Маиший чиқиндилар билан боғлиқ ишларни амалга оширишда давлат-хусусий шерикчилигининг янги модели жорий этилмоқда

Президентнинг 2020 йил 29 сентябрдаги 4845-сон қарори юзасидан чиқиндиларни саралаш ва қайта ишлаш бўйича технологияларни татбиқ этиш, қўшимча равишда инвестицияларни жалб қилиш шарти билан маиший чиқиндилар билан боғлиқ ишларни амалга оширишда давлат-хусусий шерикликнинг янги модели жорий қилинмоқда.

Лойиҳани ишлаб чиқишда 7 та вазирлик ва идора мутахассислари иштирок этиб, қуйидаги чора-тадбирлар таклиф этилмоқда:

• маиший чиқиндилар билан боғлиқ ишларни амалга оширишда давлат-хусусий шерикликнинг янги модели босқичма-босқич жорий этиш;
• давлат корхоналари ҳисобидаги чиқинди полигонлари чиқиндиларни саралаш ва қайта ишлаш бўйича технологияларни татбиқ этган ҳолда қўшимча равишда инвестицияларни жалб қилиш шарти билан хусусий шерикка узоқ муддатга фойдаланишга бериш;
• маиший чиқиндилар билан боғлиқ ишларни амалга ошириш соҳасида хизмат кўрсатишга ихтисослашган давлат корхоналари ҳисобидаги махсус автотранспорт воситалари ва техникалар хусусий шерикка етти йилгача муддатга бўлиб-бўлиб тўлаш шарти билан баҳоловчи ташкилотлар томонидан белгиланган нархларда сотилади ҳамда лойиҳа якуни бўйича тўловлар тўлиқ тўлаб бўлинганидан сўнг уларни тасарруф этиш ҳуқуқи хусусий шерикка ўтказиш,
• ўзига бириктириб берилган ҳудудда аҳоли қаттиқ маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш бўйича хизматлар билан тўлиқ қамраб олиниши;
• махсус автотранспорт воситалари ва техникалар ҳаракати ҳамда чиқинди полигонларининг реал вақт режимида давлат шериги томонидан назорат қилиниши;
• давлат-хусусий шериклик битимида белгиланган муддатларда чиқиндиларни саралаш (қайта ишлаш) технологиялари ўрнатилиб, ишга туширилиши белгиланди.

Давлат экология қўмитаси, Давлат-хусусий шерикликни ривожлантириш агентлиги, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши ва вилоятлар ҳокимликларига маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш хизматларини кўрсатиш соҳасида давлат-хусусий шерикликни жорий этиш бўйича вазифалар юкланмоқда. Унга кўра:

• аҳолини маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш бўйича хизматлар билан қамраб олиш даражасини жорий йил якунига қадар 90 фоизга, 2021 йил якунига қадар 100 фоизга етказиш;
• қаттиқ маиший чиқиндиларни қайта ишлаш ҳажмини жорий йил якунига қадар 21,8 фоизга, 2021 йил якунига қадар 36,5 фоизга етказиш;
• маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш хизматларини ташкил этиш соҳасида хусусий сектор улушини 2022 йил якунига қадар 50 фоизга етказилиши режалаштирилган.

Шунингдек, ҳудудларда маиший чиқиндиларни тўплаш ва олиб чиқиб кетиш бўйича хизмат кўрсатиш учун мажбурий тўлов тарифлари дастлаб нархлари Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, вилоятлар халқ депутатлари ва Тошкент шаҳар Кенгашлари қарорлари билан маъқулланганидан сўнг тасдиқланади ҳамда 2021 йилда манзилли дастурларга мувофиқ қурилиш чиқиндилари учун 22 та полигон қурилиб, тегишли равишда жиҳозланади ва 33 та маиший чиқинди полигонларини жиҳозлаш ишлари амалга оширилади ва бу учун 2020–2021 йилларда маҳаллий бюджетдан жами 24,9 миллиард сўм қўшимча маблағ ажратилади.

Соҳада кадрларга бўлган эҳтиёжлар асосида маиший чиқиндилар билан боғлиқ ишларни амалга ошириш учун мутахассисларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш бўйича ўқув курслари йўлга қўйилади. Бунда 2022 йил 1 январга қадар хусусий ташкилотлар мутахассисларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш харажатларининг 50 фоизи Давлат экология қўмитасининг Экология, атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва чиқиндилар билан боғлиқ ишларни амалга ошириш жамғармаси маблағи ҳисобидан қоплаб берилади.

Маълум қилинишича, 2019 йил давомида жами 1,8 миллион тонна, шу жумладан, Тошкент шаҳрида – 200 минг тонна, Самарқанд вилоятида 124 минг тонна, Андижон вилоятида 108 минг тонна қурилиш чиқиндилари ҳосил бўлган. Маиший ва қурилиш чиқиндиларини белгиланмаган жойларга ташлаганлик, соҳада ҳуқуқбузарликни содир этганлик учун фуқаролар ва мансабдор шахслар томонидан 2017 йилда 3 144 та, 2018 йилда 5 543 та ва 2019 йилда 13 948 та маъмурий ҳуқуқбузарлик ҳолатлари қайд этилиб, жами 4,4 миллиард сўм миқдорида жарима жазо чораси қўлланилган.