Ўтган 20 йил ичида Хитой жаҳон иқтисодиётидаги ўсишнинг энг катта ва ишончли манбаи бўлди. Бу ўша даврда глобал ялпи ички маҳсулотнинг ўсишининг чорак қисмини ташкил этди. The Economist нашри Хитой иқтисодиётини хавф остида эканини таҳлил қилди.
Хитойнинг собиқ президенти Мао вафотидан кейи Коммунистик партия бозор ислоҳотларини давлат назорати билан аралаштириб, мамлакатни бойроқ қилиш учун амалий ёндашди. Бироқ ҳозир Хитой иқтисодиёти хавф остида.
Доимий муаммо Хитойнинг пандемияга қарши курашиш кампанияси бўлиб, у иқтисодиётни тўхтатиб қўйиши мумкин.
Бунинг ортидан яна бир катта муаммо пайдо бўлмоқда — президент Си Цзиньпиннинг давлат капитализмини қайта тиклаш учун мафкуравий кураши. Агар у бу йўлда давом этса, Хитой иқтисодиёти секинроқ ўсади ва бу дунё учун катта оқибатларга олиб келади.
Тахминан, икки ойлик локдаунлардан сўнг Шанхайдаги чекловлар енгиллашмоқда. Аммо Хитой ковиддан холи эмас, Пекин ва Тянсзинда янги ҳолатлар қайд этилган.
200 млндан ортиқ одам чекловлар остида яшаб келмоқда ва иқтисодиёт инқирозга юз тутмоқда. Апрель ойида чакана савдо бир йил аввалгига нисбатан 11 фоизга паст бўлди.
Иқтисодиётнинг оғир аҳволга келиб қолиши Си Цзиньпин учун масъулият юклайди. Улардан бири, 28 ой давомида амалда бўлган ковидга қарши курашиш сиёсатидир. Си самаралироқ бўлган Ғарб вакциналарини импорт қилишни рад этган эди.
Воқеалар фонида Хитой 2023 йил июнь ойида ўтказилиши режалаштирилган футбол бўйича Осиё кубогидан воз кечди.
Хитой президенти барча ҳолларда партия етакчилик қилиши керак, деб ҳисоблайди ва уни амалга оширишга доим ҳаракат қилади. Жарималар, янги қоидалар ва тозалашлар ялпи ички маҳсулотнинг 8 фоизини ташкил этувчи динамик технология саноатининг турғунлашувига олиб келди.
Ҳукумат ишлаб чиқилаётган рағбатлантириш дастури унга 2022 йил учун 5,5 фоизлик ўсишнинг расмий мақсадига эришишга ёрдам беради деб умид қилмоқда.
19 май куни бош вазир Ли Кесян расмийларни ўсишни тиклаш учун «қатъий ҳаракат» қилишга чақирди ва Марказий банк ипотека ставкаларини пасайтирди.
Партия даҳшатга тушган технологик магнатларни ишонтиришга ҳаракат қилди. Кейинги қадам облигациялар ҳисобидан молиялаштириладиган йирик давлат инфратузилма дастуридир.
Аммо қарзларнинг кўплиги ва кескин локдаунларга бўлган эҳтиёж келиб чиқиши мумкин бўлган хавфларни бартараф этолмайди.
Айни пайтда иқтисодиётнинг энг самарали қисими бўлган хусусий секторга рағбатлантириш қисқариб кетган. Буни молиявий бозорларда кўришимиз мумкин. Хитой акциялари америкаликларга нисбатан 45 фоиз чегирма билан сотилади. Бу эса қарийб рекорд даражадаги фарқ ҳисобланади.
Сўнгги 40 йил ичида биринчи марта иқтисодиётнинг ҳеч бир асосий тармоғида либераллаштирувчи ислоҳотлар амалга оширилмаяпти. Инвесторлар эса ғоялардан кўра субсидияларга кўпроқ пул тикишмоқда.
Хитойнинг глобал иқтисодиётдаги ўрни жуда ҳам катта. Украинадаги уруш ортидан Европа давлатлари Хитойдан импортни янада ошириши кутилмоқда.
Изоҳ (0)