Жо Байден Тайванни ҳарбий йўл билан ҳимоя қилишга тайёрлигини маълум қилди

Пекин Тайванга қарши куч ишлатиши эҳтимолига АҚШ ҳарбий жавоб қайтаришга тайёр. Бу ҳақда АҚШ президенти Жо Байден Токиода Япония бош вазири Фумио Кисида билан учрашувдан кейин бўлиб ўтган қўшма матбуот анжуманида маълум қилди. Америка етакчиси Вашингтоннинг тегишли мажбуриятлари ҳақида эслатди.

Байденнинг сўзларига кўра, Пекин «[Tayvanga] яқин учиб ва бу манёврларни амалга ошириб, олов билан ўйнашяпти». «Бизнинг Тайванга нисбатан сиёсатимиз умуман ўзгаргани йўқ: биз ҳамон Тайван бўғозида тинчлик ва барқарорликни сақлаб туриш ҳамда статус-кво бир томонлама ўзгартирилиши юз бермаслигини кузатиб туриш ниятидамиз», — деди у.

Вашингтон «ягона Хитой сиёсати» тарафдори, бироқ бу «Хитойда Тайванни эгаллаб олиш учун кучдан фойдаланиш ҳуқуқи бор» дегани эмас, дея таъкидлади Байден. Президентнинг фикрича, бу юз бермайди ҳам.

Кейинроқ Хитой Ташқи ишлар вазирлиги Жо Байденнинг Тайванни ҳимоя қилишга шайлиги ҳақидаги баёноти муносабати билан АҚШга норозилик билдирди. «Хитой Америка томонининг баёноти юзасидан ўткир қониқмаслик ва қатъий норозилик билдиради. Тайван Хитой ҳудудининг ажралмас қисми ҳисобланади», — деди Ван Венбин.

Тайван мустақиллигини бир нечта мамлакатлар тан олади, АҚШ уларнинг сафига кирмайди. 1954 йилда Вашингтон Тайван билан ўзаро мудофаа ҳақида шартнома имзолаган. У 1979 йилда дипломатик алоқалар узилганидан кейин амал қилишдан тўхтаган, аммо унинг ўрнини Американинг «Тайван билан муносабатлар тўғрисидаги қонун» эгаллаган, ушбу ҳужжат Тайван хавфсизлигига ташқи таҳдидлар бўлган тақдирда, Вашингтон томонидан мудофаа кўмаги берилишини кўзда тутади.

Апрель ойида Хитой орол яқинидаги денгиз ва сув маконида катта кўламли ҳарбий машғулотлар ўтказилиши ҳақида эълон қилган, буни АҚШ томонидан «тайванлик айирмачилар»га жўнатилаётган «жиддий нотўғри сигналлар» билан изоҳлади. АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен шундан кейин Тайванни ҳар қандай эҳтимолий тажовуздан, шу жумладан Хитой томонидан бўладиган агрессиядан ҳимоя қилиш учун барча зарур нарсалар билан таъминлашга ваъда берди. АҚШдаги Хитой элчихонаси котиби Лю Пенюй бунга жавобан Вашингтонни «Хитой ва АҚШ ўртасидаги алоқаларга жиддий зарар етказмаслик учун» ўз гаплари ва ҳаракатларига эҳтиёт бўлишга чақирди. ХХР ҳукумати фикрича, «Тайван масаласи» — Хитойнинг ички ишидир.

27 апрель куни Пекин Америка эсминеци Тайван бўғозидан ўтгани сабабли Вашингтонга норозилик билдирди. АҚШ ҲДК кема халқаро ҳуқуққа мувофиқ равишда бўғоз орқали «оддий транзит»ни амалга оширганини маълум қилди.