Дунёнинг энг бой одамлари иқлим инқирозига сабаб бўлди — ОАВ

Яқинда ўтказилган тадқиқот дунёнинг энг бой одамлари ва иқлим инқирози ўртасидаги боғлиқликни кўрсатиб берди. Бу ҳақда Халқаро фанлар кенгашига таяниб Tengrinews хабар берди.

Барқарор ривожланиш ва кенг кўламли хатти-ҳаракатлар бўйича Кембриж комиссиясининг ҳисоботида таъкидланишича, инсоният иқлим ўзгаришига қарши кураша олиши учун дунё бойлари ўзларининг ҳаёт тарзини тубдан ўзгартириши керак.

БМТ маълумотларига кўра, дунёнинг энг бой одамларининг бир фоизи камбағалларнинг 50 фоизидан икки баробар кўп чиқинди ташлайди. Шунингдек, энг бадавлат кишиларнинг беш фоизи 1990—2015 йиллар оралиғидаги чиқинди газларнинг 37 фоизига сабабчи бўлган.

Кўп миқдорда ёқилғи талаб қилувчи йўлтанламас автомобиллар ва самолётларнинг узлуксиз парвози асосий муаммога айланди.

Тадқиқот муаллифларининг таъкидлашича, чиқиндилар миқдори кўпайиб бораётгани сабабли инсоният нафақат иқлим ўзгаришини жиловлаш бўйича глобал чораларни, балки бой мамлакатлар ва одамлар ортиқча истеъмолни чеклаш бўйича қатъий чеклов чораларини ҳам кўриши керак.

«Улар энг кўп парвоз қиладиган, энг катта машиналарни бошқарадиган ва иссиқлик талаб қиладиган энг катта уйларда яшайдиган одамлардир. Биз ортиқча истеъмолни камайтиришимиз ва бу ишни табиатга зарар келтирувчи чиқиндиларни энг кўп чиқарувчи элита тоифадан бошлашимиз керак», — деди тадқиқотнинг етакчи мутахассиси, Сассекс университети профессори Питер Ньюэлл.

Таъкидланишича, Британия иқлим ассамблеяси углерод ишлаб чиқаришга сабаб бўлувчи хатти-ҳаракатларга қарши курашиш учун бир қатор чора-тадбирларни таклиф қилди. Улар орасида гўшт ва сут маҳсулотларидан воз кечиш, ҳавони зарарловчи йўлтанламас автомобилларини тақиқлаш ва авиайўловчиларга солиқ солиш каби чоралар бор.

Шу сабабли, тадқиқот муаллифлари Буюк Британия ҳукуматининг тез-тез парвоз қилувчиларга нисбатан солиқларнинг бекор қилиниши тўғрисидаги қарорини қайта кўриб чиқишга чақирди. Шунингдек, улар вазирларнинг бекор қилинганига кўп бўлмаган яшил уйлар қурилиши учун грантлар лойиҳасини қайта тиклаши кераклигини таъкидлади.

Маълумот учун, иқлим ўзгариши оқибатида қишлоқ хўжалигининг умуммиллий маҳсулдорлиги 1960 йиллардан буён 21 фоизга пасайди. Олимлар бундай пасайиш сўнгги етти йил ичидаги маҳсулдорликнинг ўсишини йўқотиш билан тенглигини айтди.

Шунингдек, БМТ ҳозир инсониятни ташвишга солаётган муаммолар қаторида иқлим ўзгариши, глобал исишни ҳам санаб ўтди.

Аввалроқ БМТ бош котиб Антониу Гутерриш шошилинч чоралар кўрилмаса, дунё бўйлаб миллионлаб одам очарчилик ёқасига бориб қолиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантиргани ҳақида хабар берилди. БМТнинг умумий маълумотларига кўра, 2020 йилда жами 88 миллион одам очарчиликдан азият чекди, бу 2019 йилги кўрсаткичдан 20 фоизга кўпроқ.

Шунингдек, ЮНЕСКО бош директори Одре Азуленинг таъкидлашича, 2030 йилгача дунё 40 фоиз миқдорда сув танқислиги муаммосига дуч келади. Унинг сўзларига кўра, сув танқислиги билан боғлиқ вазият бошқа глобал муаммолар, шу жумладан, пандемия оқибатлари туфайли янада оғирлашади.