Ижтимоий тармоқларда Андижондаги 72-ихтисослаштирилган давлат умумтаълим мактаби ўқитувчилари ўқувчиларнинг фанларни ўзлаштириши қониқарсизлиги туфайли ота-оналардан узр сўрашга мажбурлангани ҳақида хабар тарқалди. 4 февраль куни Марҳаматда содир бўлган воқеа жамоатчилик эътирозларига сабаб бўлди. Ҳолат юзасидан Халқ таълими вазири Бахтиёр Саидов муносабат билдириб, ўқитувчилар шаънини ерга уришни давлат сиёсатига қарши ҳаракат деб баҳолашини айтган. Андижон вилояти ҳокими, Марҳамат туман ҳокими барча устозлардан узр сўраган. Вилоят Халқ таълими бошқармаси бошлиғи мажлис туман ҳокими топшириғи асосида ўтказилганини айтган. Халқ таълими вазирлиги ҳолат юзасидан тўпланган ҳужжатлар Бош прокуратурага юборилганини маълум қилган.
«Дарё» мухбири ҳолатни ўрганиш мақсадида журналистик суриштирув олиб борди.
«Мен узр сўрадим»
Мактаб директори Муқаддамхон Ҳасанова йиғилишда ўқитувчилар ота-оналардан кечирим сўрашга мажбурланганини рад этди. Унинг айтишича, устозлар раҳбарнинг ёнида, зал саҳнасида шунчаки тик турган.
Туман ҳокими Бобуржон Йўлдошев ўзи шунақа ташаббус билан чиқди. «Таълим сифатини яхшиламаганимиз, ўқувчиларнинг олий ўқув юртига киришларини таъминламаганимиз учун ота-оналардан кечирим сўраймиз», — деб айтди. Ҳокимнинг гапини ўринбосари Мухторжон Қурбонов ҳам шундай тушунтирди. «Кечирим сўраймиз, керак бўлса йиғлаймиз, ота-оналар виждонини уйғотишимиз керак.У ерда бирорта ўқитувчининг шахсиятига тегиб, камчилиги айтилмаган. Билмадим, ҳокимимиз бу ташаббусни нима учун танлади», — таъкидлади мактаб раҳбари.Лекин мен йиғилишни улар таърифлаган даражада ўтказа олмадим! Кучим етмади унчалик қилишга! Чунки «керак бўлса, 1-2 нафар ўқитувчи йиғлаб берсин, ота-оналар виждони уйғонмаса ўзингиз ҳам йиғланг», — деган гаплар бўлганди. Аммо бизда у даражадаги ҳолат бўлмади.
Йиғилиш 1 соат давом этди. Ўқитувчиларни узр сўраттирганимиз йўқ, улар фақат саҳнага чиқиб туришди. Ота-оналардан кечиримни мен сўрадим. Сўзга чиқиб, камчиликларни айтиб, «уларни тўғриламаганимиз учун узр сўраймиз. Агар сизлар бизга ёрдам берадиган бўлсангиз, шу камчиликларни йўқотиб, таълим сифатини яхшилашга эришамиз«, — дедим. Кейин меҳмонлардан бири: «Сизлар яхши ишлаяпсизлар, бундай кечирим сўраманглар. Аслида биз кечирим сўрашимиз керак», — деган гапларни айтди.
Муқаддамхон Ҳасанова, мактаб директори
Директорнинг қўшимча қилишича, мажлис бўлишидан бир неча кун аввал Андижон вилояти ҳокими Шуҳрат Абдураҳмонов ҳокимлик соатида ҳудуддаги барча раҳбарларга «менинг рухсатимсиз бирор директор ёки ўқитувчига таъсир қилмайсан, уларга амалий ёрдам берасанлар», — деб қаттиқ тайинлаган. Аммо Марҳамат туман ҳокимлиги раҳбарлари вилоят ҳокими топшириғини бажармасдан, директорларга шу каби йиғилишлар ўтказишга буйруқ берган.
