Даҳолик — бу ҳар биримизга турли даражада берилган неъматдир. Агар бунга ўтмиш ва ҳозирги замоннинг таниқли кишиларининг тажрибаси ва билимларини қўшсак, ҳақиқатан ҳам катта муваффақиятларга эришиш имкониятига эга бўламиз.
1-одат: ўқиш
Барча буюк одамлар кўп ва тез ўқиганлар. Мисол учун, Билл Гейтс ҳафтада камида битта китоб ўқиб тугатади ва ҳар йили ўзининг севимли асарлари рўйхатини эълон қилади. Уоррен Баффет вақтининг 80 фоизини китоб ўқишга бағишлайди, Марк Цукерберг катта иш юкига қарамай, ҳар куни турли босма нашрларга вақт ажратади. Китобхонликнинг катта мухлислари Стив Жобс, Жон Кеннеди, Теодор Рузвельт, Наполеон Бонапарт, Алберт Эйнштейн, Лев Толстой бўлган.
Маълумки, Оноре де Балзак катта тезликда ўқиган — 2000 та сўздан иборат роман ўқиши учун унга ярим соат вақт кетган. У билан фақат Жон Кеннеди тенглаша олган, унинг ўқиш тезлиги дақиқасига 1000 та сўздан ошган. Америкалик ихтирочи Томас Эдисон ўқиш қобилиятидан ташқари ажойиб хотирага эга эди — у китобни деярли сўзма-сўз ёдлай оларди. Америка президенти Франклин Рузвельтнинг тез ўқиш қобилиятлари ҳайратланарли даражада бўлган.
Тез ўқиш қобилиятини қандай ривожлантириш мумкин:
- «тормоз»дан халос бўлинг — матнни гапириб бериш, олдинги жумлаларни ва параграфларни қайта ўқиш одати;
- биз периферик кўришни ривожлантирамиз — бу матннинг катта қисмларини кўзларингиз билан қамраб олиш имконини беради;
- юзаки ўқишни ўзлаштирамиз — қисқа вақт ичида жумланинг маъносини тушунишга ёрдам берадиган калит сўзларни қидириш.
Энг машҳур одамларнинг куни жуда эрта бошланади — эрталаб соат 4-5 да. Масалан, Бенжамин Франклин эрталаб соат 5:00 да, Apple бош директори Тим Кук соат 4:00 да, Билл Гейтс 5:00-6:00 да уйғонган. Чарльз Дарвин 3.30 да турган, 4.00 да эса аллақачон ишда бўлган. Винсент ван Гог тахминан бир хил жадвалга амал қилган — улар соат 7.00 да асар яратишни бошлайди ва 18.00 атрофида ишини тугатади.
Эрта туриш буюк одамларга эрталабнинг энг самарали соатларини машаққатли меҳнатга бағишлаш, шунингдек, куннинг давомийлигини сезиларли даражада ошириш имконини беради.
Эрта тонгда одамни уйғотишга ёрдам берадиган баъзи маслаҳатлар:
- эрталаб учун мақсадлар қўйинг — нима учун соат 5 да уйғонишни хоҳлаётганингизни, нима қилишни, бу вақтни қандай бошқаришни аниқ билишингиз керак;
- «тўғри» ухлашни ташкил қилинг — оғир овқат ва жисмоний фаолиятдан сақланинг, гаджетлардан воз кечинг, ўқинг, бир вақтнинг ўзида ётишга ҳаракат қилинг;
- ўзингизнинг уйғониш одатини яратинг - медитация қилинг, кунингизни режалаштиринг, севимли таомингизни тайёрланг ва ҳоказо.
Ишнинг унумдорлиги бевосита унинг кучини тиклаш қобилиятига боғлиқ. Буни сайр қилиш (Бетховен, Дарвин, Фрейд ва Диккенс қилганидек), ўқиш (Рузвельт ёки Наполеон Бонапарт каби) ёки ижодий севимли машғулот (масалан, Эйнштейн мусиқа асбобларини чалиб дам олиш) орқали амалга оширилиши мумкин.
Танаффус учун ажойиб ечим қисқа уйқу ҳисобланади. Кеннеди, Рокфеллер, Дали, Эйнштейн ва Маргарет Тетчер кун давомида қисқа ухлашни яхши кўрар эди.
Кун давомида дам олиш сизга ёрдам беради:
- нафас олиш машқлари;
- медитация;
- фаолият турини ўзгартириш (қаттиқ ақлий меҳнатдан сўнг, жисмоний меҳнат қилишингиз мумкин ва аксинча);
- массаж, душ, бассейн;
- табиат товушлари ва тасвирлари.
Одам учун ўртача уйқунинг нормал давомийлиги 7-8 соат. Бироқ кўплаб буюклар сезиларли даражада кам ухлашади. Масалан, Наполеон ва Франклинга 4 соат етарди, Моцарт ва Маргарет Тетчерга - 5 соат, Илон Маскка - 6 соат, Никола Тесла эса баъзан атиги 2 соатгина ухларди.
Кўп фазали уйқу деб аталадиган нарса даҳолар орасида ҳам кенг тарқалган. Масалан, Леонардо да Винчи ҳар 4 соатда 15 дақиқа ухларди. Бу вариант ҳамма учун эмас, лекин кўпчилик машҳур одамлар қисқа уйқу иш унумдорлигини оширади деган фикрга қўшиладилар.
Қандай қилиб камроқ ухлашни ўрганиш керак:
- уйқуни самаралироқ қилинг: қоронғида ухланг, дам олишдан 2 соат олдин гаджетлардан воз кечинг;
- тетиклантирувчи ичимликларни камроқ ичинг (қаҳва, чой, энергетик ичимликлар), тушдан кейин оғир овқатлардан сақланинг.
Бажарилиши керак бўлган вазифаларга диққатни жамлашнинг турли усуллари мавжуд. Мисол учун, Леонардо да Винчи, Моцарт ва бошқа кўплаб буюк истеъдодлар кундалик юритган. Уларнинг фикрига кўра, бу тинчланишга, стрессдан халос бўлишга ва фикрлашни тартибга солишга ёрдам беради.
Концентрацияни қандай ўрганиш керак:
- кўп вазифаларни бажаришдан воз кечинг - бир вақтнинг ўзида бир нечта муаммоларни ҳал қилиш уларнинг ҳеч бирига тўлиқ эътибор қаратишга имкон бермайди;
- муҳим ва кичик нарсаларни ажратиб олинг ва диққатни биринчисига қаратинг;
- эрталаб кўпроқ стрессни талаб қиладиган вазифаларни бажаринг;
- ишлаётганингизда, кўриш соҳангиздаги барча чалғитадиган нарсаларни (гаджетлар, китоблар ва бошқалар) олиб ташланг.
Изоҳ (0)