Qandli diabet — insulin sekretsiyasining buzilishi bilan bog‘liq kasallik bo‘lib, ushbu kasallik bilan og‘rigan bemor organizmida metabolizm buziladi.
Bugungi kunda ushbu kasallik jahon miqyosidagi sog‘liqni saqlashning eng dolzarb muammolaridan biridir. Mamlakatimizda qandli diabetning tarqalishi haqida gapiradigan bo‘lsak, rasmiy statistik ma’lumotlarga ko‘ra, 2020-yilda qandli diabet kasalligi bilan xastalangan bemorlar soni 257 457 tani tashkil etgan va ulardan 3 263 nafari 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlardir [1].
Ushbu tashxisning mavjudligi qondagi qand darajasini majburiy va doimiy kuzatilishini nazarda tutadi. Glikemiya ustidan tegishli nazorat olib borilishi asosan qon tomir kasalliklari bilan bog‘liq ko‘plab asoratlarning oldini olish yoki kechiktirish imkonini beradi, diabetni davolash esa turmush tarzini o‘zgartirish hamda dori vositalarini qabul qilishdan iborat bo‘ladi.
Agar 2-turdagi qandli diabet bilan xastalangan ayrim bemorlar dori vositalarini qabul qilmasdan davolansa yoki ularni qabul qilishni to‘xtatib, qon plazmasidagi glyukoza darajasini parhez va jismoniy mashqlar yordamida tegishli me’yorda ushlab tura olsa, 1-turdagi qandli diabetdan aziyat chekuvchi bemorlarning barchasi insulinli terapiyadan foydalanishi shart.
Qandli diabet terapiyasining samaradorligi nimaga bog‘liqligi haqida Toshkent tibbiyot akademiyasi 2-sonli ichki kasalliklar kafedrasi professori, tibbiyot fanlari doktori, endokrinolog shifokor Shagazatova Barno Xabibullayevna quyidagi fikrlarni bildirdi:
— Terapiya davrida bemorlar duch keladigan qiyinchiliklar haqida gapiradigan bo‘lsak, dori vositalaridan foydalanishning qulaylik omilini, ayniqsa, inyeksiya terapiyasidagi samaradorlikka alohida urg‘u berishimiz lozim. Ayrim bemorlar anchagina og‘riqli va har kuni olib borish zarurati mavjudligi sababli insulinli terapiyani amalga oshirishdan xavfsiraydi, chunki bu muolajalar hayot tarzi va kun tartibini sezilarli darajada o‘zgartirib yuboradi. Shuning uchun ham ular terapiyani orqaga suradilar, bu esa o‘z navbatida turli asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin.
Bunday noqulayliklarning oldini olish uchun bugungi kunda inyeksiya uchun ruchka-shprislardan yoki maxsus insulinli shprislardan foydalanish tavsiya etiladi. Ularning ignasi juda ingichka, uzunligi esa teri osti kletchatkasiga chuqurroq kirish imkoniyatini bermaydi. Shuning uchun inyeksiya deyarli og‘riqsiz amalga oshiriladi.
Shuningdek, diabet o‘rnini to‘ldirishga erishishdagi qiyinchiliklar o‘z vaqtida o‘zini o‘zi nazorat qilmaslik, mutaxassis tavsiyalariga amal qilmaslik hamda bemorlarning gipoglikemiyadan qo‘rqishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Gipoglikemiya — qondagi glyukoza miqdorining me’yordan pasayib ketishi, bunda ko‘p terlash, kayfiyat o‘zgarishi, yurakning tez urishi, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, holsizlik, ko‘rish qobiliyatining buzilishi kabi asoratlarning paydo bo‘lish ehtimoli yuqori. Og‘ir shakldagi gipoglikemiya vaqtida inson hushidan ketib qolishi ham mumkin.
Gipoglikemiyaning oqibatlarini yaxshi bilgan mutaxassislar har bir bemor uchun insulin miqdorini individual hisoblashga alohida e’tibor qaratishadi va insulinning xato miqdorda kiritilishiga yo‘l qo‘ymaslikni tavsiya etishadi. Agarda 2-turdagi qandli diabetdan aziyat chekuvchi ko‘plab bemorlar asosan gipoglikemik holatlarga moyil yoshi katta insonlar ekanligini hisobga oladigan bo‘lsak, yuqori sifatli insulinlardan foydalanish zarurati yaqqol namoyon bo‘ladi.
Yaqinda Sanofi kompaniyasi O‘zbekiston bozorida bazal insulinining yangi avlodini taqdim qildi. Biz ekspertdan ushbu dori vositasi avvalgi insulinlardan nimasi bilan farq qilishi hamda qay darajada samarador ekani haqida so‘radik.
Qandli diabet bilan og‘rigan bemorlarda uglevod almashinuvining barqaror kompensatsiyasiga erishish lozim. Ta’sirining davomiyligi va samaradorligi bilan bog‘liq xususiyatlar bemorlarda gipoglikemik holatlarni bartaraf qilishga yordam beradi. Sanofi’ning bazal insulini 1-turdagi diabet va yuqori veriabellikka ega 2-turdagi diabet bilan og‘rigan bemorlarda hamda gipoglikemiyaga moyil yurak-qon tomir kasalliklaridan aziyat chekuvchi yoshi katta insonlarda uglevod almashinuvi kompensatsiyasiga erishish imkonini beradi. Ushbu dori vositasining O‘zbekistonda qandli diabet bilan og‘rigan bemorlarni davolashda qo‘llanilishining istiqbollari yuqori.
1. 10.11.2020-yil Respublika ixtisoslashtirilgan endokrinologiya tibbiy markazi tashkiliy-uslubiy bo‘limidan moslashtirilib olindi.
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)