Хориждаги ўзбекистонлик меҳнат муҳожирларига қандай ёрдам кўрсатилмоқда?

Хусусий бандлик агентликлари йил бошидан бери 500 кишини хорижга жўнатди

Ўзбекистон Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг Хусусий бандлик агентликлари реестридан 2018—2021 йиллар давомида 108 та юридик шахс рўйхатдан ўтган бўлиб, улардан 78 тасига хорижда ишлаш истагидаги фуқароларни ишга жойлаштириш бўйича фаолиятни амалга ошириш ҳуқуқини тақдим этувчи лицензия берилган. Айни вақтда, 2021 йил 20 ноябрь ҳолатига 70 та агентликнинг лицензияси бекор қилинган бўлиб, ҳозирги вақтда лицензияга эга 8 агентликдан фақат 6 таси фаолият юритмоқда (қолган икки агентликдан бирининг лицензияси тиклаш жараёнида, иккинчисининг лицензияси эса суд томонидан тўхтатилган.

Маълумотларга кўра, 2021 йил бошидан бери жами 500 нафар ўзбекистонлик хусусий бандлик агентликлари томонидан хорижда (Россия, Польша, Саудия Арабистони, Болгария, БАА каби мамлакатларда) ишга жойлаштирилган. Жумладан, 369 киши Migration Consulting Agency томонидан, 84 нафари Turon World Cooperation агентлиги томонидан, 31 нафари Priority International агентлиги томонидан, 16 нафари эса Specialist Group томонидан ишга жойлаштирилган.

Ўзбекистонлик мигрантларга қандай ёрдамлар кўрсатилмоқда?

2021 йилнинг январь—октябрь ойлари давомида Ташқи меҳнат миграцияси агентлигига салкам 220,1 минг мурожаат тушган бўлиб, уларнинг 154 мингдан ортиғи хорижга вақтинчалик меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун ишга юбориш, 775 таси ойлик ва компенсацияларни ундиришда ёрдам кўрсатиш, 909 таси агентликка тўлаган маблағини қайтариш бўйича. Шунингдек, хорижда оғир аҳволда қолиб кетган фуқаролардан 10 928 та мурожаат келиб тушган. «Мурожаатлар бўйича агентликнинг тегишли бошқарма ва бўлимлари, хориждаги ваколатхоналари ҳамда ҳудудий филиаллари томонидан тегишли ҳуқуқий маслаҳатлар, ижтимоий ва моддий ёрдамлар кўрсатилган», — дейилади Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги ахборотида.

Агентлик томонидан 2021 йилнинг 10 ой давомида хорижда меҳнат фаолиятини амалга ошираётган 7 992 нафар ўзбекистонлик меҳнат мигрантига ҳуқуқий ёрдам, 288 352 нафарига маслаҳат хизматлари, 6 194 нафарига ижтимоий ёрдам, 10 минг 951 нафарига моддий ёрдам кўрсатилди. Жумладан, 5 984 нафар меҳнат мигрантига бир марталик моддий ёрдам ажратилган бўлса, 308 нафар меҳнат мигранти вақтинча хостелга жойлаштирилган. Хорижда вафот этган 361 нафар фуқаро жасади ватанга олиб келинган, хорижда қийин аҳволда қолган 408 нафар фуқаро Ўзбекистонга қайтарилган. Оғир тан жароҳати олган 12 нафар мигрантнинг тиббий хизмат харажатлари қоплаб берилган. Шунингдек, меҳнат мигрантларининг иш берувчилар томонидан тўланмай турган қарийб 892,1 минг доллар миқдоридаги иш ҳақи ва пуллик компенсациялари ундириб берилган.

2021 йилнинг январь—октябрь ойлари давомида Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги томонидан ташқи меҳнат бозоридаги 382 та салоҳиятли иш берувчилар ва рекрутинг агентликлари билан музокаралар ўтказилиб, улардаги 69 минг 271 та бўш иш ўринлари аниқланди. Айни вақтда, агентлик томонидан 91 958 нафар фуқаро хорижий давлатларда ишга жойлаштирилди. Шундан 84 574 нафари Россияга, 6 197 нафари Қозоғистонга, 1 174 нафари Жанубий Кореяга (Э-8 визаси ва меҳнат шартномаларини қайта тиклаш ҳисобига), 7 нафари БААга, 2 нафари Туркияга, 2 нафари Польша ва яна 2 нафари бошқа давлатларга ишга жойлаштирилди. Ўз навбатида, Ўзбекистондаги касб-ҳунар марказларига 45 247 нафар фуқаро, Россияда ташкил этилган касб-ҳунар марказларига 951 нафар фуқаро ўқишга жалб қилинган.

