Айрим вақтларда ҳатто соғлом овқат ҳам организмга зарар етказиши мумкин. Агар инсон бирор нарсага қаттиқ қизиқиб қолса, у ҳаётнинг бошқа томонларини ўйламай қўяди ва фақат озиқ-овқатга эътибор қаратади.
Нега ПП организмга зарар етказиши мумкин?
Интернет ва ижтимоий тармоқларда бир неча соат вақт сарфлаб, ПП (соғлом овқатланиш) ҳақида кўп нарса билиб олиш мумкин: шакар, ёғ, тез углеводлар, шунингдек, озиқ-овқат қўшимчалари, бўёқлар, консервантлар ва GMОлар мукаммал қомат ва саломатликнинг ҳақиқий душманлари. Шунинг учун уларни истисно қилиш керак. Фақатгина сабзавот, мевалар, ёғсиз сут маҳсулотлари, товуқ тўши, салат ва зайтун мойини истеъмол қилинг.
Аммо ҳаммаси меъёрида бўлгани яхши. Озиш мақсадида кўпчилик бошқа овқатлардан воз кечишни бошлайди, ўзларига ҳаддан ортиқ талабчан бўлишади.
Натижада «соғлом» овқатга шунчалик катта аҳамият беришадики, у орторексия нервозасининг ривожланишига олиб келади.
Орторексия нима?
ОКБ — обссесив-компулсив бузилиши натижасида мутлақо янги овқатланиш билан боғлиқ муаммодир.
Агар ОКБ билан оғриган одам кунига юз марта қўлларини ювиши мумкин бўлса, орторексия билан оғриган одам озиқ-овқат орқали соғлиғини максимал даражада оширишни хоҳлайди. Шунинг учун у овқат сифатига эътибор қаратади, унинг фойдалари ҳақидаги бўлмағур гапларга чин дилдан ишонади. Бургер истеъмол қилиш истаги қўрқувни келтириб чиқаради ва ўзига мос рецептлар топиш, пишириш ва овқат ҳақида ўйлашга жуда кўп вақт ажратади. Натижада ҳаётнинг кўп қисми озиқ-овқат ва «ёмон» озиқ-овқат билан боғлиқ қўрқувлар атрофида айлана бошлайди.
Рационни қандай тузиш керак?
Рацион турли хил овқатлардан иборат бўлиши керак: бири бизни тўйдиради, иккинчиси қувонч келтиради, учинчиси эса организмни витаминлар билан бойитади. «Яхши» ёки «ёмон» овқат бўлмайди, бу сизнинг унга қандай муносабатда бўлишингиз билан боғлиқ.
Агар диетада мева ва сабзавотлар, гўшт ва балиқлар, ёнғоқлар ва донлар, ўсимлик мойлари ва сут маҳсулотлари бўлса, жуда яхши. Аммо маҳсулот танлашда ўзингизни чекламанг, озиқ-овқат қувонч келтирсин, мулоқотга, организмни энергияга тўлдирсин ва янги таъмларни кашф қилинг.
Овқатланиш бўйича қайси одатларга амал қилиш лозим?
- Ёмон овқат деган нарса бўлмаслигини ёдда тутинг. Гўшт мушаклар учун зарур, нон энергия, шоколад эса ажойиб кайфият беради.
- Очлик ҳис қилмасдан бирор нарса ейишдан олдин, кейин ўзингизни қандай ҳис қилишингизни тасаввур қилинг — ҳам жисмоний, ҳам психологик.
- Овқат мазали, ажойиб ва қизиқарли эканини унутманг. Дегустация ташкил қилинг. 5 хил пишлоқ, 4 хил бодринг, 7 хил олма. 10 балли тизимда баҳоланг. Бир ой ичида 10 та янги таомни синаб кўринг ва баҳоланг.
- Эҳтиёткорлик билан овқатланишни машқ қилинг. Маҳсулотлар ҳақидаги билимларингизни ва соғлом овқатланиш орқали танани тинглашни ва унинг сигналларини эшитишни ўрганинг.
Изоҳ (0)