Актёр Абдухалил Мингноров томошабинларга «Шайтанат» сериали орқали яхши таниш. Аммо унинг ижоди фақатгина бу рол билан чегараланмаган. У «Ёнингдаман, ота», «Зурриёт» ва «Имом Абу Исо Муҳаммад Термизий» каби фильмларга режиссёрлик қилган. «Шайтанат»даги каллакесар Шомилнинг Имом Термизий ролини моҳирлик билан ижро этгани эса кўпчилик учун янгилик бўлди.
«Маданият уйидан чиққан машҳурлар»
— Санъатга меҳр қўйишим жуда қизиқ кечган. Маҳалламиз яқинида Маданият уйи ташкил этилганди. Дарсдан кейин турли тўгаракларга бориб, ҳунар ўрганардик. Ўша пайтларда машҳур бўлган «Баҳор қайтмайди» видеофильмининг режиссёри Мираббос Мирзааҳмедов актёрлик тўгарагига раҳбар бўлди. Шу инсон сабаб жуда кўп болалар санъатга меҳр қўйди. Абдурайим Абдуваҳобов, Фатҳулла Масъудов, Жаҳонгир Қосимов ва мен тўгаракнинг илк қалдирғочлари бўлдик.
Кейин уйимизда тугунга тугилган, эски дутор турарди. Бир куни онамдан дутор кимники эканлиги ҳақида сўрадим. «Болалигимда театрга бориб, дутор чалишни ўргангандим. Акаларим билиб қолиб, дуторни синдириб, уйга олиб келишган», деб гапириб берганди. Санъатга бўлган меҳр онамдан ўтганми билмадим, акам иккимиз ҳам санъаткор бўлишни ният қилдик. У созанда, мен эса актёрлик бўйича таҳсил олдим.
«Ижодкорлар ўртасидаги уруш»
— Институтни битиргач, ҳозирги Ўзбек Миллий академик драма театрига ишга киришни истагандим. Аммо йўлланма асосида Самарқанд театрига ишга юборишди. Икки йил ишлаб, яна Тошкентга қайтдим. «Агар Миллий театрга ишга олишса, санъатни давом эттираман», деган ният билан театрга борсам, синов асосида ишга олишди. Аммо 1981 йилларда театрдаги вазият у қадар яхши эмасди. Ижодкорлар иккига ажралиб қолишган, ҳатто ёшлар нариги томон билан гаплашишса ҳам четга олиб «Нега улар билансан?» деган сўроқлар бўларди. Ёш актёрлар худди икки томон орасидаги ўтга ўхшаб қолганди.
Театрда Баҳодир Йўлдошев билан 15 йилга яқин ишладим. Фахр билан айтоламанки, у инсондан жуда кўп нарсаларни ўргандим. Баҳодир акани кўпчилик ёшлар тушунмасди, ўртада тушунмовчиликлар юзага келарди. Чунки у шундай режиссёр эдики, актёрлар унинг хаёлидаги фикр билан ишлашларини истарди.
Миллий театрда олти йил ишлаб, жуда кўп устоз санъаткорларнинг таълимини олдим. Шукур Бурҳонов, Наби Раҳимов, Зайнаб Садриева, Сора Эшонтўраева, Зикир Муҳаммаджонов каби кўплаб устоз санъаткорлар билан бир саҳнада ишладим. Аммо ҳозиргача тушунмайман, ижодкорлар нега бир-бири билан келишолмай қолган? Театр иккига бўлиниб, пароканда бўлди. Ижодкорларнинг бир қисми собиқ Ҳамза театрида, қолгани эса янги ташкил этилган театрга ўтиб кетишди. Улар қаторида мен ҳам бор эдим.
«Топган пулинг ҳаром»
— Ҳозир вазият қандай билмадим, аммо мен ишлаган вақтларда театрнинг маоши билан яшаш жуда қийин эди. Шу боис баъзи санъаткорлар тўйга чиқишга мажбур бўлишди. Аммо у пайтда кўплаб театр ва кино актёри тўйдан тирикчилик қилишга ор қилишарди. Бир куни мажлис бўлди. Унда устоз санъаткорлардан бири туриб, тўйга борган ижодкорни кўрсатиб: «Топган пулинг ҳаром», деди. Аммо улар молиявий танқислик сабаб шунга мажбур бўлишарди. 1994 йилга келиб, мажбурликдан театрдан кетишга қарор қилдим. Эски шаҳар бозорига бориб, савдо қилишни бошладим. Мол ёғи, гўшти ва жигари билан савдо қилардим. Таниш сомсапазларга гўшт етказиб турардим. Яширмайман, бозорда ишлаб қўлим пул кўрди. Эски бўлса-да, машина сотиб олдим. 2006 йилга қадар бозорда ишлаб, молиявий аҳволимни яхшилаб олдим.
