Пеле, Марадона, Зидан ва «ўзга сайёраликлар». Футбол тарихидаги энг яхши ўйинчилар ҳақида

Футбол тарихида шундай ўйинчилар борки, ҳатто спорт, хусусан, миллионлар ўйинидан анча йироқ бўлган одамлар ҳам уларни жуда яхши танийди. Ҳар бир даврда иқтидорли ва кучли футболчилар кўп бўлган. Албатта, турли авлод вакилларини бир-бири билан солиштириш мантиққа тўғри келмайди, чунки футбол бир жойда тургани йўқ ва доимий ҳаракатда. Шунга қарамай, истеъдод барибир истеъдод бўлиб қолаверади ва улар ҳеч кимнинг ёдидан кўтарилмайди, боиси улар айнан футбол учун туғилган. Демак, қуйида барча даврларнинг энг яхши футболчилари ҳақида фикр юритилади.

Франц Беккенбауэр

Франц Беккенбауэр барча даврларнинг энг яхши ҳимоячиси ҳисобланади. Футболчи ўзининг энг яхши йилларини «Бавария» сафида ўтказган ва у билан биргаликда тўрт марта мамлакат чемпионлигини қўлга киритган. Бундан ташқари, у Европа Чемпионлари Кубогини ҳам уч бора боши узра баланд кўтарган. Беккенбауэрнинг терма жамоадаги фаолияти ҳам клубдагидан асло қолишмайди, жамоа унинг иштирокида бир мартадан Жаҳон ва Европа чемпиони бўлган. Франц ўйиннинг боришини мукаммал ўқий олар, рақибларнинг ҳужумдаги ҳаракатларини эса ортиқча қийинчиликларсиз бартараф этиб, ўз жамоаси ҳужумини бошлаб берарди.

Альфредо ди Стефано — ўтган асрнинг ўрталарида Аргентина, Колумбия ва Испаниянинг бир қатор клубларида ўйнаб, юлдузлик даражасига чиққан том маънодаги футбол сеҳргари эди. Футболчи ўзининг энг яхши ўйиларини Мадриднинг «Реал»ида ўтказган (396 ўйин, 307 та гол) ва ўша даврда ҳеч шубҳасиз миллионлар ўйини жамоатчилигининг энг обрўли фигурасига айланганди. Альфредо ди Стефано табиатан бақувват бўлмаса-да, майдонда жуда фаол эди. Гоҳ ҳужумда, гоҳ марказ ва ҳимояда пайдо бўлиб қоларди, бу эса ўша давр учун ҳақиқий инқилоб ҳисобланарди. Футболчи жуда чидамли бўлиб, икки оёғи билан яхши ўйнай олар, техника борасида эса унинг олдига тушадигани йўқ эди.

Йохан Кройф

Нидерландиялик чарм тўп устаси футболда энг катта инқилоб ясаганлардан биридир. У «Аякс»даги фаолияти давомида «тотал футбол» тушунчасини миллионлар ўйинига жорий этганди. Кройф майдонда бамисоли қалам тутган шоир каби эди, у шунчаки футбол ўйнамасди, балки ижод қиларди. Фаолиятида давомида 3 марта «Олтин тўп» соҳиби бўлган, 1974 йилги Жаҳон Чемпионатида эса  финалга қадар етиб борган. Кройф 1970 йилларда «Аякс» Европада устунлик қилган вақтларда унинг том маънодаги юраги эди.

Диего Марадона

Ўзгарувчан ва жанжалкаш Марадона футбол стандартлари бўйича паст бўйли бўлишига қарамай, ҳимоячиларни доғда қолдириш унга иш эмасди. Марадона Аргентина терма жамоаси сардори сифатида 1986 йилги йилги Жаҳон Чемпионатида ғолиб чиққан. Европадаги фаолияти давомида у шу даражада машҳурликка эришдики, ҳатто бу унинг ўзига ҳам оғирлик қила бошлади. Натижада у ичкилик ва гиёҳванд моддаларга ружу қўйди. Ишкаллар ва хурмача қилиқларига қарамай, Диегони бутун дунё футбол мухлислари ҳамон ардоқлайди. Шу боис ҳам у мазкур рўйхатдан ўрин олган.

