Психологлар фикрича мавжуд стресслардан қутилиш ва киши ўзини яхшироқ тушунишида, кундалик тутишнинг аҳамияти катта. Инсон кечинмаларини кундаликка туширар экан, муаммоларга четдан қараш ва унга ечим топишга муваффақ бўлади. Elle нашри кундалик тутишнинг нечоғлик муҳим эканини ўқувчиларга таъкидлаш мақсадида, Техас университети профессорининг шахсий ҳаётий тажрибаси ҳамда у асосида чиқарган хулосаларини мисол қилиб келтирган.
Унда ёзилишича, Жеймс Паннербайкер 70 йиллар бошларида севиб турмуш қурганига қарамай, орадан 3 йил ўтиб оилавий жанжаллар келиб чиқа бошлайди. Тушкунликка тушган Жеймснинг на овқатида, на уйқусида тайин бўлади, камига ичкилик ва чакишга ружу қўяди, одамлардан ўзини олиб қоча бошлайди.
Кунлардан бир куни эса у, маъюс ҳаётини буткул ўзгаришига сабабчи бўлган нарсани пайқаб қолади: стол устида анчадан бери ишлатилмай турган ёзув машинасига кўзи тушади. Қандайдир кўринмас куч таъсирида машинка қаршисига бориб ўтирганини билмай қолган Паннербайкернинг бармоқлари ўзига бўйсунмаган ҳолда ҳамма-ҳаммасини: болалиги, севгиси, турмуш қуриши, муносабатлари, шунингдек, карьераси ва эҳтимолий ўлим ҳақидаги фикрларини қоғозга тушира бошлайди. У кейинги кунлар ҳам кутилмаган натижа содир бўлгунига қадар ёзишда давом этади ва ҳайратда қолади: ундаги руҳий ҳолат яхшиланган, ўзини қийнаётган ғамдан фориғ бўлгандай ҳис эта бошлайди ва рафиқасига нисбатан қайта севги уйғонади, ўзида эртанги кунга ишонч, мақсад ва уларни амалга ошириш учун имкониятларни туяди.
Бу ҳаётий тажриба, Техас университетининг бўлажак профессори бўлган Паннербайкерни, ҳаётини эмоционал жараён ва ҳис-ҳаяжонга тўла кечинмаларни қоғозга тушириш ўртасидаги алоқани ўрганишга бағишлашига сабаб бўлади.
Ўзининг кўп йиллик изланишлари натижасида Паннербайкер, кечинмаларни қоғозга тушириш депрессияга қарши муваффақиятли услуб эканини исботлайди. Тадқиқотда иштирок этган иштирокчилар ҳис-туйғуларини қоғозга кўчириб ўзларини эркин, бахтли, омадли жисмоний ва ақлий баркамол ҳис эта бошлаганлар.
Айни дамда стресс ва хавотирда бўлган, ишидан айрилган ва қалби парчаланган инсонлар бўлса ушбу методни синаб кўришингизни тавсия қиламиз. Дарҳақиқат кутилган натижага эришмоқчи бўлсангиз ўзингизни алдамай, овутмай ҳис қилётган туйғуларингизни борича қоғозга тўкиб-сочишингиз керак бўлади, аксинча бўлса кундаликдан ҳам қаламдан ҳам ўпкаламанг.
Қарорингиз қатъий эканига ишончингиз комил бўлса, унда сиз учун Паннербайкер техникасини тушунтириб ўтамиз.
Ҳаммаси жуда оддий, камида 3 кун давомида 20 дақиқа сизни қийнаётган ва ўйлантираётган ҳаёлларни барчасини ёзишингиз керак. Таймерда вақтни белгиланг, дафтарни ёки компьютерда ворд дастурини очинг ва ёзишни бошланг, ёзганда ҳам орфографик-пунктуацион хатолар ва иккиламчи нарсаларга эътибор бермай ёзинг токи қийнаётган негатив сизни тарк этсин. Таймер вақт бўлганини эслатганида тўхтанг ва шу йўсинда ҳар куни ёзишни давом эттиринг. Сизни айнан нима қийнаётганини тушуниб етмагунингизча эртасига, индинига ёзишда давом этаверинг ва охири ёзганларингизни шафқатсизларча йўқ қилинг: хоҳланг йиртинг, хоҳланг ёқиб юборинг, нима қилсангиз қилинг, негативдан қутилганингизни билиб енгил тортсангиз бўлгани.
Паннербайкер усули билан негативдан қутулиб бўлган бўлсангиз, энди позитивни ўзингизга чақириш вақти келди ва бунда сизга Меган Хейснинг «Ўзингни бахтли деб ёз: позитив кундалик санъати» китобидаги усул қўл келади. Муаллиф фикрича, ушбу этапда инсон шукроналик, севги, бахт ва муваффақиятлар, юксак мақсадларга эътибор қаратиши керак бўлади. Аслида ушбу усулни биз ҳавас билан қарайдиган шахслар мунтазам қўллайди. Ёзувчи Ронда Берн эса одам ижобий ўй-ҳаёлларини визуализация қилса омад, бахтга эришиши соғлиги яхшиланишини таъкидлайди. Луиза Ҳей бўлса, кишиларни негативлардан қочиб, позитив ҳаёлларни аффермация қилишга чақиради.
Хуллас, сиз тўрт мучангиз соғлигига шукур қилишингиз, ота-онангиз, фарзандингиз ё бўлмаса турмуш ўртоғингиз билан нима учун фахрланишингиз улардаги қайси хислатларни қадрлашингиз, ишингизни нима учун яхши кўришингизни ёзар экансиз, аслида мавжуд, аммо улар ҳақида фикр юритиб ҳам кўрмаганингиз учун сўнгандек туйилган, одатий ҳол бўлиб қолган ҳақиқатни кўпроқ англай бошлайсиз. Ҳаммасини янгидан бошлашдан аввал ўзингизни ва ҳис-туйғуларингизни тушунишга, уларни таҳлил қилишга уриниб сўнгра хулоса чиқаринг, шунда орадан вақтлар ўтиб пушаймон қилмайсиз, аксинча ўзингизнинг оқилона танловингиздан қувончни туясиз, азиз ўқувчи.
Изоҳ (0)