Тинчлик бўйича 2022 йилги Нобель мукофоти Россиянинг «Мемориал» ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилоти (у Россияда суд қарори билан расман тугатилган), беларуслик ҳуқуқ ҳимоячиси, «Вясна» ҳуқуқни ҳимоя қилиш маркази раиси Алесь Беляцкий ҳамда Украинанинг «Фуқаролар эркинликлари маркази» ташкилотига берилди. Бу ҳақда Нобель қўмитаси маълум қилди.
«Тинчлик мукофоти совриндорлари ўз мамлакатларидаги фуқаролик жамияти вакилларидир. Кўп йиллар мобайнида улар ҳукуматни танқид қилиш ва фуқароларнинг асосий ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ҳуқуқини ёқлаб келди. Улар ҳарбий жиноятлар, инсон ҳуқуқлари бузилиши ва ҳокимиятнинг суиистеъмол қилинишини ҳужжатлаштириш учун катта куч сарфлади. Уларнинг барчаси биргаликда тинчлик ва демократия учун фуқаролик жамиятининг аҳамиятини намоён қилади», — дейилади қўмита баёнотида.
2022 йилги Нобель ҳафталиги 3 октябрда бошланди. Анъанага кўра, биринчи бўлиб тиббиёт ва физиология бўйича мукофот ғолиблари эълон қилинди. 2022 йилда швед олими Сванте Паабо «йўқ бўлиб кетган гомининлар геноми ва инсон эволюциясига оид кашфиётлар» учун мукофотга сазовор бўлди.
4 октябрь куни эса физика бўйича Нобель мукофоти совриндорлари эълон қилинди. Бу йилги мукофот уч нафар олим — Ален Аспе (Франция), Жон Ф. Клаузер (АҚШ) ва Антон Зайлингерга (Австрия) «чигал фотонлар билан тажриба ўтказгани, Белл тенгсизликларининг бузилишини аниқлагани ва квант информатикасидаги кашфиётлари» учун берилди.
5 октябрда америкалик Каролин Бертоцци ва Барри Шарплесс ҳамда даниялик Мортен Мелдал кимё бўйича Нобель мукофоти ғолиблари деб эълон қилинди. Олимлар «клик-кимё ва биоортогонал кимё услубларини ишлаб чиққани» учун мукофотланди.
6 октябрь куни адабиёт бўйича Нобель мукофоти ғолиби эълон қилинди. Уни француз ёзувчиси Анни Эрно «жасорат ва клиник аниқлик билан инсон хотирасининг манбалари, коллектив чекловлари ва бегоналашувини очиб бергани учун» қўлга киритди.
10 октябрда эса иқтисодиёт бўйича Нобель мукофотини ким олгани эълон қилинади.
Мукофотларни топшириш маросими 10 декабрда — мукофот таъсисчиси Альфред Нобель вафот этган кунда бўлиб ўтади. Одатда совриндорлар мукофотларни Швеция қироли Карл XVI Густав иштирокидаги тантанали маросимда шахсан қабул қилиб олади. Бироқ 2020 ва 2021 йилларда коронавирус пандемияси туфайли, маросим видеоформатда ўтказилганди.
Эслатиб ўтамиз, 2021 йилги тинчлик бўйича Нобель мукофотига Россиянинг «Новая газета» нашри бош муҳаррири Дмитрий Муратов ва филиппинлик журналист, Rapple мухолифатчи сайти раҳбари Мария Ресса сазовор бўлганди.
Изоҳ (0)