• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +33°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Чўлдаги зарба. 3 сентябрь – АҚШнинг Ироққа қарши биринчи ҳарбий операцияларидан бири амалга оширилган кун

    Бундан 24 йил аввал айнан ушбу санада Ироқ—АҚШ тарихидаги низоларидан бири содир бўлди. Қўшма Штатларнинг денгиз ҳамда ҳаво кучлари биргаликда 3 сентябрь куни қурдларниг фуқаролар урушидаги Ироқ ҳужумига жавобан мамлакат жанубидаги ҳаво ҳужумлари мудофаасига айнан ҳаво орқали зарба берди. Денгиз кемалари ва ҳаво кучлари бомбардимончилари «танлаб олинган ҳаво мудофааси нишонлари»га ўқ узди. Шундай қилиб, 3 сентябрнинг тонги ироқликлар учун 27 та (қанотли) ракетани қабул қилиб олиш билан бошланди. «Дарё» яқин тарихдаги ушбу воқеа ҳақида ҳикоя қилади.

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    АҚШнинг хавотири

    1996 йил 31 августда Ироқнинг Саддам Ҳусайн бошқаруви остидаги ҳукумати ўз ҳарбийларини Ироқ Қурдистонига «Қурдистон Ватанпарварлик иттифоқи» ва Қурдистон демократик партияси ўртасида келиб чиққан фуқаролик урушларини бартараф қилиш учун бостириб киришга буйруқ беради. 1991 йилдан бери энг каттаси бўлган ушбу ҳужум америкаликларда Саддам Ҳусайннинг 1988- ва 1991 йиллардаги каби қурдларга қарши геносид кампанияси эканидан хавотирга тушишди. Мамлакат раҳбари БМТ Хавфсизлик кенгашининг 688-сонли қарорини бузган. У Ироқнинг этник озчиликларига тазийқ ўтказишда айбланган.

    Ҳаво зарбалари

    Дастлаб зарбаларни самолёт-ташувчи кемалар ёрдамида самолётда уюштириш режалаштирилган эди. Америкаликлар жуда яхши қуролланишган эди, уларнинг ихтиёрида нишонни аниқлай олувчи қирувчи самолётлар, сувости кемасига қарши мосламалар ва кўплаб бомбардимонлар бор эди. Режа бошқа бўлган бўлса-да, зарба АҚШ денгиз кучларининг қуруқликдаги ҳарбий кемалари ва ҳаво кучлари бомбардимонлари томонидан (қанотли) ракетадан фойдаланган ҳолда амалга оширилди.

    1996 йилнинг 3 сентябрида штатларнинг ҳаво ва денгиз кучлари биргаликда амалга ошириши керак бўлган «Чўлдаги зарба» операцияси бошланди. Операция доирасида АҚШ ҳарбийлари турли-туман кучли ва ўз замонасининг энг яхшиси бўлган бомбардимончилари ва кўплаб техникалари билан Ироқ ҳаво мудофааси томон 27 та ракета учирилди.

    Шундан сўнг, Форс кўрфазидаги 23 минг АҚШ ҳарбийлари Ироқнинг «ҳар қандай жавоби»га «жуда юқори даражада ҳушёр ҳолатда» тайёр турибди, деб таъкидлаган расмийлар. Саддам Ҳусайн Ироқ телевидениеси орқали ўз халқига мурожаат қилиб, ҳарбийларни АҚШ зарбаларига қарши ҳушёр туришга чақирди.

    Икки томон расмийларининг баёнотлари бир-бирига унчалик ҳам тўғри келмайди: Саддамнинг айтишича, ҳужумдан кўрилган зарар минимал бўлган ва ракеталарнинг аксарияти уриб туширилган, аммо у аҳоли яшаш пунктларига йўналтирилгани учун у ердаги аҳоли кўпроқ талафот кўрган; америкаликларнинг таъкидлашича, ракета ҳужумлари нисбатан аҳоли камроқ жойга уюштирилган бўлиб, у ҳаво ҳужумларига қарши мудофаа қўмондонлиги объектларига қаратилган бўлган. Ракеталарнинг 14 таси Шимолий Форс кўрфазидаги Денгиз кучлари кемаси томонидан, қолган 13 таси эса Гуамдан учиб келган ҳаво кучларининг бомбардимончилари томонидан учирилган.

    Ҳужум якунлангач, Боғдод узра ҳаво рейди сиреналари эшитилганидан сўнг Пентагон ҳужум якунлари Ироққа етказилган зарар ҳисоботини кутиб турарди. Бир неча соатдан сўнг АҚШ президенти Клинтон Ироққа қарши ҳарбий ва иқтисодий санкцияларни имзолади.

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    Ушбу операцияда Америкага ёрдам берган давлат Буюк Британия бўлди, у моддий-техник жиҳатдан АҚШни қўллаб-қувватлади: Гуамдан Форс кўрфасига учган АҚШнинг  B-52 самолётлари Ҳинд океанидаги базада ёнилғи қуйиб, парвозни давом эттирди. Шунингдек, ҳужумдан олдин икки давлат ўз фуқароларини Ироқни зудлик билан тарк этишга чақирди.

