Андижон вилояти, Андижон шаҳар тиббиёт бирлашмаси бошлиғининг даволаш ишлари бўйича ўринбосари Нилуфар Тожибоева ўттиз йилдан ортиқ соғлиқни сақлаш соҳасида ишлаб келади. “Дарё” мухбири оддий шифокорликдан раҳбарлик лавозимларигача ишлаб келган Нилуфар Тожибоева билан тиббиёт ходимларининг пахта даласида умри қандай ўтгани, бугунги кунда пахта даласидан қайтарилгани соҳа ходимларига қандай имкониятлар яратилаётгани хусусида суҳбатлашди.
Ноябрнинг охиригача далаларда пахта терган кунларимиз бўлган
“Тиббиёт ходими бўлганимдан, халқимизнинг саломатлигини мустаҳкамлашда қандайдир ўз ҳиссамни қўшиб, ишлаётганимга доим шукрона келтираман. Аллоҳга шукур, бугунги кунга келиб, фақат ўзимизнинг фаолиятимиз билан шуғулланяпмиз. Негаки ҳаётим давомида бир неча даврларни ўтказганман. Тиббиёт ходими сифатида фаолият бошлаганимга ҳам мана ўттиз йилдан ортган бўлса, шу йиллар давомида жуда ҳам кўп нарсалар бошимиздан ўтди.
Мактаб даврида ўқувчи бўлсак-да, ўша пайтларда дала ишларида қатнашган пайтимиз бўлган. Лекин биз мажбурий меҳнатга боряпмиз, деб ўйламаганмиз. Бу бир ватанпарварлик, халқимизга, ҳукуматимизга ёрдам сифатида қилганмиз, деб кўтаринки руҳларда борганмиз.
Сентябрь ойи келиши биланоқ, 2-3 сентябрлардан пахта теримига чиқиб кетганмиз. Ва теримнинг охирги кунлари, яъни ноябрь охири —декабрь бошларигача пахта терганмиз.
Мактабни битириб, тиббиёт институти талабаси бўлдим. Институтда ўқиб юрган пайтларимиздаям дала меҳнатларига борганмиз, ягналардан тортиб, мевачилик “савхоз”ларда мева терган пайтларимиз бўлган. Куз ойларида, албатта, йиғим-терим ишларида қатнашганмиз”, — дейди Нилуфар Тожибоева.
Ҳаттоки ҳомиладор талабаларни ҳам ҳеч ким пахтадан мустасно қилмаган
“Теримда норма қўйиларди. Биз ўша нормаларни бажаришга мажбур бўлганмиз. Пахта теримни бошида теришга қийналганмиз. Мажбурий килограммларни термаганимиз бўйича уриш ва сўкишлар ҳам эшитганмиз. Кейинчалик зўр теримчи бўлиб кетганмиз. Лекин ўша ўқиш даврига қайтганимизда ўқув йили муддати қисқа қолгани учун қўшимча дарслар билан ҳамма мавзуларни қамраб олишга ҳаракат қилардик. Чунки тиббиёт олийгоҳи бўлганимиз учун дарсликка киритилган фанларни ўтишимиз мажбурий, уларни ўзлаштиришимиз шарт бўлган. Шу сабабли кечалари ўқишга, ўзлаштиришиб, имтиҳонлардан ўтишга ҳаракат қилардик.
Талабалик давримизда турмушга чиқиб, ҳомиладор бўлган дугоналаримиз ҳам пахтага бориб теришга мажбур бўлган. Йигирма ҳафтагача ҳомиладорликда бўлган қизларимиз бориб, пахта терган кунлар бўлган. Уларни ҳеч ким пахтадан мустасно қилмаган”
Ижтимоий соҳа ходимлари мажбурий меҳнатнинг барча турига жалб қилинган
“Олийгоҳни тугатганимдан кейин Андижон туманидаги оилавий поликлиникада иш бошладим. Бир неча йиллар ўша поликлиникада терапевт-участка врачи бўлиб ишладим. Шунда ҳам фақат ўзимизга юклатилган вазифаларни қилмаганмиз, балки жамиятда бўлаётган барча жараёнларда иштирок этганмиз. Барчамизга маълум авваллари ижтимоий соҳа ходимлари бўлган шифокор ва ўқитувчилар нафақат пахта жараёнларида, ободонлаштириш ишларида ҳам иштирок этган. Айниқса, қурилиш соҳаларига ҳам меҳнатларимиз сингди.
Ўттиз йиллик фаолиятим давомида тизимда оддий шифокор даражасидан масъул раҳбар лавозимларигача ишлаганман. Ушбу лавозимларда ишлаганимда баъзида ходимларимгаям ачинган пайтларим бўлган. Чунки кичик ва ўрта тиббий ходимларни топшириқларга биноан қаергадир ишга жўнатаётган пайтимда юрак ҳовучлаб ўтирганман. Ўша жойлардан эсон-омон қайтишсин, ишқилиб бирор зарар етмасин деб ўтирганман. Негаки баъзида ободонлаштириш жойлари бўлиб берилганда гуллар экишга ҳам борганмиз”,— дейди у.
Ҳар куни кечқурун ҳокимликда тузилган штабда раҳбарларни кундузи билан қилган иши бўйича ҳисоб китоб-қилинган
“Пахта терим мавсумида саноқда одамлар айтилади. Масалан, битта ташкилотдан ўнта ёки бешта пахта теримига деб айтилади. Лекин биз бир нечта жойларга берардик. Фалон туманга бешта жўнатасиз, пистон туманга 10 та жўнатасиз дейиларди. Ўша пайтларда кимдир касал бўлиб қолади, кимнингдир боришга имконияти йўқ бўлади ёки уйида таъзия бўлиши мумкин эди.
