Ўзбекистонда мустақилликка эришиш арафасида ва мустақилликдан кейинги 5—10 йил давомида ҳозиргидан кўра кўпроқ масжидлар бўлган. Уларнинг аксарияти кейинчалик ёпилиб кетган. Масалан, ҳозир кўчмас мулклар аукционга қўйилган сайтларга кириб кўрилса, икки юздан ортиқ масжид майдонлари сотувга қўйилганини кўриш мумкин.
Ушбу масжидлар тақдири нима бўлади? Дин ишлари бўйича қўмита раисининг биринчи ўринбосари Музаффар Комилов 10 декабрь, пайшанба куни АОКА ҳузурида ўтказилган матбуот анжуманида ушбу саволга жавоб берди.
«Бу жуда катта мавзу, ҳақиқатан ҳам жуда кўп мурожаатлар бор. Бир нарсани тўғри тушунишни хоҳлардик, ҳеч ким масжидни очиш ёки ёпиш билан обрў топаман ёки шу орқали нимагадир эришаман деган хаёлда эмас.
Мустақилликнинг илк йилларида 5,5 мингдан 7 мингтагача масжид деб фойдаланилган бинолар бўлган. Уларнинг аниқ ҳисоби йўқ эди, 90 фоизи талабга жавоб бермасди: қўлбола қилиб қурилган, ҳеч қандай ҳужжати йўқ ва кимнинг ҳисобида туриши ҳам номаълум. Лекин шундай бўлса ҳам 1996 йилдан бошлаб (рўйхатга олиш учун) ҳаракат бошланди, 2001 йилда сарҳисоб қилинди. Шундан сўнг ҳам 2011 йилгача ҳеч қандай ҳужжатга эга бўлмаган, масжид сифатида фаолият кўрсатиб келган биноларимиз бўлган. ‘Марҳамат рўйхатдан ўтказинглар, энди диний ташкилотларни рўйхатдан ўтказиш бўйича тартиб бўляпти’, дейилган. Жуда кўп шаҳарлар, туман ва қишлоқларда масжид ҳужжатларини тайёрлаб олиб келишган, ҳеч қандай тўсиқ бўлмаган. Муайян вақтгача имкон берилди, яна чўзиб берилди», — деди у.
Дин ишлари бўйича қўмита расмийсининг сўзларига кўра, ҳозирда, энг аввало, хавфсизлик нуқтаи назаридан, яъни бинонинг хавфсизлиги, жойлашуви, талабга жавоб бериши, зилзилага бардошлилиги ўрганилади.
«Уларнинг кўпчилиги жуда ёмон аҳволда қолган, айримларига эса эҳтиёж йўқ, яъни кейинги кўчада масжид бор. Масалан, баъзилари муҳташам қилиб қурилган ва катта маблағ сарфланган, лекин унга ҳеч ким рухсат ҳам бермаган, ўзлари ҳам рухсат олишмаган. Майли, улар ҳам очиб берилар, лекин таҳлилларга кўра, унинг ёнидаги масжид ҳали тўлгани йўқ. Ўзи 5 маҳал намозда 1—2 саф одам бўлмасдан энди бу масжидни ҳам очиш масаласида ўрганиб чиқилгандан кейин саволлар пайдо бўлади: ‘масжиднинг молиявий таъминоти қандай? Ўша диний ташкилот ходимлари маош билан таъминланадими? Масжиднинг коммунал хизматларига тўловлар таъминланадими?’ Охири масжид ‘Вақф’га юк бўлади. Бугунги кунда 550 дан ортиқ масжид ‘Вақф’нинг зиммасида ётибди, уларда тушум йўқ. Ҳеч кимнинг масжидни беркитиб, рухсат бермайсан деган жойи йўқ, талабга қараб ҳаммасини ўрганиб чиқиб, очиб берилади», — деб таъкидлаган Музаффар Комилов.
Дин ишлари бўйича қўмита маълумотларига кўра, 2020 йилнинг 2 декабрь ҳолати бўйича Ўзбекистондаги масжидлар сони 2079 тага етди.
Изоҳ (0)