2022 йилда Ўзбекистонда инфляция кўрсаткичи 8-9 фоизни ташкил қилади. Бу ҳақда Марказий банк ҳисоботидан маълум бўлди.
Бу шуни англатадики, жорий йилдаги нархлар инфляция ҳолати деярли 10 фоизни кўрсатган 2021 йилга нисбатан секинроқ ўсади.
8-9 фоиз — сўнгги йиллардаги нисбатан паст кўрсаткичлардан бири. Ушбу таҳмин бир қатор омилларга таянди:
- «ўртача қатъий» пул-кредити шароитларининг давом этиши;
- кредит қолдиғининг номинал ЯИМ ўсишига пропорсионал тарзда ошиши;
- умумий бюджет тақчиллигини ЯИМнинг 3 фоизигача камайтириш чоралари;
- рақобат шароитларини яхшилаш;
- инфляциянинг монетар бўлмаган факторларини камайтириш бўйича ҳукумат ҳаракатлари.
Нархлар қандай сабабларга кўра кўтарилиши мумкин?
Марказий банкда таъкидлашларича, инфляция қуйидаги ташқи хавфлар туфайли ошиши мумкин:
- омикрон штаммининг кенг тарқалиши ва кейинги пандемия ривожланиши;
- ҳамкор мамлакатлардаги трансчегаравий етказмаларнинг кечикиши;
- бозорларни назоратга олиш бўйича 2021 йилгии чоралар;
- экспорт квоталари ва божлар;
- олдиндан белгиланган савдо нархлари;
- Хитой таъминот занжиридаги узилишлар;
- етказиб бериш бўйича юқори тарифлар билан бирга ишлаб чиқарувчи ва хом ашё нархларининг ошиши.
Жаҳон бозори миқёсида талаб ва таклиф ҳажми муҳим ўрин тутади. 2022 йилда Хитой бозорида талаб ҳажми тикланиши мумкин бўлиб, бунинг натижасида озиқ-овқат нархининг ошиши эҳтимоли мавжуд.
2021 йилда асосий ҳамкор мамлакатлардаги юқори инфляция кузатилиши ва бундай ҳолатнинг 2022 йилда қайталаниши тахминлари ички нархларга ўз босимини ўтказишда давом эттиради.
Халқаро таҳлилчиларнинг фикрларига кўра, яқин вақт ичида ташқи инфляция босимининг нисбий пасайиши юз беради.
Бу ҳодиса маҳаллий истеъмолчилик товарлари нархларига бўлган ташқи омиллар таъсирини барқарорлашишига хизмат қилади.
2021 йилда нархлар қандай ўзгаран эди?
Аввал хабар қилганимиздек, 2021 йил якунига кўра Ўзбекистонда инфляция даражаси 9,98 фоизни ташкил этди. Бу Ўзбекистон учун тарихий воқеа саналади.
Биринчидан, бу кўрсаткич 2017 йилдан бери илк бор ўн фоиздан пастлади (2020 йилда 11,1 фоизни ташкил қилган, 2019 йилда 15,2 фоиз эди, 2018 йилда 14,3 фоиз, 2017 йилда 14,4 фоиз).
Иккинчидан, 2021 йил Марказий банк мамлакатдаги инфляция даражасини назорат қила бошлаганидан кейинги биринчи йил бўлди. Регулятор ўз мақсадига эришди ва инфляцияни 10 фоизлик даражада ушлаб туришнинг уддасидан чиқди.
Инфляция мамлакат тараққиётининг энг муҳим кўрсаткичларидан биридир — у қанча паст бўлса, шунча яхши.
Масалан, Швейцария каби ривожланган мамлакатларда йиллик инфляция даражаси 1,5 фоиздан ошмайди, Венесуэла каби инқирозга ботган давлатларда эса 500 фоиздан ошиб кетган.
Изоҳ (0)