Мана шундай пайтларда ходимларни етказолмаган кунларимиз бўлган. Энг ачинарлиси, фақат ўзингни ходиминг бўлсин дерди. Уни акаси ёки укаси ўрнига бориб, уч-тўрт кун ёрдам бериб турсин, деган масалалар ҳам рад қилинарди. Фақат ўша ташкилотда ишлаётган ходим бўлсин, дейиларди.
Пахта далаларида ходим ёки бизга режа берилган килограммларга етказолмаган кунларимиз бўлган. Ўша пайтларда пахта заводларида кечасигача турардик.
Терилган пахтамизни ўтказгунча қанча килограмм чиқади, энди нима қиламиз? Агар оз бўлса қандай бўлади? Бугунги ходим етишмовчилиги масаласини қандай қилиб ечамиз? Кеч пайтки йиғилишда бўладиган сўровларда шу саволларга жавоб излардик. Чунки у пайтларда ҳар куни кечқурун ҳокимликда тузилган штабларда раҳбарлардан кундузи билан қилган иши бўйича ҳисоб китоб-қилинган. Лекин ўша пайтда ҳам тиббиёт ходимлари биз раҳбарларни гап эшитмаслигимиз учун ҳаракат қилишарди.
Институт, ташкилот ва отрядларда тиббий хизматга бириктирилган ходимлар кундузи билан пахта даласида теримчиларга биринчи ёрдам кўрсатиш билан бирга кечаси қайтгач, ярим тунгача теримчиларни қабул қилиб чиқишарди”- дейди шифокор.
Пахта мавсумида тиббиёт ходимлари етишмовчилиги бўларди
“Шунақа пайтлар бўлганки, бўлимларда ёки оилавий поликлиникаларда ҳатто муолажаларга қўйгани ҳамшира тополмай қолган кунларимиз бўлган. Иккита муолажада ишлаб тургин, бугун икки баробар ишлайсан. Биринчи ва иккинчи қаватдаги беморлар ҳолати сенинг зиммангда, деган кунларимиз ҳам бўлган. Чунки ўша пайтларда нафақат пахта теримга, балки тиббий хизматларга ҳам ходимлар берганмиз. Тиббий хизматга бир қанча ходим берилганидан кейин, яна теримга ҳам одам беришга мажбур бўлган кунларимиз бўлган. Ана шунда тиббиёт ходимлари етишмовчилиги бўларди.
Ҳатто палаталарни ювиб чиққани санитаркалар бўлмай қоларди. Боиси теримга кўпроқ шу кичик тиббий ходимлар жалб қилинарди. Шундай пайтларда ҳамширалар палаталарни ювиб, тозалаб чиқишга тўғри келган кунларни ҳам кўрдик. Олдин тозалаб, йиғиштириб, ундан кейин ювиниб, санитария меъёр қоидалари бўйича муолажа хоналарига кириб иш ташкилланарди.
Ўша пайтларда шифокорлар бўлмай қолганда бош врачлар, даволаш бўйича ўринбосарлар, бўлим мудирлари ўзлари ўтириб, беморларни қабул қилиб, касалларни кўриб юрган кунларимиз бўлган. Хонадонларга чақирувларга ҳам бош врачлар бориб кўрган. Чунки амалдаги ҳудудга бириктирилган шифокорлар тиббий хизматлар, пахта далаларига ёки бошқа ташкилий ишларга жалб қилинган”,— дейди у.
Энди биздан фақат ўз ишимизни талаб қилишяпти
“Пахта далаларига борганимизда “Пахта — бизнинг миллий бойлигимиз” деганмиз. Мана шу пахтани эъзозласак, халқимиз бой бўлади, бирор нарсага зориқмайди, деб ишлаганмиз. Пахта далаларида ўзимизни қаҳрамондек ҳис қилганмиз. Мана шу хирмонга ҳиссамиз қўшиляпти. Пахтани терганим учун Ватанимга ҳиссам қўшилди, деган фикрларда бўлганмиз.
Энди эса биз ва ўқитувчиларга ўз ишинг билан шуғуллан, деяпти. Тиббиёт ходимимисан аҳолини соғломлаштир, касалликларнинг олдини ол, профилактикаси, беморларни даволаш билан шуғуллан. Сенинг ишинг фақат шу. Ўқитувчимисан болаларни ўқит, уларни илмли, зиёли бўлиши учун ишла, бошқа соҳаларнинг ўз эгалари бор деган нарсани қўйиб берди. Сен ўзинг эгалик қилаётган соҳаларинг билан шуғуллан деди. Мен мана шунга жуда ҳам хурсандман”, — дейди тиббиёт бирлашмаси бошлиғи ўринбосари Нилуфар Тожибоева.
“Менимча” кўрсатувининг эфирга узатилган навбатдаги сонида узоқ йиллик пахта сиёсати ўзбек миллатини не кўйларга солгани ҳақида сўз борди ва унда кўрсатув муаллифи Cоттон Campаигн томонидан Ўзбекистон пахтасига қўйилган 12 йиллик бойкот бекор бўлганига бир йил тўлганини ёдга олди.
Изоҳ (0)