Jo Bayden Tayvanni harbiy yo‘l bilan himoya qilishga tayyorligini ma’lum qildi

Pekin Tayvanga qarshi kuch ishlatishi ehtimoliga AQSH harbiy javob qaytarishga tayyor. Bu haqda AQSH prezidenti Jo Bayden Tokioda Yaponiya bosh vaziri Fumio Kisida bilan uchrashuvdan keyin bo‘lib o‘tgan qo‘shma matbuot anjumanida ma’lum qildi. Amerika yetakchisi Vashingtonning tegishli majburiyatlari haqida eslatdi.

Baydenning so‘zlariga ko‘ra, Pekin “[Tayvanga] yaqin uchib va bu manyovrlarni amalga oshirib, olov bilan o‘ynashyapti”. “Bizning Tayvanga nisbatan siyosatimiz umuman o‘zgargani yo‘q: biz hamon Tayvan bo‘g‘ozida tinchlik va barqarorlikni saqlab turish hamda status-kvo bir tomonlama o‘zgartirilishi yuz bermasligini kuzatib turish niyatidamiz”, — dedi u.

Vashington “yagona Xitoy siyosati” tarafdori, biroq bu “Xitoyda Tayvanni egallab olish uchun kuchdan foydalanish huquqi bor” degani emas, deya ta’kidladi Bayden. Prezidentning fikricha, bu yuz bermaydi ham.

Keyinroq Xitoy Tashqi ishlar vazirligi Jo Baydenning Tayvanni himoya qilishga shayligi haqidagi bayonoti munosabati bilan AQSHga norozilik bildirdi. “Xitoy Amerika tomonining bayonoti yuzasidan o‘tkir qoniqmaslik va qat’iy norozilik bildiradi. Tayvan Xitoy hududining ajralmas qismi hisoblanadi”, — dedi Van Venbin.

Tayvan mustaqilligini bir nechta mamlakatlar tan oladi, AQSH ularning safiga kirmaydi. 1954-yilda Vashington Tayvan bilan o‘zaro mudofaa haqida shartnoma imzolagan. U 1979-yilda diplomatik aloqalar uzilganidan keyin amal qilishdan to‘xtagan, ammo uning o‘rnini Amerikaning “Tayvan bilan munosabatlar to‘g‘risidagi qonun” egallagan, ushbu hujjat Tayvan xavfsizligiga tashqi tahdidlar bo‘lgan taqdirda, Vashington tomonidan mudofaa ko‘magi berilishini ko‘zda tutadi.

Aprel oyida Xitoy orol yaqinidagi dengiz va suv makonida katta ko‘lamli harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazilishi haqida e’lon qilgan, buni AQSH tomonidan “tayvanlik ayirmachilar”ga jo‘natilayotgan “jiddiy noto‘g‘ri signallar” bilan izohladi. AQSh davlat kotibi Entoni Blinken shundan keyin Tayvanni har qanday ehtimoliy tajovuzdan, shu jumladan Xitoy tomonidan bo‘ladigan agressiyadan himoya qilish uchun barcha zarur narsalar bilan ta’minlashga va’da berdi. AQSHdagi Xitoy elchixonasi kotibi Lyu Penyuy bunga javoban Vashingtonni “Xitoy va AQSh o‘rtasidagi aloqalarga jiddiy zarar yetkazmaslik uchun” o‘z gaplari va harakatlariga ehtiyot bo‘lishga chaqirdi. XXR hukumati fikricha, “Tayvan masalasi” — Xitoyning ichki ishidir.

27-aprel kuni Pekin Amerika esminetsi Tayvan bo‘g‘ozidan o‘tgani sababli Vashingtonga norozilik bildirdi. AQSH HDK kema xalqaro huquqqa muvofiq ravishda bo‘g‘oz orqali “oddiy tranzit”ni amalga oshirganini ma’lum qildi.