Сўнгги йилларда ўтказилган фаол илмий изланишлар ва инновацион кашфиётлар туфайли тиббиётда саратон касаллигини ташхислаш ва даволашнинг янги усуллари пайдо бўлди, бу эса онкологияга қарши курашда сезиларли ютуқларга эришишга имкон берди.Саратон ҳужайралари жуда ақлли. Улар камуфляж қилиш ва иммунитетимизни алдашга қодир, шу билан бирга тананинг мудофаасида кўринмас бўлиб, назоратсиз кўпайиб, соғлом тўқималарга таъсир қилади. Бироқ энг муҳими, ўлиш учун табиат томонидан ишлаб чиқилган соғлом ҳужайралардан фарқли ўлароқ, улар «ўлмас». Бир неча йиллар давомида тиббиёт онкология табиатини аниқлаш учун фаол изланишлар олиб бормоқда. Ва олимлар бу масалада сезиларли ютуқларга эришдилар деб айта оламиз. Сўнгги йилларда амалга оширилган янги кашфиётлар туфайли онкологияни даволашнинг янги усуллари ва технологиялари ишлаб чиқилиб, ушбу касаллик билан самарали курашишга имкон берди.
Дунёга машҳур АҚШдан келган Жон Ҳопкинс тиббиёт клиникаси билан ҳамкорликда ишлайдиган «Аnadolu» тиббиёт маркази мутахассислари (Истанбул, Туркия) замонамизнинг энг ёмон хасталикларидан бирини даволашда катта ютуқларга эришишга имкон берган сўнгги тиббий ютуқлар ҳақида гапириб беришди.
Мазмун терапияси
«Кўп йиллар давомида шифокорлар онкологиянинг ҳар қандай турига қарши стандарт усулларни қўлладилар», — деди «Аnadolu» тиббий онкология кафедраси мудири, профессор Недгет Ускент. — Аммо кейинчалик олимлар ҳар бир ўсимта ўзига хос генетик мутацияга эга эканлигини аниқладилар. Яъни ҳатто кўкрак саратони ҳам бир неча турда. Шунга кўра, ҳар бир хавфли касаллик индивидуал ёндашувни талаб қилади. Ушбу кашфиёт туфайли мақсадли даволаш каби шахсий даволаш усуллари тиббиётда пайдо бўлди, бу эса ўсмаларнинг айрим турларига мақсадли равишда ҳаракат қилиш имконини берди»
Масалан, майда ҳужайрали ўпка саратонининг пайдо бўлиши одатда ALK’нинг генетик мутациясидан келиб чиқади. Ушбу кашфиётга асосланиб, олимлар ушбу мутациянинг ривожланишига тўсқинлик қиладиган мақсадли дори ишлаб чиқдилар. Бу ҳатто 4-босқич саратон касаллиги бўлган беморларда ҳам жуда муваффақиятли натижаларга эришиш имконини берди.
Бошқа бир мисол, илгари даволаш жуда қийин бўлган сурункали миелоид лейкемия. Кўпинча қон саратони билан оғриган беморлар учун ягона нажот суяк илиги трансплантацияси эди. Бироқ янги мақсадли дориларнинг пайдо бўлиши туфайли шифокорлар ушбу касалликка қарши муваффақиятли курашиб, ленфома ва лейкемиянинг турли шакллари бўлган беморларнинг тахминан 70-80 фоизида барқарор ремиссияга эришдилар. Бундан ташқари, баъзи ҳолларда бу кўрсаткич суяк илиги трансплантациясиз 90 фоизга этади.
