Наманганлик 15 ёшли ўқувчи автомобилни телефон ёрдамида бошқармоқда. У келгусида Tesla машинасининг ўзбекча муқобилини яратмоқчи

Наманганлик 15 яшар Абдулазиз Носиржонов овоз билан бошқариладиган ва 500 дан ортиқ буйруқни бажара оладиган сунъий интеллект дастурини яратди. Бу ҳақда «Дарё» мухбири Азизбек Абдувалиев ҳикоя қилмоқда.

Абдулазиз Уйчи туманидаги 16-мактабнинг 9-синфида ўқийди. Ўзининг айтишича, бешинчи синфгача компьютерга умуман қизиқмаган, ҳатто унда ёзишни ҳам билмаган. Кейин тоғасининг компьютерини титкилаб, технологияларга қизиқиши уйғонган. Мактабда информатика фани устозидан фотошоп, графика ва компьютер тизими бўйича бирламчи билимларни эгаллаган.

АҚШ киноижодкорлари томонидан яратилган «Қасоскорлар» фильми эса унинг тасаввурларини буткул ўзгартириб юборди.

«Эсласангиз, шу фильм қаҳрамони роботини масофадан туриб овоз ёрдамида бошқаради. Менда ҳали робот йўқ, шу сабабли компьютеримни овозли буйруқ бажарадиган кўринишга келтирмоқчи бўлдим. Google’да овозли бошқарув дастурлари бўйича қидирув бердим. Инглиз тилини яхши билганим учун шундай лойиҳа устида ишлаётган ҳиндистонликлар билан танишдим ва улардан гуруҳларига қўшиб олишларини илтимос қилдим. Улар рози бўлишди. 2020 йили, карантин пайти дастур устида биргаликда меҳнат қилдик. Ўтган йил февраль ойида ишимиз якунига етди. Шундан сўнг овоз билан бошқариладиган ва 500 дан ортиқ буйруқни бажара оладиган сунъий интеллект дастурини ўзбекчалаштириб чиқдим. Унга ‘Абдулазиз Жарвис’ деб ном қўйдим. Жарвис ўша, фильмдаги роботнинг номи», — дейди қаҳрамонимиз.

Абдулазиз дастлаб компьютерда лойиҳани синаб кўрди. Word, Exsel каби дастурларни овоз ёрдамида бошқарди. Сўнг навбат бобосининг Lacetti Gentra машинасига келди.

«Автомобилни аввал компьютер ёрдамида бошқармоқчи бўлдим, аммо уни куйдириб қўйдим. Токни қайта бериб юборган экан. Кейин телефонга ўтдим. Қайта-қайта уринишларим беҳуда кетди. Ниҳоят, олтинчи уринишда мен кутган натижа чиқди. Ҳозир телефон ва бобомнинг автомобилига ўрнатилган махсус қурилма ёрдамида 40 метрдан машинани бошқара оламан. Қурилмада тўртта реле бўлгани учун ҳозирча 8 та буйруқни бажаряпти. Машинани ўт олдиради ва ўчиради, ёритгичларни ёқади, эшикларни очиб-ёпади, ойналарни кўтариб-туширади, ҳатто мусиқа ҳам қўяди. Релелар сонини кўпайтириб, бажариладиган функциялар миқдорини ҳам оширмоқчиман. Юкхонани очиш, ойна артгичларни ҳаракатга келтириш, ҳароратни бошқариш ва ҳоказо», — дейди Абдулазиз.

Қаҳрамонимизнинг айтишича, ўртача 2 миллион сўм харажат билан машинани овозли бошқарув тизимига ўтказса бўлади. Қурилмани мотоцикл ва Tico’дан тортиб баҳайбат юк машиналаригача ўрнатиш мумкин. Кейинчалик автомобилни олис масофа, ҳатто хориждан туриб ҳам бошқарса бўлади. Бунинг учун алоқа яхши бўлса бас. Ихтирочи йигитча овозли буйруқ бериш функциясини телефондан ақлли соатга ҳам ўтказмоқчи.

Айтганча, Абдулазиз Носиржонов яратган сунъий интеллект дастури яқинда бўлиб ўтган «Ўзбекистон учун 100 ғоя» лойиҳаси учун танлаб олинди ва 10 миллион сўм миқдоридаги мукофот билан тақдирланди.

У ҳозир қуёш батареялари ёрдамида қувват оладиган, масофадан бошқариладиган ва машина оқимига қараб ҳаракатни тартибга соладиган светофор устида ишламоқда. Бу лойиҳаси Тошкентда бўлиб ўтган InnoWeek-2021 ҳафталигида эътирофга сазовор бўлди, ҳатто харидорлар ҳам топила қолди. Бироқ у ушбу тадбирдаги тавсиялардан келиб чиқиб, ақлли светофорни янада такомиллаштирмоқчи.

Қаҳрамонимиз Намангандаги оддий оиланинг фарзанди. Отаси ҳайдовчи, онаси уй бекаси, ўзи уч фарзанднинг каттаси. Келгусида режалари бисёр, энг асосийси эса Tesla машиналарининг ўзбекча муқобилини яратиш. У ҳамфикрлардан иборат жамоа тузиб, шу йили барчага бу автомобилини намойиш этиш ниятида.