«Йиғилиш ўтказилишидан бир кун олдин ўқитувчилар огоҳлантирилиб, вазият тушунтирилган. Мажлисдан сўнг туман ҳокими ўринбосари улар билан гаплашиб, раҳмат, айтган. Аммо ҳеч ким йиғилиш борасида норозилик билдирмаган», — деди Муқаддамхон Ҳасанова.
«Тиз чўкиб, йиғлаб узр сўрашимиз айтилди»
Мактабнинг математика фани ўқитувчиси Ноилахон Тўхтарова «Дарё» мухбири билан суҳбатда 3 февраль куни директор ўқитувчилар билан мажлис ўтказиб, ота-оналар йиғилишининг сценарийсини тушунтирганини маълум қилди.
Йиғилишда керак бўлса, тиз чўкиб, йиғлаб кечирим сўрашимиз айтилди. Директор: «Ҳокимият томонидан шунақа буйруқ берилди», — деди. Кейин қаршилик билдирдик. «Йўқ, бундай қилмаймиз», — деган эдик, «Иложи йўқ, бу топшириқни бажармасак бўлмайди», — деди. Кейин барчамиз ўша сценарий бўйича ҳаракатландик. Директор: «Залга кирганимизда аввал саҳнага чиқасизлар, мана ўқитувчилар деб таништираман. Кейин пастга тушиб кетасизлар», — деди. Йиғилиш бошлангач, саҳнага чиқиб қарасак, бўш жой қолмаган эди. Иложи йўқ саҳнада қолиб кетдик. Мажлис бошлангандан то тугагунча саҳнада туришга мажбур бўлдик.Тўхтарованинг таъкидлашича, мажлисда аксарият ўқитувчилар саҳнага чиққан, чиқмаганларни сўкиб чақиришган.Халқ таълими бўлим мудири мажлисдан бир кун олдин менга телефон қилиб, тайёрланишим кераклиги, йиғилишда айтадиган гапларимни ҳоким ўринбосари эшитишини тайинлади. «Айтадиган гапларингизни ёзиб, ёдланг» — деди. Эртаси куни эрталаб унга ёдлаган гапларимни гапириб бердим. «Бўлади», — деди.
Директоримиз бошида ўзи узр сўради, кейин ота-оналар чиқиб «Ундай қилманглар, сизларнинг ўрнингизга биз кечирим сўрашимиз керак», деб гапирди. Кейин «бўлди, биз чиқмаймиз, ўргатилган гапларни айтмаймиз», деб ўзимни орқага олдим. Директор эса «Чиқинг, гапиринг», деди. Кейин мен ўша сценарий бўйича гапирдим. Болалар келажагига бефарқ бўлмаслик, ўқитувчи ўзини устида кўпроқ ишлаши кераклиги, ёшларда билим олиш эҳтиёж даражасига чиқаришда бизнинг ўрнимиз катталигини айтдим. Кейин Саидахон исмли ўқитувчимиз сўзга чиқди. Ўзи унинг чиқиши режада йўқ эди. У ўқитувчи томон бўлиб гапираёца, гап сценарий бўйича кетмаётгани учун уни тўхтатишди.
Ота-оналар ўқитувчиларга: «Узр сўраманглар», — дейишса ҳам йиғилиш ўша руҳда давом этаверди. Аслида ота-оналарга таъсир қилгач, бундай гапларни тўхтатишга келишилган эди.
Ноилахон Тўхтарова, мактабнинг математика фани ўқитувчиси
«Шерикларим ота-оналар чиқиб гапирганда ичларидан титроқ бўлиб ерга қараб йиғлаб юборганини айтишди. Ҳозир кўп ўқитувчиларнинг ишга боргиси келмаяпти. Руҳиятимиз тушиб кетишига интернетдаги гап-сўзлар, ҳамма телефон қилиб «нима бўляпти сизларга дегани», воқеа катта ваҳимага айланиб кетгани сабаб бўлди», — деди математика устози.
