Коинотни синчиклаб ўрганяпмизу, лекин сайёрамизнинг ўзида, уммонларда ҳали ўрганилмаган жойлар жуда кўп. Биз океан ва унда яшовчи жониворларни сиртдан биламиз холос. Австралиялик олимларнинг яқинда ўтказган навбатдаги сувости тадқиқотлари ҳақида «Дарё» маълумот беради.
Шмидт океанология институти раҳнамолигида қатор австралиялик олимлардан иборат экспедиция жамоаси мамлакатнинг ғарбий қирғоқларидан сал наридаги Ҳинд океанида жойлашган Нингалу сувости дараси тублигини тадқиқ қилди. Океаннинг ушбу ҳудудида Кейп-Рейнж ва Клоатс ботиқлари энг чуқур ботиқлар саналади. Уларнинг чуқурлиги 4 800 метр атрофида. Экспедиция иштирокчилари якунда қимматли илмий материаллар билан қайтишларига комил ишонч билан отланишди. Хусусан, экспедиция аъзоларидан бири, Ғарбий Австралия музейи ходимаси Лиза Киркиндейл бу ҳақида «Биз эволюция нуқтаи назаридан жуда қимматли бўлган қизиқ жониворларни аниқлашга умид қилган эдик», деб айтди.
Экспедиция мобайнида олимлар жами 180 соат мобайнида сув остида бўлди ва бунинг учун 20 марта тубликларга шўнғишди. Subastian номли сувости аппарати ёрдамида олимлар тубликларда яшовчи кўплаб жонзотларни тасвирга тушириб, айрим нотаниш жонзотлардан намуналар тутишди. Аввалдан фанга маълум денгиз жониворларидан бу тубликда кальмар, денгиз бодринги, қисқичбақасимонлар, бўғимоёқлилар ҳамда чиғаноқларни учратишган.
Янги аниқланган жониворлардан эса олимлар тубликдан нақ бир метр юқорига тик турган гидроидни алоҳида қайд этмоқда (расмда):
Ҳаммасидан ҳам олимларни қаттиқ ҳайратлантирган нарса Apalomia туркумига кирувчи қуйидаги расмдаги улкан сифонофор бўлди. Экспедиция иштирокчиларининг айтишича, унинг узунлиги 47 метрга етади. Бу ҳозирча одамзод дуч келган табиатдаги энг узун жонивор бўлади! Кўк китларнинг узунлиги, одатда, 30 метрдан ортмайди.
Албатта, сифонофорларни яхлит бутун организм деб айтиш ҳам қийин. Улар яхлит организм эмас, балки минглаб майда жонзотлардан (зооидлардан) тузилган колониядир. Бироқ сифонофорларни колония дейишга ҳам тўла асос йўқ. Чунки уни ташкил қилувчи зооидларнинг ҳар бири худди организмдаги каби алоҳида ҳужайра вазифасини бажаради ва уларнинг алоҳида ўз вазифаси мавжуд бўлади. Алоҳида тарзда озиқланмайди ва аксинча, озуқа моддаларни бир-бири орқали тармоқ кўринишида узатиб, умумий тарзда истеъмол қилади. Шу сабабли сифонофорларни организм деб ҳам ҳисобловчилар мавжуд.
Экспедициядан олинган барча натижалар яқин орада тармоққа очиқ маълумот тариқасида эркин фойдаланиш учун жойланади. Олимлар экспедиция материаллари яқин йилларда ўтказиладиган муҳим илмий изланишлар учун асос бўлиб хизмат қилади, дея умид билдирди. Тубликдан олиб чиқилган намуналар эса Ғарбий Австралия музейига топширилади.
Экспедиция фаолиятига оид энг ёрқин лаҳзалар ҳақидаги видеони қуйида томоша қилишингиз мумкин:
Изоҳ (0)