Ўзбекистон матбуот эркинлиги индексида дунёнинг 180 та давлати ичида 137-ўринни эгаллади. Республика 2022 йилги рейтингдаги ўрнидан тўрт поғонага пастлаган.
“Чегара билмас мухбирлар” халқаро нодавлат ташкилоти анъанага кўра, жаҳон матбуот эркинлиги куни арафасида дунё мамлакатларидаги матбуот эркинлиги рейтингини эълон қилиб келади. Жорий йил учун тайёрланган рейтингдан 180 та давлат ўрин олган.
Журналистика учун шароитларни баҳоловчи 2023 йилги Жаҳон матбуот эркинлиги индексига кўра, вазият 31 та давлатда “жуда жиддий”, 42 та давлатда “мураккаб”, 55 тасида “муаммоли”, 52 тасида “яхши” ёки “қониқарли”дир.
Манбада ёзилишича, дунёда ҳар ўнта давлатдан еттитасида журналистика учун шароитлар ёмон, қолган учтасида қониқарли. Хусусан, Марказий Осиё мамлакатлари қатори Ўзбекистоннинг халқаро матбуот эркинлигидаги глобал рейтинги пасайган ва республика 137-ўринда қайд этилган. Ташкилот ҳисоботида мамалакат нима учун бундай ўринга лойиқ кўрилгани келтирилган.
“2016 йилда президент Ислом Каримов вафотидан сўнг матбуотдаги вазият бироз яхшиланди, лекин ҳукуматни танқид қилиш мураккаблигича қолмоқда”, — дейилади ҳисоботда.
Манбада ёзилишича, Ўзбекистон расмийлари, асосан, оммавий ахборот воситалари ва ҳукумат билан яқин алоқада бўлган блогерларни назорат қилади. Мамлакатда ОАВга оид репрессив қонунлар ва кенг тарқалган кузатув, цензура ва ўзини ўзи цензура қилиш каби ҳолатлар мавжуд. Ўз мустақиллигини сақлаб қолиш учун баъзи маҳаллий интернет нашрлари жиноий жавобгарликка тортилиш ёки катта жарима тўлаш хавфи остида ОАВ сифатида расман рўйхатдан ўтишдан қочади.
Рейтингда Марказий Осиё мамлакатларида матбуот эркинлиги билан боғлиқ вазият сезиларли даражада ёмонлашгани кўринади. Жумладан, Қирғизистон рейтингда қарийб 50 поғона пастга тушган (72-ўриндан 122-ўринга). Бу минтақа давлатлари орасида энг кескин пасайишдир. Қозоғистон 2022 йилга қараганда 12 поғона пастлаб, 134-ўринни эгаллади. Тожикистон эса 153-ўринда жойлашган, яъни мамлакатда матбуот эркинлиги билан боғлиқ вазият “қийин”дан “жуда қийин” босқичга ўтган. Туркманистон 176-ўринни эгаллаб, индексдаги энг ёмон беш давлат қаторидан жой олган.
Бу гал ҳам Норвегия (кетма-кет еттинчи марта) матбуот эркинлиги рейтингида 180 та давлат орасида биринчи ўринни эгаллаган. Кейинги ўринларда Ирландия, Дания, Швеция ва Финляндия қайд этилган. Энг ёмон — 180-ўринга Шимолий Корея лойиқ кўрилган.
Изоҳ (0)