Inson organizmi murakkab tuzilgan. Avvalgi odamlar dalalar, shaxtalar va manufakturalarda ishlab, 35-40 yoshga kelib bel og‘rig‘iga duchor bo‘lgan. Ammo bugun shinam ofislar, qulay stul va stollarda ishlashga o‘tilsa-da, organizm shunda ham sog‘lom emas. Aslida ofis ishi nima bilan xavfli va buning noxush oqibatlaridan qanday qochish kerak?

Uyqu yetishmasligi

Deyarli barcha ofis xodimlari surunkali uyqusizlikka duchor bo‘ladi, ayniqsa ular katta shaharlarda ishlasa, ofisga borish uchun 1,5 soat vaqt ketadi. Shifokorlar har bir inson salomatligi uchun zarur bo‘lgan 7-8 soatlik uyqu haqida sinchkovlik bilan takrorlashiga qaramay, ofis xodimlari bu maslahatga amal qila olmaydi, aks holda ularning boshqa narsalarga vaqti bo‘lmaydi.

Tasavvur qilaylik: deylik, ish kuni, tushlik bilan birga, 9 soat. Ofisga va uyga qaytish yo‘li — 2 soatdan. Hammasi bo‘lib 11 soat, va ehtimol, 12 yoki hatto 14. Biz eng optimistik raqamga 8 soat uyqu qo‘shamiz, natija 19 soat. Hammasi bo‘lib, kuniga 24 soat bor, ya’ni ish kunida, eng optimistik ssenariyga ko‘ra, boshqa ishlar uchun 5 soat qoladi. Agar qo‘shimcha ishlash, tirbandliklar qo‘shilsa, ko‘pchilik yo‘lda 2 soatdan ko‘proq vaqt sarflaydi.

Surunkali uyqusizlik nimalar bilan tahdid qiladi? Tadqiqotlarga ko‘ra, doimiy uyqu yetishmasligi glyukozani qabul qilish qobiliyatiga salbiy ta’sir qiladi, bu esa uzoq muddatda diabetga olib kelishi mumkin. Lekin bu hammasi emas. Uyqusizlik vazn ortishiga ham olib keladi. Birinchidan, dam olmagan organizm energiya zaxiralarini oziq-ovqat bilan to‘ldirishga harakat qiladi, ikkinchidan, uyqu yetishmasligi somatotrop gormon ishlab chiqarishni boshlaydi. Agar bu yetarli bo‘lmasa, olingan kaloriyalar yog‘ bo‘lib to‘planadi.

Uyquning yetishmasligi esa miyaning ishlashi va faoliyatiga putur yetkazadi. Shunday qilib, nutq signallari yaxshi uxlaydiganlarda faolroq bo‘ladi. Xo‘sh, agar hamkasbingiz sizdan uchinchi marta “nima?” deb so‘rasa, undan oxirgi marta qachon uxlaganini so‘rang.

Glyukoza tahlili diabetning dastlabki belgilarini aniqlashga yordam beradi, lipidogramma semirib ketish xavfi bor-yo‘qligini aytadi va B12 vitamini darajasini tahlil qilish asab tizimi uchun foydali bo‘lib, bu uning ishi uchun zarurdir.

 

 

 

Gipodinamiya

Jismoniy faollikning yetishmasligi ofis ishchilari kasallanishining ikkinchi eng keng tarqalgan sababidir. Inson organizmi harakat uchun mo‘ljallangan va jismoniy faollikning yetishmasligi haftada bir necha marta fitnes bilan to‘ldirish qiyin. Ammo ofis xodimlarining har kuni 10 ming qadam yurish uchun 2 soat vaqt ajratishga xohishi yo‘q.

Buning natijasida esa qandli diabet va semirib ketishdan ovqat hazm qilish tizimining buzilishi, konsentratsiyaning pasayishi, xotira buzilishi, ish samaradorligining pasayishi, ayniqsa murakkab muammolarni hal qilish nuqtayi nazaridan va tayanch-harakat tizimi bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘ladi. Bel, qo‘l va oyoqlarda og‘riq paydo bo‘lishiga ko‘pincha stolda noto‘g‘ri o‘tirish, noqulay stul va stol va boshqalar sabab bo‘ladi. Jismoniy harakatsizlik ham suyaklar, sog‘lom tishlar va boshqa ko‘p narsalarga kalsiyni singdirish uchun zarur bo‘lgan D vitamini yetishmasligini keltirib chiqaradi.

Tayanch-harakat tizimi bilan bog‘liq muammolar esa MRT yordamida aniqlanadi, ammo oshqozon-ichak kasalliklari va ichki organlarning ishini turli xil tahlillar yordamida tekshirish mumkin.

Idishdagi dushman

Haftada ikki marta ish uchun sog‘lom, to‘laqonli tushlik va gazaklarni kim tayyorlaydi, ularni idishlarga soladi, kaloriya, oqsil, yog‘lar va uglevodlarni kim hisoblaydi? Ofis xodimlarining uchinchi balosi — to‘yib ovqatlanmaslik.

Birinchidan, ofisda ishlaganda, odam haqiqatan ham och qolganda emas, balki biror ishni uddalaganida ovqatlanadi. Eng yaxshi holatda, u tezda qandaydir nonushtani iste’mol qiladi. Keyin tushlik tanaffusi, bir yoki ikkita gazak, keyin uyda kechki ovqat yeyishi mumkin.

Ikkinchidan, ovqatlanishda ko‘pincha oson va tez tayyorlanadigan, tezda to‘yintiradigan taomlarga ustunlik beriladi. Ko‘pchilik tushliklar beriladigan oshxona, kafe yoki restoranlarda ovqatlanish masalalarini hal qiladi. Albatta, ular foydadan juda uzoqda va muhim elementlardan mosuvodir.

Uchinchidan, ko‘plab ofis boshliqlari xodimlarga ishda ovqatlanishni taqiqlaydi. Ularga ovqatlanish mumkin bo‘lsa-da, tushlik tanaffusida ham ishlash juda ma’qul keladi.

Natijada uzoq vaqt davomida bunday ovqatlanishdan so‘ng oshqozon-ichak trakti kasalliklari, jigar, buyraklar, oshqozon osti bezi kasalliklari, teri, soch, tirnoqlarning yomonlashishi, vazn ortishi va qandli diabet kasalligini tibbiy ma’lumotnomada ko‘rish imkoniyati paydo bo‘ladi.

Shuningdek, ofisda ishlash ko‘rish qobiliyatiga salbiy ta’sir qiladi, allergiya, yurak-qon tomir tizimi kasalliklari, migren xavfini oshiradi va turli viruslar bilan tez-tez infeksiyaga olib keladi. Surunkali stress va organizmning bu masalaga munosabati haqida deyarli har bir ofis xodimi juda yaxshi ma’lumotga ega.