Италия собиқ бош вазири, “Милан”нинг афсонавий президенти Силвио Берлускони 12 июнь куни 86 ёшида вафот этди. Футболга катта пуллар билан кириб келиб, “Милан”ни сотиб олган вақтда Силвио буни фақатгина пиар учун қилганликда айбланганди. Бироқ ҳозирда баъзи собиқ мураббийларнинг Берлускони асосий таркибни танлашга қанчалик кўп аралашгани ҳақидаги ҳикояларидан сўнг бу шубҳага ўрин қолмаган. Қуйида мафия билан алоқалари бўлган, сиёсат билан шуғулланган ва бир неча марта судланган Силвио Берлускони ҳақида сўз боради.
Нидерландияликлар, саккизта Скудетто ва бешта Кубок эгалари кубоги
Берлускони “Милан”га келгач, шиддат билан пул сарфлай бошлади. У пайтда футбол бошқача эди, жамоа рақобатбардош бўлиши, устунликка эришиши учун бир ёки иккита юлдуз ўйинчини сотиб олиши кифоя эди. Силвио аввалига Даниэле Массаро ва Роберто Донадонини, бир йилдан кейин эса Руд Гуллит ва Марко ван Бастенни сотиб олди. Жамоа мураббийи этиб Арриго Сакки тайинланди. Бир оз вақт ўтгач, Франк Райкард ҳам Милан шаҳрига кўчиб ўтди.
Биринчидан, Берлускони хорижлик футболчилар учун белгиланган квоталарни бир мамлакат футболчилари билан тўлдиришни модага айлантирди. Масалан, “Интер” ҳам “Милан” каби иш тутди ва германиялик футболчилар Андреас Бреме, Юрген Клинсман, Лотар Маттеусни жамоага таклиф қилди. СССРда туғилган Александр Заваров ва Сергей Алейников “Ювентус”га кўчиб ўтди.
Иккинчидан, Берлускони “Милан”ни ғолиб жамоага айлантира олди. 1990 йилдан бошлаб олти мавсум давомида клуб тўрт марта Италия чемпиони бўлди, икки марта Кубок эгалари кубогини ютди. Таркибида “Олтин тўп” соҳиби ёки бу совринга даъвогар футболчининг бўлиши миланликлар учун анъанага айланди. 2000 йилларда ҳам жамоа совринлар ютишда давом этди.
Охирги йилларда Берлусконининг усуллари мухлисларнинг ғазабини келтириб чиқарди. Бироқ гап усулларда эмас, балки ўзгарган молиявий вазиятда эди. Футбол аввалгидан кўра кўпроқ молиявий инвестицияларни талаб қиларди. Фининвест компаниясининг молиялаштириши эса аста-секинлик билан камайиб борди.
Қандай қилиб йўқ жойдан пул ишлаш мумкин?
Албатта, футбол Берлускони учун ягона иштиёқ манбаси эмасди. Ёшлигидан унинг асосий истеъдоди пул топиш эди. Силвио 20 ёшида ўқишига пул тўлаш учун круиз кемаларида қўшиқчи бўлиб ишлаган. 50 ёшида эса Италиянинг энг бой одамларидан бири эди. Яна йигирма йил ўтиб эса унинг бойлиги саккиз миллиард долларга баҳоланганди.
Энг қийини — бошлаш. Берлускони жуда дадил старт олди. Силвио Милан чеккасидан ер сотиб олди ва у ерда кичик туман қуришни бошлади. Ер қиммат эмасди, бу жойнинг яқинида Линате аэропорти жойлашганди, самолётларнинг қўниши ва парвози вақтидаги шовқини бу ерни яшаш ва ишлаш учун яроқсиз ҳолга келтирганди. Аммо Берлускони шифохона қурди ва самолётларнинг шовқини беморларга халақит беришини айтиб, шаҳар ҳокимиятига мурожаат қилди. Натижада учиш ва қўниш йўналиши қайта кўриб чиқилди, ҳудуд тинчланди, ер нархи кескин ошди.
Берлускони RA компаниясининг давлат монополиясини четлаб ўтиб, алоҳида телеканалга асос солди. Қонунга кўра, нодавлат телеканаллар фақат маълум ҳудудда фаолият юритишига рухсат берилганди, фақат давлат телевидениеси бутун мамлакат бўйлаб кўрсатилиши мумкин эди. Аммо Берлускони бир хил кўрсатувлар эфирга узатиладиган минтақавий каналлар тармоғини яратди, фақатгина дастурлар кўрсатиладиган вақт фарқ қиларди.
