Қандли диабет билан оғриган беморнинг терапияга риоя қилишини қандай қилиб яхшилаш ва асоратларни камайтириш мумкин?

Қандли диабет — инсулин секрециясининг бузилиши билан боғлиқ касаллик бўлиб, ушбу касаллик билан оғриган бемор организмида метаболизм бузилади.

Бугунги кунда ушбу касаллик жаҳон миқёсидаги соғлиқни сақлашнинг энг долзарб муаммоларидан биридир. Мамлакатимизда қандли диабетнинг тарқалиши ҳақида гапирадиган бўлсак, расмий статистик маълумотларга кўра, 2020 йилда қандли диабет касаллиги билан хасталанган беморлар сони 257 457 тани ташкил этган ва улардан 3 263 нафари 18 ёшгача бўлган болалар ва ўсмирлардир [1].

Ушбу ташхиснинг мавжудлиги қондаги қанд даражасини мажбурий ва доимий кузатилишини назарда тутади. Гликемия устидан тегишли назорат олиб борилиши асосан қон томир касалликлари билан боғлиқ кўплаб асоратларнинг олдини олиш ёки кечиктириш имконини беради, диабетни даволаш эса турмуш тарзини ўзгартириш ҳамда дори воситаларини қабул қилишдан иборат бўлади.

Агар 2-турдаги қандли диабет билан хасталанган айрим беморлар дори воситаларини қабул қилмасдан даволанса ёки уларни қабул қилишни тўхтатиб, қон плазмасидаги глюкоза даражасини парҳез ва жисмоний машқлар ёрдамида тегишли меъёрда ушлаб тура олса, 1-турдаги қандли диабетдан азият чекувчи беморларнинг барчаси инсулинли терапиядан фойдаланиши шарт.

Қандли диабет терапиясининг самарадорлиги нимага боғлиқлиги ҳақида Тошкент тиббиёт академияси 2-сонли ички касалликлар кафедраси профессори, тиббиёт фанлари доктори, эндокринолог шифокор Шагазатова Барно Хабибуллаевна қуйидаги фикрларни билдирди:

— Терапия даврида беморлар дуч келадиган қийинчиликлар ҳақида гапирадиган бўлсак, дори воситаларидан фойдаланишнинг қулайлик омилини, айниқса, инъекция терапиясидаги самарадорликка алоҳида урғу беришимиз лозим. Айрим беморлар анчагина оғриқли ва ҳар куни олиб бориш зарурати мавжудлиги сабабли инсулинли терапияни амалга оширишдан хавфсирайди, чунки бу муолажалар ҳаёт тарзи ва кун тартибини сезиларли даражада ўзгартириб юборади. Шунинг учун ҳам улар терапияни орқага сурадилар, бу эса ўз навбатида турли асоратларни келтириб чиқариши мумкин.

Бундай ноқулайликларнинг олдини олиш учун бугунги кунда инъекция учун ручка-шприцлардан ёки махсус инсулинли шприцлардан фойдаланиш тавсия этилади. Уларнинг игнаси жуда ингичка, узунлиги эса тери ости клетчаткасига чуқурроқ кириш имкониятини бермайди. Шунинг учун инъекция деярли оғриқсиз амалга оширилади.

Шунингдек, диабет ўрнини тўлдиришга эришишдаги қийинчиликлар ўз вақтида ўзини ўзи назорат қилмаслик, мутахассис тавсияларига амал қилмаслик ҳамда беморларнинг гипогликемиядан қўрқиши билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Гипогликемия — қондаги глюкоза миқдорининг меъёрдан пасайиб кетиши, бунда кўп терлаш, кайфият ўзгариши, юракнинг тез уриши, бош оғриғи, бош айланиши, ҳолсизлик, кўриш қобилиятининг бузилиши каби асоратларнинг пайдо бўлиш эҳтимоли юқори. Оғир шаклдаги гипогликемия вақтида инсон ҳушидан кетиб қолиши ҳам мумкин.

Гипогликемиянинг оқибатларини яхши билган мутахассислар ҳар бир бемор учун инсулин миқдорини индивидуал ҳисоблашга алоҳида эътибор қаратишади ва инсулиннинг хато миқдорда киритилишига йўл қўймасликни тавсия этишади. Агарда 2-турдаги қандли диабетдан азият чекувчи кўплаб беморлар асосан гипогликемик ҳолатларга мойил ёши катта инсонлар эканлигини ҳисобга оладиган бўлсак, юқори сифатли инсулинлардан фойдаланиш зарурати яққол намоён бўлади.

Яқинда Sanofi компанияси Ўзбекистон бозорида базал инсулинининг янги авлодини тақдим қилди. Биз экспертдан ушбу дори воситаси аввалги инсулинлардан нимаси билан фарқ қилиши ҳамда қай даражада самарадор экани ҳақида сўрадик.

Қандли диабет билан оғриган беморларда углевод алмашинувининг барқарор компенсациясига эришиш лозим. Таъсирининг давомийлиги ва самарадорлиги билан боғлиқ хусусиятлар беморларда гипогликемик ҳолатларни бартараф қилишга ёрдам беради. Sanofi’нинг базал инсулини 1-турдаги диабет ва юқори вериабелликка эга 2-турдаги диабет билан оғриган беморларда ҳамда гипогликемияга мойил юрак-қон томир касалликларидан азият чекувчи ёши катта инсонларда углевод алмашинуви компенсациясига эришиш имконини беради. Ушбу дори воситасининг Ўзбекистонда қандли диабет билан оғриган беморларни даволашда қўлланилишининг истиқболлари юқори.

1. 10.11.2020 йил Республика ихтисослаштирилган эндокринология тиббий маркази ташкилий-услубий бўлимидан мослаштирилиб олинди.

Реклама ҳуқуқи асосида.