«Бундай бўлишини билганимизда йиғилишга кирмасдик»
Йиғилишда иштирок этган мактаб ўқитувчиларидан бири Илҳом Алиохунов мажлисда қатнашганидан афсусдалигини айтди.
«Ўқитувчиларниг ҳаммаси ўша мажлисга таклиф қилинган эди, мен ҳам кирдим. Қарийб 30 йилдан бери шу мактабда ишлайман. Ҳамма қатори менга ҳам жараён салбий таъсир қилди. Шунча меҳнат қилиб, яна бош эгиб туриш ёмон бўлар экан.
Саҳнада туришнинг ўзи ҳам инсонга ғалати туюлди. Буйруқ эканда, бажардик. Агар бу каби ҳолат бўлишини билганимизда мажлисга кирмас эдик. Ўқитувчига бундай ёмон муносабатда бўлиш нотўғри. Ишнинг тартиб қоидасини шу ерда ишлаган одам билади. Юқоридагилар ичкаридаги нарсани кам тушунади-да. Ота-оналар билан қандай муносабатда бўлиш кераклигини ўқитувчи билади. Юқори ташкилотдагилар ҳеч бўлмаса 5 йил шундай жойларда ишлаб, кейин раҳбар бўлса, балки бунақа вазият бўлмасмиди», — дея фиркларини айтди ўқитувчи.
«Бу йиғилиш режада йўқ эди»
Марҳамат тумани халқ таълими бўлими мудири Олия Абдувоҳидова ота-оналар билан ўтказилган йиғилиш режадан ташқари ташкил қилингани, ўзи ҳам унда иштирок этгани ва ҳеч бир ўқитувчи ота-оналардан кечирим сўраганига гувоҳ бўлмаганини айтди.
«Шахсан мен томонимдан ўқитувчиларнинг кечирим сўраши ёки ўзларини айбдор ҳис қилиши тўғрисида айтилгани йўқ. Йиғилиш қандай шаклда бўлиши бўйича тайёргарлик кўрилмаган. Йиғилишда мен ҳам қатнашдим. Мактаб директори муассаса фаолиятидаги ютуқ ва камчиликлар, таълим сифатини юқорига кўтаришда ота-оналар ёрдами зарурлиги ва ҳамкорликни кучайтириш тўғрисида мурожаат қилди. Болаларни кўпроқ китоб ўқиши, тўгаракларга қатнашинини назорат қилиб беришларини айтди. Ўқитувчилар ота-оналардан кечирим сўраганини кўрганим йўқ», — деди у.
Мудирнинг қўшимча қилишича, ота-оналар билан ташкил қилинадиган йиғилишлар режа бўйича ўтказиб бўлинган. Шу боис туман ХТБ мудири туман ҳокими ўринбосари Мухторжон Қурбоновга бу тартибдаги йиғилишлар ўтказиш мумкин эмаслиги, бу ноқонуний бўлишини айтган. Лекин ҳоким ўринбосари йиғилиш ўтказишни талаб қилган.
«Бундай воқеалар бўлгач, Халқ таълими бошқармасига хабар бердим. Бошқарма раҳбари бу каби йиғилишлар ўтказиш тўхтатилишини, ўқитувчилар дарс ўтиш билан банд бўлишларини айтди», — деди мудир.
«Йиғилишда ҳеч бир ўқитувчи туриб узр сўрамаган»
Марҳамат туман ҳокими ўринбосари Мухторжон Қурбонов ҳам 72-ИДУМ директори ва туман ХТБ мудири сингари ўқитувчилар ота-оналардан кечирим сўрагани тўғрисидаги фактни рад этди. Қурбоновнинг айтишича, бу йиғилиш ота-оналарни «уйғотиш» учунгина ўтказилган.