Ўзбекистонлик меҳнат мигрантларига ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш бўйича Россиядаги 18 та, Қозоғистондаги тўртта, Туркиядаги учта — жами 25 та юридик (адвокатлик) ташкилотлари билан ҳамкорлик битимлари мавжуд бўлиб, уларга меҳнат мигрантларига ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш бўйича 92 та сўровнома (кейс) юборилган.

Бу ҳали ҳаммаси эмас

Ташқи меҳнат миграцияси агентлигининг Кванжу (Жанубий Корея) шаҳридаги ваколатхонаси томонидан йил бошидан ушбу мамлакатда меҳнат қилаётган ватандошлар мурожаатлари доирасида элчихона вакиллари билан биргаликда учрашувлар, маданий, маърифий тадбирлар ўтказилмоқда, ўзбекистонликлар кўп бўлган йирик корхоналарда уларга яратилган шарт-шароитлар ўрганилмоқда. Май ойида Мокпо шаҳридаги ўзбекистонлик 300 киши ишлайдиган Hyundai Samho кемасозлик заводи, Чежу шаҳридаги TG-Tegukongopsa пластик маҳсулотларини ишлаб чиқариш корхонасидаги шарт-шароитлар, иш ва яшаш жойлари ўрганилиб, пандемия даврида таътилга бориб келиш тартиби, бир йилга узайтирилган виза масалалари бўйича тушунтиришлар берилган.

Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазири Нозим Ҳусанов раҳбарлигидаги делегация 2021 йилнинг июнь ойида Жанубий Кореяга хизмат сафари давомида Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Бандлик вазирлиги, Иммиграция хизмати, Кванжу, Мунжу шаҳарлари мериялари расмийлари, шунингдек йирик иш берувчилар, ўзбекистонлик меҳнат мигрантлари билан учрашувлар ўтказилиб, меҳнат мигрантлари учун яратилган шарт-шароитлар билан яқиндан танишди. Сентябрда Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги бошлиғи биринчи ўринбосари А.Ирматов Жанубий Кореяда хизмат сафарида бўлиб, у ерда ишлаётган ўзбекистонлик меҳнат мигрантларининг яшаш ва иш шароитларини ўрганди, Янггу округи маъмурияти билан Э-8 ва E-9 ишчи визалари билан ўзбекистонликларни ишга жалб қилиш, иш жойидан қочиб кетган фуқаролар масалаларини муҳокама қилди.

Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирининг биринчи ўринбосари Э.Муҳитдинов раҳбарлигидаги делегация 11—16 апрель кунлари мурожаатлар энг кўп тушаётган Москва шаҳри ва Москва вилоятида меҳнат мигрантларнинг муаммоларини ҳал этиш, таҳлил қилиш, сайёр қабуллар ўтказиш ва ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш бўйича хизмат сафарини амалга оширди. 24—26 апрель кунлари Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги томонидан ўзбекистонлик меҳнат мигрантларининг норозилиги акс этган ва ижтимоий тармоқларда тарқалган видео мурожаатлари воқеа жойига бориб ўрганилди ҳамда уларнинг муаммолари бартараф этилди. 3—10 май кунлари агентлик ваколатхонаси томонидан «Антек» ва «Монолит Капитал Строй» қурилиш компаниясидаги 500 га яқин фуқаро шикоятлари асосида уларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва иш ҳақларини ундириб бериш мақсадида Москва прокуратураси, Тергов қўмитаси ҳамда Меҳнат инспекцияларига мурожаат қилинди.

