АҚШ ўқ-дорилар ишлаб чиқариш учун Тожикистон сурмасига муҳтож
АҚШ ўқ-дорилар ишлаб чиқариш учун сурма (кимёвий унсур, оқ-кумуш рангли қаттиқ, мўрт нимметалл)нинг муқобил манбаларини қидирмоқда, чунки ушбу нимметаллнинг ўзида мавжуд захиралари фақат 2025 йилгача етади. Бу ҳақда Defence News АҚШ Вакиллар палатасининг қуролли кучлар масалалари бўйича қўмитасига таяниб хабар берди, деб ёзади Asia-Plus.
Таъкидланишича, АҚШ сурмани асосан Хитойдан, камроқ ҳажмда Россиядан олади, «Тожикистон эса глобал бозорда сурма етказиб бериш бўйича дунёдаги учинчи мамлакат сифатидаги ўрнини мустаҳкамламоқда».
«Қўмита Россияга ва Хитойга нисбатан муносабатларда юзага келган геосиёсий динамикадан ва бу айниқса сурма масаласида етказиб беришлар занжиридаги узилишларни қандай тезлаштириши мумкинлигидан хавотирда», — дейилади хабарда.
Шунингдек, баёнотларда айтилишича, Пентагоннинг масъул шахслари жорий йил октябригача етказиб беришлар занжиридаги жорий ва бўлғуси заифликларга тегишли бўлган, яқин беш йил учун прогнозни тақдим этиши керак.
Таъкидланишича, сурма АҚШ мудофаа саноати учун ҳал қилувчи аҳамиятга эга. У ўқлар, патронлар, снарядлар ўзакларида, ва ҳатто ядро қуролида, шунингдек, ҳарбий аҳамиятга эга бошқа ускуналар, масалан, тунги кўриш асбобларини ишлаб чиқаришда фойдаланилади.
Қайд этилишича, Иккинчи жаҳон уруши даврида японлар АҚШга Хитойдан сурма етказиб берилишини тўсиб қўйган. Ўшанда америкаликлар уни Айдаходаги кондан қазиб чиқаришни бошлаган, аммо у 1997 йилга келиб тўлиқ қазиб олинганди. Бошқа конларнинг кичик захиралари 2025 йилга келиб тугаши мумкин.
АҚШ Геология хизмати маълумотларига кўра, Тожикистон йилига 15 минг тонна сурма қазиб олиб, бир неча йиллардан буён ушбу нимметаллни ишлаб чиқариш бўйича дунёда учинчи ўринни эгаллаб келмоқда. Россия иккинчи ўринни эгаллаб турибди (30 минг тонна), Хитой эса катта фарқ билан етакчилик қилмоқда (100 минг тонна). Шу билан бирга, сурма ишлаб чиқариш Россияда сўнгги йилларда бир хил даражада қолаётган бўлса, Тожикистонда эса ўсиб бормоқда.
Тожикситон тасдиқланган сурма захиралари бўйича Осиёда учинчи (Хитой ва Таиланддан кейин), МДҲ давлатлари орасида эса биринчи ўринни эгаллайди, деб хабар бермоқда Тожикистон ҳукумати ҳузуридаги Геология бош бошқармаси.
Сурма яримўтказгичлар саноатида диодлар, инфрақизил детекторлар ишлаб чиқаришда қўлланилади. Сурмадан фойдаланиш соҳаси қуйидагиларни ўз ичига олади:
- батареялар;
- антифрикцион қотишмалар;
- типографик қотишмалар;
- ўқотар қурол ва ҳавода из қолдирадиган ўқлар;
- кабеллар қобиқлари;
- гугуртлар;
- дорилар, протозойга қарши воситалар.
