Ўзбекистонда давлат бюджетини кўриб чиқиш ва қабул қилиш тартиб-таомили очиқ бўлади

Олий Мажлис Қонунчилик палатаси Саноат, қурилиш ва савдо масалалари қўмитаси раиси Ваҳобжон Муродқобилов конституцияга киритилаётган ўзгаришлар ҳақида ўз фикрлари билан бўлишди.

«Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси халқимиз сиёсий-ҳуқуқий тафаккурининг юксак намунаси бўлиб, у ҳеч кимга қарам бўлмасдан, эркин ва озод, тинч ва осойишта, фаровон яшашнинг қонуний кафолати бўлиб келмоқда.

Ўтган даврда Асосий қонунимиз асосида мамлакатимизда миллий қонунчилик тизими, давлат органлари, фуқаролик жамияти институтлари шаклланди. Аммо бугун мамлакатимизда олиб борилаётган изчил ислоҳотлар Ўзбекистон Республикаси Конституциясини жамиятдаги бугунги реал воқеликка мослаштиришни тақозо этмоқда.

Шундан келиб чиқиб, «Ўзбекистон Республикасининг Конституциясига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Конституциявий қонуни лойиҳаси тайёрланди ва айни пайтда аҳоли орасида қизғин муҳокама қилиниб, кўплаб таклифлар олинмоқда.

Ҳар жиҳатдан мукаммал, юз бераётган янгиланишларга мос равишда ишлаб чиқилган Конституциявий қонун лойиҳаси Бош қомусимизнинг 64 та моддасига 200 дан ортиқ ўзгартиришлар киритишни назарда тутади.

Уларнинг аксарияти мазмун-моҳиятига кўра, «инсон – жамият – давлат», «Янги Ўзбекистон – ижтимоий давлат» деган тамойилларни конституциявий қоида сифатида муҳрлашга, халқпарвар давлат барпо этишга, инсон ҳуқуқларининг ҳимояси ва ижтимоий муҳофазасини кучайтиришга қаратилгани эътиборга молик.

Таъкидлаш жоизки, хусусий мулкни ҳар қандай тажовуз ва таҳдидлардан сақлаш, бу борадаги суд амалиётини янада такомиллаштириш энг долзарб вазифалардан ҳисобланади. Бу борада қонун лойиҳасида фуқароларнинг иқтисодий ҳуқуқларини, хусусий мулкчиликни, иқтисодий фаолиятнинг эркинлигини ҳимоя қилишга оид нормалар назарда тутилаётгани энг тўғри йўл, деб ҳисоблайман.

Айниқса, давлат қулай ишбилармонлик ва инвестиция муҳитини, тадбиркорликнинг ривожланиши учун шарт-шароитларни таъминлаш, ҳалол рақобат ҳимоя қилинишини, иқтисодий фаолиятда монополлаштиришга йўл қўйилмаслигини кафолатлаш, давлат товарлар, хизматлар, ишчи кучи ва молиявий ресурслар эркин ҳаракатланиши, ички ва ташқи савдо ривожланиши учун барча шарт-шароитларни яратиб бериши мустаҳкамланаётгани соҳа тараққиётига қаратилган муҳим қадамдир.

Тадбиркорлар қонунчиликда тақиқланмаган ҳар қандай фаолиятни амалга оширишга, ўз фаолиятининг йўналишларини мустақил танлашга, тадбиркорликдан чекланмаган миқдорда даромад олишга ҳақли эканлиги белгиланаётгани эса яна бир муҳим янгиликлардан биридир. Бу ўз навбатида, тадбиркорларни эркин ва самарали фаолият юритишига, бизнес муҳитини яхшилашга, аҳолини тадбиркорликка кенг жалб қилиш орқали ёшлар бандлигини таъминлашга хизмат қилиши шубҳасиз.

Ҳозирги шиддатли даврда давлат бюджети тўғрисидаги маълумотларнинг очиқ ва шаффоф бўлиши ғоят муҳим. Ушбу қонун лойиҳасида давлат бюджетини кўриб чиқиш ва қабул қилиш тартиб-таомили жамият учун очиқлиги, давлат фуқароларнинг бюджет жараёнида фаол иштирок этиши учун зарур чора-тадбирларни кўриши белгиланаётгани айни муддаодир.

Булар ҳали ҳаммаси эмас. Фуқаро ва давлатнинг ўзаро ҳуқуқлар ва ўзаро жавобгарлик билан боғлиқлиги сезиларли даражада кучайтирилиши, қонуний асосларда Ўзбекистон Республикаси ҳудудида бўлиб турган ҳар бир шахс республика ҳудуди бўйлаб эркин ҳаракатланиш, туриш ва яшаш жойини танлаш ҳуқуқига эгалиги белгилаб қўйилаётгани юртдошларимизда катта қизиқиш ўйғотди.

Ҳар ким республика ҳудудидан ташқарига чиқиш, Ўзбекистон Республикаси фуқаролари Ўзбекистонга монеликсиз қайтиб келиш ҳуқуқига эгалиги, Ўзбекистон фуқаросини мамлакатдан чиқариб юборишга ёки бошқа давлатга топширишга йўл қўйилмаслиги назарда тутилаётгани мамлакатимизда инсон қадрини улуғлашга қаратилган ишлар келгусида изчил давом эттирилишига ишорадир.

Бир сўз билан айтганда, конституция, бу, энг аввало, муайян заминда дунёга келган инсонларнинг муносиб яшаш ҳуқуқи, дегани. Шу нуқтайи назардан, барча юртдошларимиздан қонун лойиҳаси муҳокамасига ўз фикр ва таклифлари билан фаол иштирок этишларини сўраб қоламан. Зотан, Бош қомусимизга киритиладиган ўзгартиш ва қўшимчалар юртимизнинг янада жадал ривожланишига, халқимизнинг орзу-истакларини рўёбга чиқаришга хизмат қилади».

Ваҳобжон Муродқобилов