Ўзбекистонда мактаб дарсликлари ижараси учун нарх 108 фоизга ошгани, Халқ таълими вазирлиги эса бунга тушунтириш бергани хабар қилинганди. Қонунчилик палатаси депутати Расул Кушербаев мазкур ҳолатга ўз муносабатини билдириб, китобларни пулли ижарага бериш конституцияга зид эканини таъкидламоқда.
Депутат Ўзбекистон конституциясининг 41-моддасини келтириб, унда, жумладан, «Ҳар ким билим олиш ҳуқуқига эга. Бепул умумий таълим олиш давлат томонидан кафолатланади», дея белгиланганини эслатиб ўтган.
Ушбу конституцион норма талабларидан келиб чиқилса, давлат умумтаълим мактабларида таълим бериш билан боғлиқ барча жараёнлар бепул ҳисобланади. Бунда дарсликлар билан ўқувчиларни таъминлаш ҳам. Шу боис мактабларда дарслик китобларни пулли ижарага бериш ҳам конституцияга зид, деб ҳисоблаймиз. Бу бизнинг нуқтаи назаримиз ва уни тўғри деб ҳисоблаймиз. Бироқ бу борадаги якуний хулосани конституциявий судимиз билдирганида, янада мақсадга мувофиқ иш бўларди, — деб ёзади Кушербаев.Маълумот учун, 2022 йилда президент фармони билан умумтаълим мактабларининг 3, 6, 7 ва 10-синфлари учун тўлиқ, шунингдек, 2 ва 3-синф учун машқ дафтарлари, барча синфлар учун инглиз тили, немис тили ва рус тили фанларидан жами 60 миллион нусха янги авлод дарсликлари (2021 йилда 25 миллион дарслик) чоп этилмоқда.
2022 йилда янги дарсликларнинг чоп этилиш харажатларининг, хусусан, дунё бозорида қоғоз нархи (фақатгина 2022 йилнинг ўзида қоғоз нархи 60-70 фоизга ошган) ва қоғозни мамлакатга етказиб бериш бўйича транспорт харажатларининг кескин ошиб кетиши дарсликларни чоп этиш учун харажатларнинг ҳам ошиб кетишига олиб келган.
Ижара тўлови миқдорлари дарсликлар учун амалга оширилган харажатлардан келиб чиқиб, бир дона дарслик учун ягона суммасини тўпламдаги дарслик ва машқ дафтарлари сонига кўпайтириш йўли орқали белгиланади. Бунда ягона сумма барча синф ва таълим тиллар учун бир хил этиб белгиланади.
Жорий ўқув йилида ўртача бир дона дарслик (машқ дафтари) учун ягона ижара тўлови 5707 сўмни ташкил этмоқда ва ўтган ўқув йилидаги миқдор (2740 сўм)га нисбатан 2967 сўмга (108 фоизга) ошган.
2022—2023 ўқув йили учун унинг нархи қуйидагича белгиланди:
- умумтаълим мактабларининг биринчи синф ўқувчилари учун — бепул;
- 2-синфлар учун 18 дона дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 102 700 сўм;
- 3-синф учун 18 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 102 700 сўм;
- 4-синф учун 12 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 68 500 сўм;
- 5-синфлар учун 15 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 85 600 сўм;
- 6-синф учун 13 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 74 200 сўм;
- 7-синф учун 18 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 102 700 сўм;
- 8-синф учун 19 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 108 400 сўм;
- 9-синф учун 19 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 108 400 сўм;
- 10-синф учун 18 та дарслик ва иш дафтарларидан иборат тўплам ижараси нархи – 102 700 сўм;
- 11-синф учун 21 та дарслик ва иш дафтаридан иборат тўплам ижараси нархи — 119 800 сўм.
Қуйидаги фуқаролар дарслик ижара тўловидан озод этилади:
- биринчи синф ўқувчилари;
- «Ижтимоий ҳимоя ягона реестри» ахборот тизимига киритилган оилаларнинг фарзандлари;
- меҳрибонлик уйлари тарбияланувчилари;
- жисмоний ёки руҳий ривожланишида нуқсони бўлган болалар учун ихтисослаштирилган мактаб ва мактаб-интернатлари ўқувчилари.
Изоҳ (0)