Аутоиммун касаллик ҳисобланган псориаз одамдан-одамга юқмайди. Бир қатор ички сабаблар боис тери ҳужайраси аномал тезликда янгиланади. Терининг исталган қисмида тошма ёки яралар пайдо бўлади. Бошқа кам учрайдиган турлари борлигига қарамай, тошмали псориаз энг хавфлиси саналади. Шифокорлар аксарият ҳолларда терининг ташқи кўринишига қараб ташхис қўяди. Ривожланган мамлакатлардаги қўйилган ташхислардан келиб чиқиб айтиш мумкинки, псориаздан камида 6 миллион одам азият чекади. Ер юзидаги 2-4 фоизгача бўлган аҳоли у билан касалланади.
Қандай турлари кўпроқ тарқалган?
Тошмали «бляшечний» псориаз
Терининг айрим қисми қизариб, кумуш ранг қипиққа ўхшаш «бляшка» билан қопланади. Асосан ҳаракатда бўладиган тери юзаларида кўпроқ бўлиши, бошдан тортиб тананинг исталган қисмида пайдо бўлиши мумкин.
Тирноқлар псориази
Тирноқларда учрайдиган мазкур ўзгариш ҳам «бляшка»ли псориаз ҳисобланади. Тахминан 80-90 фоиз «бляшка»ли псориаз бўлган беморларнинг тирноқлари зарарланади. Тирноқнинг айнан қайси қисми зарарланганига қараб симптомлар турлича бўлади. Шакли, ранг ва ҳатто тирноқ ўсиши ҳам турли одамларда турфа бўлиши мумкин.
Қайтувчи псориаз
Псориазнинг ушбу турида асосан терининг қўлтиқ ости, кўкрак ости ва соҳаларида кузатилади. Зарарланиш одатда қизил ва силлиқ бўлади.
Томчи кўринишидаги псориаз
Одатда стрептококк сингари бактериал ёки вирусли инфекция келтириб чиқаради. Пушти тошма шаклидаги қизариш асосан 30 ёшгача бўлганларда кўпроқ учрайди.
Пустулёзли псориаз
Шаффоф ёки оқиш суюқлиги бор тошмалар кўринишида намоён бўлади.
Эритродермик псориаз
Бутун тана қизил ва қипиқ билан қопланганга ўхшайди. Уни бошқаларидан фарқлаш учун терини биопция қилиш керак.
Умумий симптомлари
Турига қараб турфа тошма тошишидан ташқари, зарарланган тана қисмида ноқулайлик ва қичиш бўлади. Кутилмаган ҳатто хавотирли аломатлар бўлиши ҳам мумкин. «Бляшка»ли псориаз билан тирноқлар зарарланганда чуқурчалар пайдо бўлиши, ҳатто тирноқ кўчиши ҳам мумкин. Зарарланган қисмнинг жойлашувига қараб қовоқлар яллиғланиши, эшитиш билан боғлиқ муаммо ёки псориатик артрит сингари асоратлар бўлиши мумкин.
Келиб чиқиш сабаби
Исталган аутоиммун касаллик сингари, одам организмдаги иммун тизими адашиб бактерия ва вирус сингари соғлом ҳужайраларга «ҳужум» қилади. Тадқиқотчилар, иммун тизимидаги бу муаммо ирсий бўлиши мумкин деган фикрда. Шунга қарамай, мойиллик борлиги псориаз пайдо бўлишини, сизнинг касалланганингиз бу болаларингизда бўлиши мумкинлигини билдирмайди.
Унинг ривожланишига қуйидагилар сабаб бўлиши мумкин:
- инфекция;
- стресс;
- ҳароратнинг ўзгариши;
- терининг шикастланиши;
- чекиш;
- баъзи дори воситаларини қабул қилиш;
- ташхис қандай қўйилади?
Қандай даволанади?
Даволаш учун дори воситалари билан уй парваришини умумлаштириш керак бўлади.
Қичимага қарши дори воситалари
Қичишни бартараф қилиш учун намлантирадиган воситалар, антигистамин препаратлар, гудрон, бош терисини даволовчи шампунь тавсия қилинади.
Дориларни қабул қилиш
Аксарият ҳолларда беморга кортикостероидлар, иммун тизими фаолиятини яхшилайдиган препаратлар, рестиноидлар, D витаминидан олинган ва оқсил асосли дори воситалари қабул қилиш маслаҳат берилади. Ўзбошимчалик билан шуғулланмаслик, албатта, шифокорга бориш керак.
Фототерапия
Ушбу муолажа кўпинча ўрта ёки оғир даражадаги псориаздан азият чекаётган учун қўлланилади. Ультрабинафша нурларидан тананинг бутун ёки маълум қисми учун фойдаланилади. Бундай беморлар совуқ ҳарорат ва қуруқ ҳаводан узоқ бўлиши керак. Уй ҳавосини намлантириш ва иссиқ кийиниш муҳим саналади.
Яна нима ҳақида билиш муҳим?
Псориаздан азият чекаётган беморларнинг депрессияга тушиш ҳолати тез кузатилгани сабаб атрофдагилар улар тушуниши ва қўллаб-қувватлаши муҳим саналади.
Изоҳ (0)