Инсон организми мураккаб тузилган. Аввалги одамлар далалар, шахталар ва мануфактураларда ишлаб, 35-40 ёшга келиб бел оғриғига дучор бўлган. Аммо бугун шинам офислар, қулай стул ва столларда ишлашга ўтилса-да, организм шунда ҳам соғлом эмас. Аслида офис иши нима билан хавфли ва бунинг нохуш оқибатларидан қандай қочиш керак?

Уйқу етишмаслиги

Деярли барча офис ходимлари сурункали уйқусизликка дучор бўлади, айниқса улар катта шаҳарларда ишласа, офисга бориш учун 1,5 соат вақт кетади. Шифокорлар ҳар бир инсон саломатлиги учун зарур бўлган 7-8 соатлик уйқу ҳақида синчковлик билан такрорлашига қарамай, офис ходимлари бу маслаҳатга амал қила олмайди, акс ҳолда уларнинг бошқа нарсаларга вақти бўлмайди.

Тасаввур қилайлик: дейлик, иш куни, тушлик билан бирга, 9 соат. Офисга ва уйга қайтиш йўли — 2 соатдан. Ҳаммаси бўлиб 11 соат, ва эҳтимол, 12 ёки ҳатто 14. Биз энг оптимистик рақамга 8 соат уйқу қўшамиз, натижа 19 соат. Ҳаммаси бўлиб, кунига 24 соат бор, яъни иш кунида, энг оптимистик сценарийга кўра, бошқа ишлар учун 5 соат қолади. Агар қўшимча ишлаш, тирбандликлар қўшилса, кўпчилик йўлда 2 соатдан кўпроқ вақт сарфлайди.

Сурункали уйқусизлик нималар билан таҳдид қилади? Тадқиқотларга кўра, доимий уйқу етишмаслиги глюкозани қабул қилиш қобилиятига салбий таъсир қилади, бу эса узоқ муддатда диабетга олиб келиши мумкин. Лекин бу ҳаммаси эмас. Уйқусизлик вазн ортишига ҳам олиб келади. Биринчидан, дам олмаган организм энергия захираларини озиқ-овқат билан тўлдиришга ҳаракат қилади, иккинчидан, уйқу етишмаслиги соматотроп гормон ишлаб чиқаришни бошлайди. Агар бу етарли бўлмаса, олинган калориялар ёғ бўлиб тўпланади.

Уйқунинг етишмаслиги эса миянинг ишлаши ва фаолиятига путур етказади. Шундай қилиб, нутқ сигналлари яхши ухлайдиганларда фаолроқ бўлади. Хўш, агар ҳамкасбингиз сиздан учинчи марта “нима?” деб сўраса, ундан охирги марта қачон ухлаганини сўранг.

Глюкоза таҳлили диабетнинг дастлабки белгиларини аниқлашга ёрдам беради, липидограмма семириб кетиш хавфи бор-йўқлигини айтади ва B12 витамини даражасини таҳлил қилиш асаб тизими учун фойдали бўлиб, бу унинг иши учун зарурдир.

 

 

 

Гиподинамия

Жисмоний фаолликнинг етишмаслиги офис ишчилари касалланишининг иккинчи энг кенг тарқалган сабабидир. Инсон организми ҳаракат учун мўлжалланган ва жисмоний фаолликнинг етишмаслиги ҳафтада бир неча марта фитнес билан тўлдириш қийин. Аммо офис ходимларининг ҳар куни 10 минг қадам юриш учун 2 соат вақт ажратишга хоҳиши йўқ.

Бунинг натижасида эса қандли диабет ва семириб кетишдан овқат ҳазм қилиш тизимининг бузилиши, концентрациянинг пасайиши, хотира бузилиши, иш самарадорлигининг пасайиши, айниқса мураккаб муаммоларни ҳал қилиш нуқтаи назаридан ва таянч-ҳаракат тизими билан боғлиқ муаммолар пайдо бўлади. Бел, қўл ва оёқларда оғриқ пайдо бўлишига кўпинча столда нотўғри ўтириш, ноқулай стул ва стол ва бошқалар сабаб бўлади. Жисмоний ҳаракатсизлик ҳам суяклар, соғлом тишлар ва бошқа кўп нарсаларга калсийни сингдириш учун зарур бўлган D витамини етишмаслигини келтириб чиқаради.

Таянч-ҳаракат тизими билан боғлиқ муаммолар эса МРТ ёрдамида аниқланади, аммо ошқозон-ичак касалликлари ва ички органларнинг ишини турли хил таҳлиллар ёрдамида текшириш мумкин.

Идишдаги душман

Ҳафтада икки марта иш учун соғлом, тўлақонли тушлик ва газакларни ким тайёрлайди, уларни идишларга солади, калория, оқсил, ёғлар ва углеводларни ким ҳисоблайди? Офис ходимларининг учинчи балоси — тўйиб овқатланмаслик.

Биринчидан, офисда ишлаганда, одам ҳақиқатан ҳам оч қолганда эмас, балки бирор ишни уддалаганида овқатланади. Энг яхши ҳолатда, у тезда қандайдир нонуштани истеъмол қилади. Кейин тушлик танаффуси, бир ёки иккита газак, кейин уйда кечки овқат ейиши мумкин.

Иккинчидан, овқатланишда кўпинча осон ва тез тайёрланадиган, тезда тўйинтирадиган таомларга устунлик берилади. Кўпчилик тушликлар бериладиган ошхона, кафе ёки ресторанларда овқатланиш масалаларини ҳал қилади. Албатта, улар фойдадан жуда узоқда ва муҳим элементлардан мосуводир.

Учинчидан, кўплаб офис бошлиқлари ходимларга ишда овқатланишни тақиқлайди. Уларга овқатланиш мумкин бўлса-да, тушлик танаффусида ҳам ишлаш жуда маъқул келади.

Натижада узоқ вақт давомида бундай овқатланишдан сўнг ошқозон-ичак тракти касалликлари, жигар, буйраклар, ошқозон ости бези касалликлари, тери, соч, тирноқларнинг ёмонлашиши, вазн ортиши ва қандли диабет касаллигини тиббий маълумотномада кўриш имконияти пайдо бўлади.

Шунингдек, офисда ишлаш кўриш қобилиятига салбий таъсир қилади, аллергия, юрак-қон томир тизими касалликлари, мигрен хавфини оширади ва турли вируслар билан тез-тез инфекцияга олиб келади. Сурункали стресс ва организмнинг бу масалага муносабати ҳақида деярли ҳар бир офис ходими жуда яхши маълумотга эга.