    Иттифоқчиларнинг жавоби

    Буюк Британия Боғдодга нисбатан жазо чораси сифатида «учиш тақиқланган зоналарни кенгайтиради. Ўзгариш иттифоқдошларнинг самолётларига Боғдоддан тахминан 50 километр узоқликда учишга имкон беради. Жанубий зона шимолдагиси сингари Британия, Франция ва АҚШ самолётлари томонидан қўриқланади. Қўшимча самолётлар талаб қилинмади.

    Натижа

    Биринчи навбатда Шимолий ва Жанубий учиш тақиқланган зоналардаги жангчилар нишонга олингани учун қасос сифатида уюштирилган ҳужум, шу билан биргаликда Ироқ ҳаво мудофааси инфратузилмасини ёмон аҳволга олиб келишга, «ер-ҳаво» ракеталари участкалари ва қўмондонлик, бошқарув ва алоқа жойларини нишонга олган эди ва қайсидир маънода ушбу ҳужум ўзини оқлади ва керакли натижага эришди.

    Аммо ҳужумлар Ироқнинг шимолий кампаниясига қандай таъсир ўтказгани мунозарали мавзу. Улар Қурдистон демократик партияси Ирбилни ўз назоратига олганидан сўнг, Ироқ қўшинлари Қурдистон ҳудудидан чиқиб кетди. ҚДП Қурдистон Ватанпарварлик иттифоқини бошқа таянч пунктларидан қувиб чиқарди ва Ироқнинг қўшимча ёрдами билан Сулаймонияни қўлга олди. ҚВИ ва унинг раҳбари Жалол Талабани чегара томон чекинишди. Америка кучлари Ироқ миллий конгрессининг 700 ходими ва олти мингта ғарблик қурдларни Ироқнинг шимолий қисмидан эвакуация қилди. Ироқнинг ушбу юришига АҚШ ва Буюк Британия бошқа ҳаво операцияларни режалаштирди, бу энди бошқа ҳикоя...

    Миржалол Қосимов тайёрлади.

    03.09.2020, 12:57   Изоҳ (0)   36189
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    «‘Новичок’ — бу Путин». Леонид Волков Алексай Навальнийнинг заҳарланиши ҳақида

    03.09.2020, 12:11

    Лондон Навальнийга нисбатан кимёвий қурол қўлланилишини «аблаҳона» иш деб атади. Вашингтон айбдорларга нисбатан молиявий чекловлар қўллашга ваъда берди

    03.09.2020, 11:21

    Zoom асосчиси Эрик Юаннинг бойлиги бир суткада 6 миллиард долларга кўпайди

    03.09.2020, 11:10

    Трамп уч ой ичида овоз бериш бўйича Байден билан орасидаги фарқни 7 фоизгача қисқартирди

    03.09.2020, 10:59

    Facebook австралияликларга янгиликлар билан бўлишишни тақиқлаб қўйиши мумкин

    03.09.2020, 09:20

    Қозоғистонда Ўзбекистон фуқаросини ўғирлаб кетиб, ундан 500 минг тенге талаб қилганлар қўлга олинди

    03.09.2020, 09:08
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 


    Tenge Bank Tenge24 иловасида янги рақамли автокредитини эълон қилди


     ADM Jizzakh Жиззахда жойлашган 5-ихтисослаштирилган муассаса тарбияланувчилари эҳтиёжи учун автобус тақдим қилди


    UCMG Амстердамда бўлиб ўтаётган Мoney 20/20 Europе халқаро финтеч кўргазмасида Ўзбекистон номидан иштирок этади


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади


    Тошкентда халқаро финтех-ҳодиса — Visa Cashлесс Форум 2025 бўлиб ўтди 


    Mobiuz "Меҳрибон" имтиёзли тариф режасини тақдим этди


    Kapitalbank ва Visa Ўзбекистон терма жамоасининг ЖЧ-2026 саралаш ўйинини БААда тантанали равишда очишди


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    UZTELECOM "Мурувват" тарифини тақдим этади: Атиги 25 000 сўм эвазига ғамхўрлик ва эътибор билан бойитилган алоқа

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Исроил узоқ танаффусдан сўнг Байрут ҳудудига зарба берди

    Дунё | 6 июн, 16:00

    Ўзбекистон миллий терма жамоаси аъзолари ва мураббийларини мукофотлаш тўғрисидаги президент фармони эълон қилинди

    Ўзбекистон | 6 июн, 15:25

    Муҳаббат ва нафрат ораси бир қадам. “Ёлғончи” Трамп ва “телба” Маск ўртасидаги можаро ижтимоий тармоқларни портлатди

    Дунё | 6 июн, 14:00

    Жаҳон чемпионати йўлланмасига эга чиққан Ўзбекистон терма жамоаси аъзоларига машина совға қилинади

    Спорт | 6 июн, 13:54

    Осиёдан яна бир терма жамоа илк марта мундиал йўлланмасига эга чиқди

    Спорт | 6 июн, 12:36

    Эндиликда эҳтиёжманд оилаларга газ ва электр энергияси учун йил бўйи компенсация берилади 

    Ўзбекистон | 6 июн, 12:35

    Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Деҳли шаҳрида “Марказий Осиё - Ҳиндистон” ишбилармонлар кенгаши йиғилишида иштирок этди

    Ўзбекистон | 6 июн, 11:50
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.