Янгиланаётган Ўзбекистон Конституциясида оммавий ахборот воситалари фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки аралашиш жавобгарликка сабаб бўлиши белгиланмоқда.
Охирги йилларда кўплаб ижобий ўзгаришлар рўй берган йўналишларнинг бири ахборот соҳаси бўлмоқда. ОАВ ва блогерлик ривожланди, сўз эркинлигини таъминлаш давлат сиёсати даражасига кўтарилди.
Бугун Ўзбекистондаги ОАВ сони 2016 йилга нисбатан 30 фоизга ортиб, 1 минг 962 тага етди. Интернет нашрлари сони сўнгги 6 йилда салкам икки баробар кўпайиб, 677 тага етди.
Давлат томонидан ОАВ ҳар томонлама қўллаб-қувватланмоқда. Бу борада 2022 йил 27 июндаги президент қарори билан ОАВларга солиқ имтиёзлари ва бошқа бир қатор имкониятлар берилган.
Аммо соҳада ўз ечимини кутаётган муаммолар ҳам бор. Айрим ОАВ ва журналистлар ҳамон ўз касб фаолиятларида турли тўсиқларга дуч келмоқда. Ҳанузгача кўплаб давлат органлари ва мансабдорлар очиқлик сиёсатига кўника олмаяпти.
Журналист Бобур Алихонов “Дарё” нашрига берган интервьюсида бу борадаги фикрларини баён этди.
Ҳар қандай ривожланган давлат ва жамиятда сиёсий, ижтимоий-иқтисодий вазифаларни бекамикўст адо этишда, бу борадаги мавжуд муаммолар ечимини таъминлашда, ва умуман, тараққиётга юз тутишда шу мамлакатдаги медиа-маконнинг муносиб хуқуқий мавқеъини белгилаш, ахборот соҳасида очиқлик ва сўз эркинлигини таъминлаш ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Бу аллақачон жаҳон тажрибасида исботланган аксиома ва Ўзбекистон учун ҳам бу ортга қайтмас жараёндир. Қолаверса, давлат раҳбарининг ўзи очиқлик ва ҳисобдорликни, халқчиллик ва адолатни баралла олға сураётган, соҳа ривожига катта имкониятлар яратиб бераётган бир паллада айрим ОАВ ва журналистлар, блогосфера вакиллари ҳамон ўз касбий фаолиятларида турли тўсиқларга дуч келиши, мансабдорларнинг очиқлик сиёсатига ҳанузгача кўника олмаётгани ҳам, афсуски, бор ҳақиқат. Амалиётда бундай ноҳуш харакатлар медиа тузилмаларга нисбатан бўлган турли хил босимлар, уларнинг фаолиятига қўпол равишда аралашиш, ҳар томонлама тўсқинлик қилишда намоён бўлади. Буни яна бошқачароқ талқинда чиникам цензура десак ҳам бўлади. Шу боис, ахборот воситаларининг ва журналистларнинг фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки аралашиш қонунга мувофиқ жавобгарликка сабаб бўлиши янгиланаётган Конституцияда қатъий белгилаб қўйилмоқда. Шубҳасиз, бу борада киритилаётган янги конституциявий норма бош ҳуқуқий кафолат сифатида баҳоланади, – деди Бобур Алихонов.
Президент Шавкат Мирзиёев жорий йилнинг 24 февраль куни Қарши шаҳридаги мактабда педагоглар ва мутасаддилар билан учрашув ўтказиб, кўпчилик ОАВни ёпишни таклиф қилаётгани, аммо ҳеч қачон бундай қилинмаслигини айтганди.
Эркинлик нафаси ёқадими? Ҳа, менга ёқади. Тўғри, бундай ишлаш қийин. Менга оммавий ахборот воситаларини ёпишни айтишади, йўқ, ёпмайман. Олдингидек прокурор, ДХХ текширувчи бўлсинми? Биз ниятимизга етдикми? Биримиз икки бўлдими? Мен ҳар куни ўқийман, интернетни ҳам ўқийман. Вақтим борича, қўлимга қалам олиб, ўзимга ёзиб оламан. Барибир ўнта фикрдан тўққизтаси тўғри бўлиб чиқади. Бу тўғри йўналишми? Агар бизда ОАВ ёпиқ бўлса, сизларни ҳам ҳеч ким эшитмайди, — деган президент.
Хулоса қилиб айтганда, тараққий этган мамлакатларнинг тарихий тажрибаси шуни кўрсатмоқдаки, сўз ва матбуот эркинлигини таъминламай туриб иқтисодий ривожланиш ва аҳоли фаровонлигига эришиб бўлмайди. Шундай экан, журналист ва ОАВнинг бемалол ишлашига қўйиб бериш керак. Айрим раҳбарлар, улар учун қанчалик ёқимсиз бўлмасин, ҳақиқатга юз тутишга ўрганиши зарур. Бу йўлда конституциявий янги норма ҳуқуқий кафолат бўлиб хизмат қилади.
Изоҳ (0)