Силвио ўз каналларида реклама вақтини сотишни бошлади ва биринчи йилда 6 миллион евро атрофида пул ишлаб топди. Иккинчи йилда эса бу кўрсаткич 80 миллион еврога ошди. Ҳукумат Берлускони каналларини трансляция қилиш ҳуқуқидан маҳрум қилди ва тартибсизликлар бошланди. Қонунлар ўзгартирилди, унинг каналларидаги кўрсатувлар эфирга қайтди.
Forza Italia
Гап “Скуадра Адзурра” мухлислари ҳақида кетяпти, деб ўйлашингиз мумкин, бироқ Берлускони ўз сиёсий партиясини шундай номлаганди. Партия 1994 йилда пайдо бўлган ва ўшандан бери ўн минглаб италиялик мухлислар трибуналардан “Forza Italia” деб ҳайқирганда, Берлускони партиясини ҳам реклама қилади.
50 ёшли бизнесмен сиёсатга ишонч билан кириб келди. Унинг партияси дарҳол сайловларда ғалаба қозонди, Берлускони Италия бош вазирига айланди. Ўшандан бери Силвио Италия сиёсатининг рамзига айланди. Берлускони бу лавозимда тўққиз йилдан ортиқ фаолият олиб борди, уч марта ўз ўрнини тарк этди ва икки марта қайтиб келди.
Бу вақт ичида Берлускони бир неча бор турли жиноятларда айбланиб, судда иштирок этди. Ҳаммаси бўлиб, ўндан ортиқ суд жараёни бўлиб ўтди, аммо уларнинг фақатгина бештаси резонанс келтириб чиқарди.
Мафия
Берлусконининг мафия билан алоқалари ҳақида 1990 йилларда муҳокама қилиш бошланганди. Судья Паоло Барселлино Берлусконини айблаб чиққанидан бир неча кун ўтиб, ўлдириб кетилди ва миш-мишлар янада кучайди. Беш йил ўтгач, Силвиога қарши иш тугатилди, аммо унинг партиядоши етти йил қамоқ жазосига ҳукм қилинди. Айбловлар орасида гиёҳванд моддалар савдосидан келган пулларни ювиш ҳам бор эди. Баъзи маълумотларга кўра, бу пуллар Линате аэропорти яқинидаги кичик туманни қуришга сарфланган.
Берлускони бир неча бор солиқ тўлашдан бўйин товлаганликда айбланган ва 2012 йилда суд унинг айбини исботлаган. Собиқ бош вазир тўрт йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинди, бироқ тез орада муддат бир йилга қисқартирилди. Бир неча мурожаатлардан сўнг, Берлусконининг ёши катта бўлгани учун қамоқ жазоси уй қамоғига ўзгартирилди.
Тез орада Mediaset компаниясидаги фирибгарлик билан боғлиқ яна бир шов-шувли суд жараёни бўлиб ўтди. Ҳукм: жамоат ишлари ва депутатлик имтиёзларидан маҳрум қилиш.
Ниҳоят, 2015 йилда Силвио ҳукмрон коалиция депутатига пора бергани исботланди. Депутат уч миллион евро эвазига мухолифат сафига ўтди ва шу тариқа коалицияни минимал талаб қилинадиган овозлардан маҳрум қилди, парламент вайрон бўлди. Депутатни сотиб олгани учун Берлускони уч йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилиниши мумкин эди, бироқ жиноят учун даъво муддати ҳукм чиқарилгунга қадар тугагани учун жазо амал қилмади.
“Милан”ни сотиш
Берлускони 80 ёшида, ўз сўзларига кўра, ҳафтада уч кунини адвокатлар билан ўтказарди, қолган вақтларида эса “Милан” мураббийларининг ишига аралашарди ва буни етарлича фаол даражада қилмаётганидан афсусда эканини айтарди. Шунингдек, харидорлар қидираётганини маълум қиларди.
Силвио клуб мухлисларига мурожаат қилиб, “Милан”ни муҳаббат сабаб сотиб олганини ва уни янада кўпроқ муҳаббат белгиси сифатида сотаётганини, клубни ишончли қўлларга топширишини айтди. Мухлислар тушунди. Силвио Берлускони 2017 йилнинг апрель ойида “Милан”ни Хитой ва Америка консорсиуми бўлган Rossoneri Sport Investment Lux’га сотди. Клуб 740 миллион еврога баҳоланганди.
Берлускони футболсиз узоқ яшай олмади. 2018 йилда Италия учинчи дивизиони С Серияда ҳаракат қиладиган “Монса” клубини сотиб олди. Жамоа 2022/23 йилги мавсумда эса ўз тарихида биринчи марта А Серияга йўл олди ва 11-ўринни олди.
Силвио Берлускони сиёсатдаги ўрни, мафия билан алоқалари ва қатнашган судларидан ташқари “Милан”ни рақобатбардош жамоага айлантиргани билан ҳам кўпчиликнинг ёдида қолади.
Изоҳ (0)