«Шайтанат»да суратга тушишни истамагандим
— «Шайтанат» сериалининг суратга олиниши бошланганида Шомил роли Сейдулла Малдахоновга берилган экан. Аммо ўртада нимадир бўлиб, уни бошқа ролни топширибди. Шундан кейин Жаҳонгир Қосимов Ёдгор Саъдиевга мени таклиф қилган. Аввалига рад этганман. «Яна номи улуғ супраси қуруқ ишга қайтмайман», дегандим. Бир куни Жамшид Зокиров уйимга келиб, «Хўп дегин, яхши рол» деган. Хуллас, хушламай Шомил ролини ижро этганман. Сериалнинг бошида хушламай ролни ижро этганим яққол сезилади. Аммо бу рол ташриф қоғозимга айланиб қолди. Ҳатто, чет элга борганимда ҳам Шомилни кўришгани ҳақида айтиб беришганди.
«Санъатдан кетолмай қолдим»
— Аслида санъат ҳам бир касаллик. Унга шўнғиб кетгандан кейин, ажралиш жуда қийин. Олқиш олгандан кейин бозорда ишлай олмадим. Телевидениеда «Эртаклар яхшиликка етаклар» деган кўрсатувни суратга олиб, сценарийлар ёзардим. Бир куни Юсуф Розиқов «Сен ёзишни биласан, режиссёрлик қилоласан. Каттароқ иш қилсанг-чи», деди. Хуллас, мана шу инсон сабабчи бўлиб режиссёрликка меҳрим янада уйғонди. Бир нечта қиссаларни сценарийга айлантириб, соҳани ўзим учун қайтадан кашф этдим. «Зурриёт», «Фидойилар», «Ёнингдаман, ота» каби фильмларни суратга олдим.
«Танқидларга учраган фильм»
— «Имом Абу Исо Муҳаммад Термизий» фильмини суратга олиш ғояси пайдо бўлганида бироз иккиланганман. Чунки у инсон ҳақида тўлиқ маълумот берилган бирорта манба йўқ. Уч йил давомида уйдан чиқмай ёзган ҳадисларини ўргандим. Шу билан бирга ўша замонда яшаган инсонларнинг китобларини ҳам ўқиб, улар қолдирган маълумотларни бадиийлаштириб, сценарийга киритдим. Маълумотларнинг озлиги учун лойиҳани тарк этмоқчи ҳам бўлдим. Шунда фильм продюсери Насрулло Саъдуллаев «Пул йўқ биламан, қийналиб кетдинг, аммо кел шу ишни савоб учун қилайлик», деб лойиҳани давом эттиришимга сабаб бўлган пайтлар ҳам бўлди. Қийинчилик билан қилинган иш ҳамиша ўз самарасини беради. 2019 йили унинг илк премьераси бўлиб ўтди. Афсуски, у пайтлари карантин бўлгани учун етарлича тарғибот қилинмади. Аммо ўша пайтда баъзи журналистлардан қаттиқ ранжидим. Ҳали фильм томошабинларга намойиш этилмай туриб, кескин танқид қилишди. Ҳавфсалам пир бўлиб турган пайтда Россиядан таклифнома келди. Қозон шаҳрида ўтказиладиган кинофестивални «Имом Абу Исо Муҳаммад Термизий» фильми билан очиш истаклари борлигини айтишди. Фильм жуда илиқ қабул қилинди. Фильмнинг умумий бюджети 2 миллион 800 минг сўмни ташкил этади. Аммо бу маблағ тарихий фильм учун жуда оз.
Фильм қанчалик ўзини оқлади, деган саволга жавоб беришим қийин. Аммо қувонганим у жуда кўп мамлакатларда намойиш этилди ва «Ислам Today» интернет нашри томонидан мусулмонлар ҳақида энг яхши 10 та фильмлар қаторига киритилди.
«Усмонхон Алимов билан амалга ошмаган лойиҳа»
— Раҳматли Усмонхон Алимов бир гуруҳ илм аҳллари билан келиб, киносаройда фильмни томоша қилишган. Калтакнинг тагида қолмай деб шошиб, залдан чиқиб кетаётганимда орқадан Усмонхон аканинг «Менга фильм маъқул бўлди, сизларга-чи?» деган гапи қулоғимга чалинди. Кейин у киши мени кўришни истаётганини айтишди. Фильм ҳақида илиқ фикрларни эшитиб, кўнглим анча кўтарилди. У инсон билан яна бир нечта катта лойиҳалар устида ишламоқчи эдик. Афсуски, бунга улгурмадик.
Айни дамда имом Мотурудий таълимоти ҳақидаги фильм сценарийси устида ишлаяпман. Насиб қилса, яқин бир-икки йилда тарихий фильмларимиз яна биттага ортади, деган умиддаман.
Мавзуга доир:
- АҚШда Ўзбекистон Қаҳрамони Абдулла Орипов ҳақида бадиий фильм суратга олинмоқда
- Фарғонада Иккинчи жаҳон уруши қаҳрамони Мамадали Топволдиев ҳақида ҳикоя қилувчи «Осиё арслони» фильмини суратга олиш ишлари бошланди
- Ҳилол Насимовнинг «Мерос» фильми Ҳиндистон халқаро кинофестивалида «Йилнинг энг яхши хорижий фильми» дея эътироф этилди
Изоҳ (0)