Ўзбекистонда камбағалликни қисқартириш суръати секинлашди. Бу «Дарё»га Жаҳон банкининг Uzbekistan: The Second Systematic Country Diagnostic ҳисоботидан маълум бўлди.
Бугунги кунда ўта камбағаллик ҳолати камдан-кам учраса-да, аҳоли жон бошига ялпи ички маҳсулот даражаси ва ЯИМ ўсиш суръатлари кўрсаткичлари ҳисобга олинса, ривожланиш сўнгги ўн йил ичида жуда секинлашган.
Аҳоли жон бошига ЯИМ бўйича Ўзбекистонга ўхшаш давлатлар орасида камбағалликда яшовчи аҳоли сони одатда 3,3 фоизга қисқаради ва аҳоли жон бошига ЯИМ 1 фоизга ошади.
Таққослаш учун, 2009—2014 йилларда Ўзбекистонда камбағаллик даражаси деярли икки баравар секин, уни қисқартириш суръати 2015—2019 йилларда атиги 1,1 фоизгача пасайган.
Бу кўрсаткич бўйича мамлакат Европа ва Марказий Осиё шунингдек, Қозоғистон ва Россия каби товар экспорт қилувчи давлатлардаги ўртача кўрсаткичлардан ҳам ортда қолмоқда.
Самарасиз меҳнат бозори — энг заиф бўғин
Иш билан таъминланганликдан олинадиган даромад, одатда ўртача уй хўжалиги бюджетининг энг кўп қисмини ташкил қилади.
Бандликдан олинадиган даромад, ҳатто аҳолининг энг камбағал 20 фоизи орасида ҳам умумий даромаднинг асосий улушини ташкил қилади.
Бироқ бандлик даромади Ўзбекистонда миллий даромаднинг ғайритабиий паст улуши ҳисобланади.
2017 йилда миллий даромаднинг атиги 41 фоизи бандликдан келиб тушган, бу Халқаро меҳнат ташкилоти моделлаштириш асосида минтақавий ўртача 55 фоиз ва жаҳон бўйича ўртача 52 фоиздан анча паст.
Ялпи ички маҳсулотнинг юқори ўсиш суръатлари ва иш ҳақининг бироз ошганидан келиб чиқиб, ўшандан бери мамлакат миллий даромадидаги даромад улуши янада камайиб кетганини тахмин қилиш мумкин.
Мамлакатда хусусий секторнинг улуши нисбатан кичик бўлганлиги сабабли, меҳнат билан боғлиқ бўлмаган даромадларнинг катта қисми давлатга солиқлар, капитал эгалик ва давлат корхоналаридан дивидендлар шаклида тушади.
Ўзбекистонда камбағаллик асосан қишлоқ жойларига хос
2018 йилда, L2CU базавий сўровномасига кўра, камбағалларнинг қарийб 79 фоизи қишлоқ жойларда яшаган.
2018 йилда Қорақалпоғистон, Самарқанд ва Сурхондарё вилоятларида камбағаллик даражаси тахминан бир хил (15 фоиздан юқори) бўлган, вилоят аҳолисининг нисбатан кўплиги туфайли кам таъминланганларнинг деярли 20 фоизи Самарқанд вилоятида истиқомат қилган.
Тошкент шаҳри ва мамлакатнинг қолган қисми ўртасидаги даромад даражаси ва ўсиш суръатларини солиштирганда, даромадлар даражасида аниқ фарқлар сезилади.
Тошкент шаҳрида ўртача иш ҳақи 2018 йилда республика бўйича ўртача кўрсаткичдан 61 фоизга, қишлоқлардаги ўртача иш ҳақига нисбатан 88 фоизга юқори бўлган.
2030 йилгача бўлган даврда мамлакатни ривожлантиришнинг асосий мақсадлари камбағалликни қисқартириш ва иқтисодий ўсишни жадаллаштириш ҳисобланади.
2021 йилда расмийлар 2030 йилга бориб аҳоли жон бошига ялпи миллий даромадни (ЯИМ) 4200 долларга етказиш ниятида эканликларини эълон қилган.
Бу Ўзбекистонни аҳоли жон бошига тўғри келадиган даромадли мамлакатлар, таснифлаш бўйича ўрта даромадли мамлакатлар гуруҳи қаторига қўшиш имконини беради.
Ушбу юқори кўрсаткичга эришиш учун ҳар йили аҳоли жон бошига миллий даромаднинг реал кўрсаткичларда 9-10 фоизга ўсиши талаб қилинади, ҳукумат буни фақат хусусий секторга асосланган ўсиш модели доирасида амалга ошириш мумкинлигини тан олади.
Аввалроқ Ўзбекистон ва камбағаллик: ҳозир вазият қандай эканлиги ҳақида хабар берилган эди.
Изоҳ (0)