«Ижтимоий тармоқларда тарқалган расмларда устозларнинг узр сўраётгани тасвирлангандек бўлиб қолган. Лекин бу ерда ҳеч бир ўқитувчи туриб узр сўрамаган. Йиғилишда мактаб директори камчиликларни ота-оналар билан ҳамкорликда бартараф этишни айтган. Айрим ота-оналар фикрлар билдиришди, улардан бири «бу йиғилиш бизни «уйғотиш» учун бўлди», — деди.
Мақсадимиз ўқитувчини узр сўратиш бўлмаган, ўзимиз ҳам бунга қаршимиз», — дея ҳолатни изоҳлашга уринди ўринбосар.
Мухторжон Қурбоновнинг алоҳида таъкидлашича, йиғилишда мактаб директори узр сўрамаган.
«Бундай йиғилиш барча мактабларда ўтказилади»
Воқеа юзасидан Марҳамат тумани ҳокими Бобур Йўлдошев изоҳ берар экан, мактаб директорларига ота-оналардан узр сўраш бўйича ҳеч қандай топшириқ бермаганини айтди.
«Туман ҳокими сифатида мактаб раҳбарларига ўқитувчилар ота-оналардан узр сўраши керак деб топшириқ бермаганман. Фақатгина мактаблар фаолиятининг 3 йиллик танқидий-таҳлили асосида йиғилиш ўтказиш масаласи қўйилган.
Бу мажлис — мактабда ота-оналар ва ўқитувчиларнинг ҳамкорлик учрашуви. Уларнинг ўзлари келишиб олишлари учун йиғилиш бўлган. Мақсад ўқитувчини узр сўратиш эмас. Бу йиғилишларни қонуний-ноқонуний демайман.
Туман ҳокими сифатида мен жавоб бераман: йиғилиш ўтказиш бўйича топшириқ берилган. Аммо мен ижтимоий тармоқларда «туман ҳокими мактабга бориб, ўқитувчилар билан гаплашибди», деган гаплар бўлмаслиги учун мактаб директори ва ўқитувчилар билан гаплашмадим», — деди туман раҳбари.
Мазкур йиғилиш ижтимоий тармоқларда норозиликларга сабаб бўлгач, ҳоким Бобур Йўлдошев ўқитувчилардан узр сўраб чиққанди. Ҳокимнинг «Дарё»га маълум қилишича, бу йиғилиш нотўғри талқин қилингани учун барча Ўзбекистондаги ўқитувчилардан узр сўраган.
«Мен ижтимоий тармоқда «ота-оналар ва ўқитувчилар йиғилишини нотўғри ўтказдик», — деб ўқитувчилардан узр сўрамадим. Воқеа ўқитувчилар руҳиятига салбий таъсир қилиб, устозлар тўғрисида нотўғри фикр шаклланиб қолгани учун кечирим сўрадим», — дея таъкидлади у.
Туман ҳокими бундай йиғилишлар Марҳаматдаги барча мактабларда (45 та) ўтказилишини қўшимча қилди.
«Айбдорлар жазоланиши шарт»
72-ИДУМ ўқитувчиси Фарида Қориева бўлган воқеадан қаттиқ таъсирлангани, ўқитувчиларга нисбатан бундай ҳурматсизлик қиладиган раҳбарлардан воз кечиш кераклигини айтди.
«Воқеа Халқ таълими вазирлигигача боргандан кейин, бу ерда ҳамма раҳбарлар ўзгартирилишини хоҳлайман. Масалан, ўша туман мудирини ҳам, мактабимиз директорини ҳам. Мен улардан ёмонлик кўрганим йўқ. Лекин биз ўқитувчиларни ҳурмат қилмаган одамлар билан ишлашни хоҳламаймиз. Бу ерда, албатта, ўзгариш бўлиши керак. Агар ўзгариш бўлмаса, ҳаммада қонунларга, ҳокимиятга бўлган ишонч ҳам йўқолади», — деди ўқитувчи.
Изоҳ (0)