Пеле

Нафақат футбол, балки футбол жамоатчилиги ҳам Пеле каби ўйинчини кўрмаган. Бразилиялик майдонда мислсиз топқирлик ва маҳорат билан ҳаракат қиларди. У профессионал фаолиятини атиги 15 ёшида бошлайди, 16 ёшда эса терма жамоада дебют қилади. Пеле футбол тарихида 3 марта Жаҳон Чемпионатида ғалаба қозонган ягона футболчи ҳисобланади. У фаолияти давомида 1129  та гол урган. Бу рекордни эса ҳали ҳеч бир футболчи буза олгани йўқ.

Яна бир бразилиялик ҳужумчи футбол тарихидаги энг зўрларидан бири ҳисобланади. У икки мартадан Жаҳон Кубоги, Америка Кубоги ва «Олтин тўп» соҳиби саналади. Афсуски, улар орасида биргина Чемпионлар Лигаси бош соврини йўқ. Фаолияти давомида Роналдо ПСВ, «Барселона», «Интер», «Реал», «Милан» жамоаларида тўп сурган. Бразилия таркибида эса у 98 учрашувда 62 та гол уришга эришган. Шундан 15 таси Жаҳон Чемпионатига тўғри келади. Жаҳон Чемпионатидаги голлар сони бўйича фақатгина Мирослав Клозе ундан олдинда.

Зидан Европанинг барча даврлардаги энг яхши ўйинчиси эканлигига ҳеч қим шубҳа қилмаса керак. Зидан ҳақида гап кетар экан, футбол ишқибозлари беихтиёр унинг фақат ўзигагина хос бўлган ноодатий ҳаракатларини эслайди. Унинг тўп билан ҳаракатлари шунчалик нафис эдики, худди тўпга зарар етказиб қўйишдан қўрқаётган одамни эслатарди. Уч карра «Олтин тўп» соҳиби ва Жаҳон Чемпиони фаолияти давомида «Ювентус» ва  «Реал» каби катта клублар етакчиси бўлган. Зизу мураббий сифатида ҳам даҳо эканлигини исботлай олди. У Чемпионлар Лигасида кетма-кет 3 марта ғалаба қозонган ягона мураббий ҳисобланади.

Роналдунинг машҳурлиги аллақачон футболдан ташқарига чиқишга улгурган. Агар у ва унинг оддий бўлмаган ҳаёти, шахсий совринлари, хайриялари ҳақида гапирилса, соатлар, кунлар керак бўлади. У деярли ҳар бир ўйинда ё рекорд ўрнатади ё борини янгилайди. Роналду футболдаги энг нуфузли мукофот — «Олтин тўп»ни 5 марта ўзиники қилган. Бундан ташқари, у 5 карра Чемпионлар Лигаси ғолиби ҳисобланади. Терма жамоа сафида эса Криш Миллатлар Лигаси ва Европа чемпионати бош совринини боши узра баланд кўтарган.

«Олтин тўп»лар сони бўйича Роналдуни биттага ортда қолдираётган Месси қўлга киритиш мумкин бўлган шахсий совринларнинг барчасини ўзиники қилишга улгурган. У ҳақида ортиқча гапириш худди унинг иқтидорига шубҳа қилаётгандек таассурот уйғотади гўё. Унинг фаолиятида ягона доғ бор ва бу Мессига сира тинчлик бермайди: У Аргентина терма жамоаси билан ҳеч нарсага эришмаган. Бироқ бу унинг иқтидорига шубҳа қилиш учун сабаб бўла олмайди ва буни Месси деярли ҳар бир учрашувда исботлайди. Ахир бежизга уни «ўзга сайёралик» дейишмайди-ку.