Ўзбекистон бош вазири маслаҳатчиси М.Хайриддинов раҳбарлигидаги делегация 14—28 май кунлари Россиянинг турли вилоят ва округларида хизмат сафарларида бўлди. Ташриф давомида 16 май куни Амур вилояти Свободний шаҳарчасидаги «Амургаз» (АГПЗ) қурилиш майдончаси (пудратчилар: Renaissance Heavy Industries — ўзбекистонлки 8 минг ишчини ёллаган, Yamata — 2,4 минг ўзбекистонликни ёллаган), 21 май куни Свердловск вилоятидаги «Техстрой» (750 нафар ўзбекистонлик), «Стройпол» компаниялари (250 нафар ўзбекистонлик), 27 май куни Мурманск вилоятидаги йирик денгиз иншоотлари қуриш бўйича ихтисослашган «Новатек» (4,3 минг ўзбекистонлик) компанияси ва «Парус» (210 нафар ўзбекистонлик) балиқчилик саноати корхоналарида ишлаётган ўзбекистонликларнинг меҳнат шароитлари, бажарилаётган иш ҳажми ва тўланаётган иш ҳақи, қурилиш объектларида ва яшаш жойларида масъул шахсларнинг муносабати каби жараёнларда юзага келаётган муаммолар ўрганилди.

Июнь ойида Новосибирск шаҳридаги 40 нафар меҳнат мигранти истиқомат қиладиган ётоқхона, Самара шаҳридаги «Тепличний» корхонаси, Уфа шаҳридаги «КХ Мечта» ва «БООС» боғдорчилик ва иссиқхона хўжаликларида 47 нафар меҳнат мигрантлари мурожаатлари (иш ҳақи бермаслик, ҳужжатларнинг олиб қуйилиши ва бошқа) жойига чиқиб ўрганилди. 13 июль куни Ханти-Мансийск автоном округидаги «Няган монтажстрой» қурилиш корхонасида, 27 июль куни Свердловск вилоятидаги «ПУСК» ташкилотининг қурилиш майдонларида ишлаётган Ўзбекистон фуқароларининг иш шароити, улар томонидан бажарилаётган иш ҳажми ва тўланаётган иш ҳақи, қурилиш майдонларида ва яшаш жойларида масъул шахсларнинг муносабати каби жараёнларда юзага келаётган муаммолар ўрганилди.

Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги бошлиғи ўринбосари Х.Файзуллахўжаев раҳбарлигидаги ишчи гуруҳ 14—16 июль кунлари Черкесск шаҳридаги «Южний» агрокомбинатида, 29 июль—3 август кунлари «Южний» агрокомбинати ва Краснодардаги «Новие люди» ташкилотларига юборилган меҳнат мигрантларининг норозилиги акс этган ва ижтимоий тармоқларда тарқалган видеомурожаатларини воқеа жойига бориб ўрганди ҳамда уларнинг муаммоларини бартараф этди.

25—29 август кунлари қурилиш соҳаси етакчилардан ҳисобланган «ПИК» компаниялари гуруҳи таркибига кирувчи корхоналар («ПИК-Индустрия», «СпецГрад» ва бошқалар) мансабдорлари ҳамда мазкур корхоналарда ишлаётган ўзбекистонликлар билан учрашувлар ўтказилди. 27 август куни Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги Самарқанд вилояти филиали раҳбари — вилоят ҳокимининг ташқи меҳнат миграцияси масалалари бўйича ёрдамчиси У.Нормуродов Москва вилояти, Наро-Фоминск темирбетон конструкциялари заводида ишлаётган ўзбекистонликлар билан учрашди.

«Муҳокамалар давомида иш берувчилар меҳнат мигрантларини санитария-гигиена талабларига риоя этиш ва тиббий хизмат кўрсатиш, ишчиларга меҳнат муҳофазаси ва хавфсизлиги талаблари бўйича шароитлар яратиш, яшаш ва иш жойлари учун зарур бўлган маиший техника ҳамда бошқа жиҳозлар билан қисқа муддатда таъминлашни билдирди. Шунингдек, ишчиларга ҳар бир бажарилган иш ҳажми ва соатбай тўланадиган маошларни ўз вақтида бериш ва уларга тўланган иш ҳақлари тўғри ҳисоблангани бўйича маълумот тақдим этишга келишиб олинди», — дейилади агентлик ахборотида.

Шунингдек, 16—19 июнь кунлари Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги вакиллари Қозоғистоннинг Олмаота, Туркистон вилоятлари, Толдиқўрғон шаҳарларида бўлиб, меҳнат мигрантларининг яшаш ва иш жойларида яратилган шароитларни ўрганди, аниқланган муаммоларни бартараф этди.