Иммунотерапия
Одамнинг иммунитет тизимини саратон касаллигига қарши курашда ишлатадиган даволашнинг ушбу янги усули кўплаб онкологиянинг кенг тарқалган турларини даволашда сезиларли ютуқларга эришишга ёрдам берди.Иммунотерапия саратонни инсон иммунитетидан яшириш учун ишлатадиган механизмларни ажратиш натижасида пайдо бўлди. Маълумки, организм ўз иммунитетидан ҳимоя қилиш учун PD1 оқсилини ишлаб чиқаради. Олимлар зарарли ҳужайралар бундан хабардор эканликларини ва шунингдек, «ўзларини яшириш учун» PD1 ишлаб чиқарганликларини аниқладилар.«Ушбу кашфиёт онкологияни даволашда катта ютуқ бўлди ва PD1 ишлаб чиқарилишини блокировка қиладиган янги самарали дориларни яратишга ёрдам берди, шу билан патологик ҳужайраларни иммунитет тизимига кўринадиган қилди», — дейди онколог, «Аnadolu» МЧЖ профессори Шереф Комуржу. — Албатта, баъзи ҳолларда бу усул ўсмани бутунлай йўқ қила олмайди, аммо бу касалликнинг ривожланишини тўхтатиши мумкин»
CAR-T ҳужайрали терапияси
Бугунги кунда бошқа бир инқилобий саратон касаллиги бу — CAR-T ҳужайрали терапия (кимёвий антиженли рецептор). Унинг моҳияти ўсмаларни йўқ қилишга қаратилган махсус иммунитет ҳужайраларини тайёрлашда ётади.Маълумки, иммунитетнинг асоси танадаги хавфли бегона ҳужайралар билан курашиш учун мўлжалланган лейкоцитлардир. Ўз-ўзидан улар ҳар доим ҳам саратон касаллигини йўқ қилишга қодир эмас. Шу муносабат билан олимлар ўсимта ҳужайраларини яхшироқ таниб олиш ва уларга ҳужум қилиш учун уларни ўзгартириш ғоясини илгари суришди.«Лейкоцитлар ҳужайралари (Т-лимфоцитлар) беморнинг қонидан ажралиб чиқади ва кейин сунъий ДНК ёрдамида лабораторияда «қайта дастурлаштирилади», — дейди онколог, профессор Неждет Ускент. — Шундай қилиб, биз «универсал аскарлар»ни саратон касаллигига қарши кураш учун қамоққа оламиз. Ушбу усул айниқса ўткир лимфобластик лейкемия ва лимфома даволашда яхши натижаларни кўрсатди»
Смарт биопсия
Бироқ фан нафақат даволашда, балки онкология диагностикасида ҳам катта ютуқларга эришди. Сўнгги йилларда тиббиётда, ҳатто эрта босқичларда ҳам саратон касаллигини юқори аниқлик билан аниқлашга ёрдам берадиган янги тиббий технологиялар пайдо бўлди. Масалан, саратон диагностикаси соҳасидаги ютуқлардан бири суюқ СТС биопсияси (қон томчиси биопсияси) эди. Ушбу усул беморнинг қонидаги зарарли ҳужайраларни ҳатто эрта босқичда ҳам ўсимта жуда кичик бўлганида ва ультратовуш, МРТ, КТ каби анъанавий аппаратлар ёрдамида аниқлашга имкон беради. «СТС технологияси туфайли нафақат саратон ҳужайраларини аниқлаш ва уларнинг сонини аниқлаш, балки онкология турини, хусусан ўпка, кўкрак, йўғон ичак ва простата саратонини аниқлаш имкониятига эга бўлдик», — деди «Аnadolu» МЧЖ патология бўлими бошлиғи, профессор Ҳусайн Балоглу.
Революциявий даволаш технологиялари
Бугунги кунда энг янги тиббий технологиялар ҳам онкологияни даволашда катта муваффақиятларга эришишга ёрдам беради. Бугун ҳам Да Винчи роботи ёрдамида кўплаб жарроҳлик операциялари ўтказилмоқда. Бу жарроҳнинг қўлидан кўра кўпроқ ҳаракатга келтиради ва бир нечта майда кесмалар орқали янада мураккаб ва эришиш қийин бўлган ўсмаларни самарали олиб ташлашга ёрдам беради. Бунинг ёрдамида даволаниш натижалари ошади, асоратлар хавфи камаяди, бемор тузалиш эҳтимоли кўпроқ ва одатдаги ҳаётига қайтиши мумкин.
Бундан ташқари, радиотерапия ва рентгенография ёрдамида саратон касаллигини жарроҳлик бўлмаган даволаш алоҳида ривожланди. Илгари радиация онкологияси асосан беморларнинг азобланишини енгиллаштириш учун паллиатив мақсадларда ишлатилган, аммо бугунги кунда у саратон касаллигининг кўплаб турларини даволашнинг ажралмас қисмидир.«Янги технологияларнинг пайдо бўлиши туфайли биз ўсимтани юқори дозаларда нурланиш орқали соғлом тўқималарга зарар бермасдан қисқа вақт ичида йўналтириш имкониятига эгамиз. Натижада даволаш самараси сезиларли даражада ошади ва беморларда асоратлар хавфи камаяди», — деди «Аnadolu» тиббиёт марказининг радиация онкологияси бўлими бошлиғи, профессор Хале Башак Чалар.
Сиз онкологияга қарши курашнинг сўнгги усуллари ҳақида кўпроқ маълумотга эга бўлишингиз, шунингдек, касаллик ва тавсия этилган даволаниш бўйича шифокорларнинг бепул маслаҳатларини «Аnadolu» тиббиёт марказига сўров юбориб, қуйидаги алоқалар орқали олишингиз мумкин:
Телефон: +90 554 383 64 85 (Telegram, Whatsapp)
Веб-сайт: www.anadolumedicalcenter.ru
Электрон почта: asmintpatients@anadolusaglik.org
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)