AQSH o‘q-dorilar ishlab chiqarish uchun surma (kimyoviy unsur, oq-kumush rangli qattiq, mo‘rt nimmetall)ning muqobil manbalarini qidirmoqda, chunki ushbu nimmetallning o‘zida mavjud zaxiralari faqat 2025-yilgacha yetadi. Bu haqda Defence News AQSH Vakillar palatasining qurolli kuchlar masalalari bo‘yicha qo‘mitasiga tayanib xabar berdi, deb yozadi Asia-Plus.
Ta’kidlanishicha, AQSH surmani asosan Xitoydan, kamroq hajmda Rossiyadan oladi, “Tojikiston esa global bozorda surma yetkazib berish bo‘yicha dunyodagi uchinchi mamlakat sifatidagi o‘rnini mustahkamlamoqda”.
“Qo‘mita Rossiyaga va Xitoyga nisbatan munosabatlarda yuzaga kelgan geosiyosiy dinamikadan va bu ayniqsa surma masalasida yetkazib berishlar zanjiridagi uzilishlarni qanday tezlashtirishi mumkinligidan xavotirda”, — deyiladi xabarda.
Shuningdek, bayonotlarda aytilishicha, Pentagonning mas’ul shaxslari joriy yil oktabrigacha yetkazib berishlar zanjiridagi joriy va bo‘lg‘usi zaifliklarga tegishli bo‘lgan, yaqin besh yil uchun prognozni taqdim etishi kerak.
Ta’kidlanishicha, surma AQSH mudofaa sanoati uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. U o‘qlar, patronlar, snaryadlar o‘zaklarida, va hatto yadro qurolida, shuningdek, harbiy ahamiyatga ega boshqa uskunalar, masalan, tungi ko‘rish asboblarini ishlab chiqarishda foydalaniladi.
Qayd etilishicha, Ikkinchi jahon urushi davrida yaponlar AQSHga Xitoydan surma yetkazib berilishini to‘sib qo‘ygan. O‘shanda amerikaliklar uni Aydaxodagi kondan qazib chiqarishni boshlagan, ammo u 1997-yilga kelib to‘liq qazib olingandi. Boshqa konlarning kichik zaxiralari 2025-yilga kelib tugashi mumkin.
AQSH Geologiya xizmati ma’lumotlariga ko‘ra, Tojikiston yiliga 15 ming tonna surma qazib olib, bir necha yillardan buyon ushbu nimmetallni ishlab chiqarish bo‘yicha dunyoda uchinchi o‘rinni egallab kelmoqda. Rossiya ikkinchi o‘rinni egallab turibdi (30 ming tonna), Xitoy esa katta farq bilan yetakchilik qilmoqda (100 ming tonna). Shu bilan birga, surma ishlab chiqarish Rossiyada so‘nggi yillarda bir xil darajada qolayotgan bo‘lsa, Tojikistonda esa o‘sib bormoqda.
Tojiksiton tasdiqlangan surma zaxiralari bo‘yicha Osiyoda uchinchi (Xitoy va Tailanddan keyin), MDH davlatlari orasida esa birinchi o‘rinni egallaydi, deb xabar bermoqda Tojikiston hukumati huzuridagi Geologiya bosh boshqarmasi.
Surma yarimo‘tkazgichlar sanoatida diodlar, infraqizil detektorlar ishlab chiqarishda qo‘llaniladi. Surmadan foydalanish sohasi quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- batareyalar;
- antifriksion qotishmalar;
- tipografik qotishmalar;
- o‘qotar qurol va havoda iz qoldiradigan o‘qlar;
- kabellar qobiqlari;
- gugurtlar;
- dorilar, protozoyga qarshi vositalar.
Izoh (0)