишлаб чиқарувчилардан ёрлиқда дорилар пай ёрилишига олиб келиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантиришни жойлаштиришни сўраган. Бироқ кейинчалик Канада регулятори ён таъсирлар кенгроқ эканини маълум қилган.
Препаратга реакциялар фторхинолонни қабул қилганидан кейин бир неча соатдан ҳафталаргача содир бўлиши мумкин.
Канада регулятори тадқиқотчилар Канадада фторхинолонлардан фойдаланишни яхшироқ тушуниш учун кўпроқ тадқиқотлар ўтказишини маълум қилган.
Юқорида келтириб ўтилган мамлакатларда левофлоксациндан фойдаланишни чеклаш ён таъсирлар билан боғлиқ. Шу сабабли препаратларни қабул қилишдан олдин шифокор тавсиясига амал қилиш ва дори билан боғлиқ хавфларни билиш муҳимдир.
Изоҳ (0)